Filozofie psychologii Naturalistyczne i antynaturalistyczne podstawy psychologii współczesnej / Joanna Trzópek

Filozofie psychologii to książka adresowana do wszystkich, których zainteresowanie wykraczają poza ścisłe i konkretne zagadnienia psychologiczne, obejmując szerszy kontekst filozoficzny czy psychologiczny, rzutujący na kształt tej dyscypliny (i dyscyplin pokrewnych). Publikacja ta może też stanowić pomoc dla studentów borykających się z filozofią nauki, ogólnie pojmowaną metodologią czy historią psychologii, przybliża bowiem i oswaja stanowiska i pojęcia dotąd obce i niekoniecznie łatwe. W tym sensie jednym z jej podstawowych celów jest zaprezentowanie rozmaitych tradycji myślenia, przy założeniu, że może to sprzyjać pobudzeniu czy pogłębieniu własnej refleksji.

Wprowadzenie: Filozofia nauki i psychologia a problem naturalizmu i antynaturalizmu

Rozdział I: Pozytywizm logiczny: źródła i charakterystyka,
1. Pozytywizm i pozytywizm logiczny – wprowadzenie,
2. Inspiracje LudwikiemWittgensteinem: Traktat logiczno-filozoficzny (1922),
3. Recepcja Ludwika Wittgensteina i podstawowe tezy pozytywizmu logicznego,
4. Neopozytywistyczna filozofia nauki,
5. Operacjonalizacja i jej znaczenie w nauce,

Rozdział II: Pozytywizm logiczny jako kierunek naturalistyczny,
1. Język ilościowy a język jakościowy w nauce. Czy wszystko jest liczbą?,
2. „Izmy” pozytywizmu logicznego. Naturalizm, fizykalizm, redukcjonizm,
3. Fizykalizm a problem psychiczności,
4. Behawioryzm Burrhusa Frederica Skinnera: przykład naturalizmu neopozytywistycznego w psychologii,
5. Pozytywizm logiczny – podsumowanie,

Rozdział III: Trudności i ewolucja pozytywizmu logicznego: w kierunku alternatywnych wersji filozofii nauki,
1. Jeszcze raz o zdaniach protokolarnych – problem bazy empirycznej,
2. Niefizykalistyczna alternatywa empiryzmu logicznego: Alfred Ayer i Béla von Juhos,
3. Ewolucja neopozytywizmu,
4. Alternatywna filozofia nauk przyrodniczych: anarchizm metodologiczny Paula Carla Feyerabenda,
5. Empirystyczna filozofia nauki a psychologia,

Rozdział IV: Hermeneutyka jako metodologia nauk humanistycznych: antynaturalizm Wilhelma Diltheya,
1. Czym jest hermeneutyka?,
2. Podstawowe pojęcia hermeneutyki humanistycznej Wilhelma Diltheya: życie, doświadczenie, dzieje,
3. Teoria światopoglądów,
4. Antynaturalizm Wilhelma Diltheya. Przeżywanie i rozumienie jako metoda nauk humanistycznych,
5. Podstawowe kategorie humanistyki. Problem obiektywności,
6. Hermeneutyka Wilhelma Diltheya – refleksje końcowe,

Rozdział V: Hermeneutyka rozmowy Hansa-Georga Gadamera,
1. Doświadczenie hermeneutyczne i humanistyczne a poznanie naukowe,
2. Hermeneutyka i język,
3. Rozmowa jako metafora postawy hermeneutycznej,
4. Problem przedrozumienia i jego znaczenie w naukach humanistycznych,
5. Koło hermeneutyczne,

Rozdział VI: Jürgen Habermas i program nauk hermeneutyczno-krytycznych. Miejsce psychologii,
1. Swoistość nauk społecznych i ich metodologiczne rozdarcie,
2. Działalność i racjonalność komunikacyjna jako podłoże nauk hermeneutyczno-krytycznych,
3. Nauki hermeneutyczno-krytyczne i ich rola emancypacyjna. Refleksje końcowe,
4. Zamiast podsumowania: hermeneutyka jako podstawa dla nauk humanistycznych a neopozytywistyczna filozofia nauki,
5. Perspektywa hermeneutyczna w psychologii – możliwe źródła trudności

Zakończenie
Bibliografia