Status szkoły wyższej jako podmiotu administracji publicznej / Agnieszka Bednarczyk-Płachta

W publikacji zaprezentowano kompleksową analizę statusu prawnego szkół wyższych. Szkoły wyższe publiczne i niepubliczne różnią się od siebie oraz od większości podmiotów zaliczanych do grona zakładów administracyjnych ze względu m.in. na samodzielność organizacyjno-prawną, środki ochrony właściwe dla uczelni, zakres uzależnienia od podmiotu założycielskiego czy sposób finansowania uczelni.
Autorka wyprowadza wniosek i szeroko go uzasadnia, że szkoły wyższe w Polsce, bez względu na ich status prawny, należy określać jako podmioty zewnętrzne względem organów administracji publicznej, niepowiązane z nią hierarchicznie i organizacyjnie, co powoduje niemożność utożsamiania ich organów z organami administracyjnymi. W książce przedstawiono propozycje i rozwiązania prawne w zakresie działalności uczelni jako przedsiębiorstw, w przedmiocie kontroli i nadzoru nad szkołami wyższymi, w tym nadzoru fachowego sprawowanego przez Polską Komisję Akredytacyjną, oraz zasad ich finansowania, zwłaszcza w porównaniu z finansowaniem szkół wyznaniowych.
Opracowanie będzie wartościową lekturą nie tylko dla praktyków pracujących w szkołach wyższych z punktu widzenia konieczności właściwego stosowania przez nich prawa, lecz także dla pracowników administracji rządowej, prokuratury i sądów.


Wykaz skrótów 9
Wprowadzenie 13
Rozdział I Szkoły wyższe w systemie nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce 17 1. Zadania państwa w zakresie nauki i szkolnictwa wyższego 17 2. Status szkół wyższych a pojęcie podmiotu administracji 22
Rozdział II Status szkół wyższych i finansowanie działalności naukowo-dydaktycznej w porządkach prawnych wybranych krajów 27 1. Szkolnictwo wyższe w Niemczech 27 1.1. Podmioty prawa publicznego a status szkół wyższych w Niemczech 27 1.2. Finansowanie szkolnictwa wyższego w Niemczech 33 2. Szkolnictwo wyższe we Francji 36 2.1. Status szkół wyższych we Francji jako podmiotów prawa publicznego 36 2.2. Finansowanie szkolnictwa wyższego we Francji 39 3. Szkolnictwo wyższe w Anglii 41 3.1. Struktura szkolnictwa wyższego w Anglii i status prawny szkół wyższych 41 3.2. Finansowanie szkolnictwa wyższego w Anglii 45 4. Szkolnictwo wyższe w Stanach Zjednoczonych 48 4.1. Struktura szkolnictwa wyższego w USA i status prawny szkół wyższych 48 4.2. Finansowanie szkolnictwa wyższego w USA 53
Rozdział III Porównanie cech szkoły wyższej i innych podmiotów zbiorowych prawa polskiego 56 1. Szkoła wyższa a podmioty typu fundacyjnego 57 2. Szkoła wyższa a korporacje zawodowe 70 3. Szkoła wyższa a przedsiębiorstwo użyteczności publicznej 84
Rozdział IV Podstawowe determinanty sytuacji prawnej publicznych i niepublicznych szkół wyższych 93 1. Szkoły wyższe w świetle Konstytucji RP i umów międzynarodowych 93 2. Tworzenie i likwidacja szkół wyższych oraz kompetencje założyciela jako elementy różnicujące sytuację prawną uczelni 100 3. Problem określenia relacji prawnych między szkołą wyższą a destynatariuszami usług świadczonych przez szkołę 111
Rozdział V Sytuacja publicznych i niepublicznych szkół wyższych w świetle norm o finansowaniu działalności naukowej i dydaktycznej 122 1. Podstawowe założenia systemu finansowania działalności szkół wyższych 122 2. Przyznawanie środków publicznych na działalność naukową 124 3. Przyznawanie środków publicznych na działalność dydaktyczną 129 3.1. Finansowanie szkół wyższych ze środków budżetowych 129 3.2. Finansowanie szkół wyższych ze środków samorządów terytorialnych 139 3.3. Finansowanie szkół wyższych wyznaniowych z budżetu państwa 141 4. Finansowanie działalności naukowo-dydaktycznej ze środków własnych uczelni 145 4.1. Pozyskiwanie środków finansowych z opłat destynatariuszy 145 4.2. Inne źródła pozyskiwania przez szkoły wyższe środków finansowych na swoją działalność 150
Rozdział VI Środki ochrony interesów jednostki i interesu publicznego a działalność szkół wyższych 163 1. Kontrola i nadzór nad wykonywaniem zadań publicznych 163 2. Relacje między podmiotami nadzorowanymi i nadzorującymi 173 3. Środki kontroli i nadzoru ministra nad działalnością szkół wyższych 186 3.1. Klasyfikacja środków kontrolnych i nadzorczych oraz ich funkcje 186 3.2. Środki nadzorcze i kontrolne stosowane w ramach nadzoru fachowego 196
Wnioski końcowe 211
Wykaz pozycji piśmiennictwa 227
Inne źródła informacji 241
Wykaz aktów normatywnych 243
Wykaz orzecznictwa 249