Symbioza i parki ekoprzemysłowe / Andrzej Doniec

Symbioza przemysłowa oznacza dobrowolne współdziałanie różnych, nieodległych od siebie organizacji, którego głównym celem jest lepsze wykorzystanie surowców i lepsze postępowanie z odpadami. Na terenach uprzemysłowionych symbioza może przybrać postać parku ekoprzemysłowego (PEP), rozumianego jako zespół powiązanych wzajemnie przedsiębiorstw skupionych na pewnym obszarze, gdzie - współżyjąc z otoczeniem - tworzy swego rodzaju ekosystem.Interdyscyplinarny zespół specjalistów zbadał możliwości i uwarunkowania tworzenia w Polsce związków symbiotycznych i opracował zaprezentowaną w książce metodologię ich projektowania. Ujęto w niej podstawowy zestaw koniecznych informacji, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów sprzyjających tworzeniu takich związków. Kluczowym zagadnieniem przy projektowaniu symbiozy jest dobór przedsiębiorstw oraz inwentaryzacja rodzaju wyrobów, strumieni surowców, materiałów i emitowanych zanieczyszczeń. Prezentacja szczegółowej procedury prowadzenia przeglądów i tworzenia powiązań symbiotycznych została pomyślana jako pomoc dla planujących tego rodzaju przedsięwzięcia. Opracowano zasady tworzenia strategii oraz reguły współdziałania, finansowania i rozliczeń w parkach ekoprzemysłowych. Przedstawiono też problemy dotyczące kształtowania krajobrazu i zachowania walorów przyrodniczych oraz historycznych terenu.W zbiorze załączników Czytelnik znajdzie przykłady zrealizowanej symbiozy, zwięzłe przedstawienie procedur i propozycje ankiet pomocnych przy projektowaniu symbiozy, a także zestawienie ważniejszych terminów oraz wybór literatury.

Przedmowa 9
Rozdział 1. Wprowadzenie do zagadnień symbiozy przemysłowej 11
1.1. Rozwój i jego konsekwencje 11
1.2. Produkcja i zasoby 13
1.3. Symbioza przemysłowa 14
1.4. Realizacja idei symbiozy i parku ekoprzemysłowego 16
Rozdział 2. Uwarunkowania przyrodnicze tworzenia parków ekoprzemysłowych 19
2.1. Wstęp 19
2.2. Uwarunkowania geograficzne 22
2.3. Biosfera - ochrona i możliwości wykorzystania w PEP 27
2.4. Rola parków ekoprzemysłowych w ochronie środowiska 32
Rozdział 3. Uwarunkowania prawne tworzenia i funkcjonowania parków ekoprzemysłowych 39
3.1. Uwarunkowania prawne ogólne 39
3.1.1. Uwarunkowania prawne dotyczące organizacji parków ekoprzemysłowych 41
3.1.2. Uwarunkowania prawne dotyczące możliwości tworzenia powiązań symbiotycznych 43
3.2. Lokalne uwarunkowania prawne parków ekoprzemysłowych 49
3.3. Planowane zmiany prawa w zakresie gospodarki odpadami 54
Rozdział 4. Strategia i zarządzanie strategiczne w parkach ekoprzemysłowych 58
4.1. Etapy zarządzania strategicznego 58
4.2. Zasady tworzenia strategii parku ekoprzemysłowego 64
Rozdział 5. Rola i funkcjonowanie centrum zarządzającego w parku ekoprzemysłowym 73
5.1. Pojęcia podstawowe 73
5.2. Ogólny schemat powstawania parku ekoprzemysłowego 76
5.3. Ryzyka 79
5.4. Zarządzanie parkiem ekoprzemysłowym 83
5.5. Modele parków ekoprzemysłowych 85
5.5.1. Model pierwszy 85
5.5.2. Model drugi 86
5.5.3. Model trzeci 87
5.6. Obszary zarządzania parkiem 88
5.7. Relacje między uczestnikami parku ekoprzemysłowego 89
5.8. Utrzymywanie i kształtowanie wymiany produktów ubocznych 89
5.9. Zaprojektowanie i utrzymanie systemu bezpieczeństwa 90
5.10. Centrum zarządzające 90
5.11. Partnerstwo publiczno-prywatne 91
5.12. Infrastruktura organizacyjna 92
5.13. Pomiar efektów funkcjonowania parku ekoprzemysłowego 93
5.14. Mierniki ekonomiczne 94
5.15. Mierniki obrazujące wpływ parku ekoprzemysłowego na środowisko 95
5.16. Mierniki obrazujące wpływ parku ekoprzemysłowego na społeczeństwo i odnoszące się do kwestii społecznych 97
5.17. Doświadczenia i dziedzictwo parków przemysłowych w Polsce 100
5.18. Cele i zadania spółek zarządzających parkami przemysłowymi - przykłady 102
Rozdział 6. Współdziałanie z przyrodą i zagospodarowanie terenu parku ekoprzemysłowego 106
6.1. Symbioza, krajobraz, środowisko 106
6.2. Warunki ogólne planowania przestrzennego PEP 107
Rozdział 7. Finansowanie budowy i funkcjonowania parku ekoprzemysłowego 110
7.1. Podstawowe źródła finansowania 110
7.2. Pomoc publiczna i wsparcie władz lokalnych 112
7.3. Wsparcie finansowe ze środków publicznych, w tym z Unii Europejskiej 113
7.4. Podstawowe kierunki wydawania środków 116
7.5. Ryzyko związane z finansowaniem układu 116
7.6. Warunki rozliczeń związanych z prowadzeniem symbiozy przemysłowej i finansowaniem wspólnych przedsięwzięć 118
Rozdział 8. Analiza zasobów parku przemysłowego 119
8.1. Wstęp 120
8.2. Inwentaryzacja zasobów 122
8.3. Badanie przepływów materiałowych i energetycznych 128
8.4. Tworzenie powiązań symbiotycznych 130
8.5. Podsumowanie 132
Rozdział 9. Wdrażanie strategii 136
Rozdział 10. Kontrolowanie procesów wdrażania i funkcjonowania parku ekoprzemysłowego 146
Rozdział 11. Narzędzia wspierające zarządzanie parkiem ekoprzemysłowym 153
Rozdział 12. Rola marketingu w zarządzaniu parkiem ekoprzemysłowym 169
12.1. Wstęp 169
12.2. Badania marketingowe 170
12.3. Analiza marketingowa 174
12.4. Działania promocyjne 175
12.5. Zakończenie 179
Załączniki
Załącznik 1. Wybrane przedsięwzięcia z zakresu symbiozy przemysłowej 180
Załącznik 2. Procedury wykorzystane przy projektowaniu parku ekoprzemysłowego 190
Załącznik 3. Ankiety 203
Słowniczek ważniejszych terminów i definicji 210
Wybrana literatura 216
Noty biograficzne 218