Rozliczanie wynagrodzeń od 1 lipca 2022 r. i od 1 stycznia 2023 r. / Barbara Tomaszewska

W książce praktycznie omówiono tematykę dotyczącą rozliczania wynagrodzeń, z uwzględnieniem zmian wynikających z „Polskiego Ładu” wchodzących w życie od 1 lipca 2022 r. oraz tych, które wejdą w życie w styczniu 2023 roku.

Autorka koncentruje się na zagadnieniach takich, jak:

• rozliczenie przychodów ze stosunku pracy;
• dwie umowy zawarte z tym samym pracodawcą i dwie lub więcej umów u różnych pracodawców;
• rozliczenie wynagrodzenia w przypadku kilku wypłat w miesiącu;
• wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, odprawa emerytalno-rentowa i odprawa z tytułu powołania do terytorialnej służby wojskowej;
• oświadczenia i wnioski składane przez pracowników, członka zarządu, członka rady nadzorczej, menedżera;
• przychody wolne od podatku (przychody otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. r.ż., ulga dla rodzin 4+ w interpretacjach podatkowych, zwolnienie od podatku przychodów otrzymanych przez podatnika po ukończeniu 60. r.ż. w przypadku kobiety i 65. r.ż. w przypadku mężczyzny, przychody nieobjęte zwolnieniem);
• potrącenia z wynagrodzenia i ich granice (wynagrodzenie za pracę dla celów egzekucji, potrącenia alimentacyjne, kwota wolna od potrącenia, jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy);
• świadczenia niepieniężne na liście płac (samochód prywatny do celów służbowych i samochód służbowy do celów prywatnych, mieszkanie dla pracownika, finansowanie studiów i szkoleń, ubezpieczenie grupowe na życie);
• umowa-zlecenie – składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne;
• rozliczenie przychodów uzyskanych przez członków zarządu pełniących funkcję na podstawie powołania;
• ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy i wynagrodzenie za przestój.

Opracowanie jest przeznaczone zarówno dla pracowników działów kadr, a w szczególności działów płacowych czy finansowych, jak i dla pracowników biur rachunkowych.

Wykaz skrótów | str. 17

Rozdział 1

Stosunek pracy jako obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych | str. 21

1.1. Podstawa wymiaru składek | str. 22

1.2. Roczne ograniczenie składek – art. 19 ust. 1 u.s.u.s. | str. 26

1.3. FP, FS, FGŚP | str. 27

1.4. Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych | str. 30

1.5. Nowe terminy opłacania składek | str. 31

1.6. Składka na ubezpieczenie zdrowotne | str. 31

Rozdział 2

Rozliczenie przychodów ze stosunku pracy | str. 33

2.1. Przychody ze stosunku pracy | str. 34

2.2. Koszty uzyskania przychodów | str. 38

2.2.1. Koszty uzyskania przychodów w nietypowych sytuacjach | str. 39

2.2.2. Podwyższone KUP | str. 46

2.2.3. Podwyższone KUP po ustaniu stosunku pracy | str. 52

2.2.4. Zwolnienie od podatku z art. 21 ust. 1 pkt 148, 152–154 u.p.d.o.f. a KUP | str. 57

2.2.5. Podwyższone KUP po ustaniu stosunku pracy od 1.01.2023 r. | str. 59

2.2.6. Rezygnacja z KUP | str. 60

2.2.7. Rezygnacja z KUP – zmiany od 1.01.2023 r. | str. 64

2.3. Podwyższenie progu podatkowego | str. 65

2.4. Zaliczka na podatek od przychodów ze stosunku pracy | str. 67

2.4.1. Wniosek o stosowanie 32% stawki podatku | str. 70

2.4.2. Uchylenie przepisów dotyczących ulgi dla tzw. klasy średniej | str. 70

2.4.3. Uchylenie mechanizmu przedłużenia poboru i wpłaty zaliczek na podatek dochodowy w trakcie 2022 r. | str. 73

2.4.4. Rozliczenie roczne – hipotetyczny podatek | str. 75

2.4.5. 1/12 kwoty zmniejszającej podatek od 1.01.2022 r. do 31.12 2022 r. | str. 81

2.4.6. 1/12 kwoty zmniejszającej podatek od 1.01.2023 r. | str. 96

2.4.7. Stosowanie 1/12 kwoty zmniejszającej podatek w szczególnych przypadkach | str. 104

Rozdział 3

Lista płac, gdy pracownik uzyskuje wysokie wynagrodzenie | str. 111

3.1. Roczne ograniczenie składek emerytalnej i rentowej | str. 111

3.2. Przekroczenie progu podatkowego | str. 117

Rozdział 4

Oświadczenia i wnioski składane przez pracowników | str. 122

4.1. Oświadczenie PIT-2 | str. 127

4.2. Oświadczenie pracownika, że za dany rok zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko – art. 32 ust. 1a u.p.d.o.f., art. 23 ust. 2 ustawy z 9.06.2022 r. | str. 130

4.3. Oświadczenie o spełnieniu warunku do stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów (300 zł) – art. 32 ust. 5 u.p.d.o.f. | str. 147

4.4. Wniosek o pobór zaliczek bez stosowania miesięcznych kosztów uzyskania przychodów | str. 150

4.5. Wniosek o obliczanie zaliczki bez stosowania zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 u.p.d.o.f. | str. 152

4.6. Oświadczenie o rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów | str. 154

4.7. Oświadczenie o spełnianiu warunków do stosowania zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 152–154 u.p.d.o.f. | str. 156

4.8. Wniosek o pobieranie zaliczki, stosując 32% stawkę podatku – art. 41a u.p.d.o.f. | str. 159

4.9. Wniosek o niepobieranie zaliczek | str. 160

4.10. Odpowiedzialność płatnika | str. 162

Rozdział 5

Przychody wolne od podatku | str. 163

5.1. Przychody otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia | str. 163

5.1.1. Wiek podatnika | str. 164

5.1.2. Rodzaj przychodów | str. 169

5.1.3. Przychody nieobjęte zwolnieniem | str. 171

5.1.4. Bez oświadczenia podatnika | str. 172

5.1.5. Gdy płatnikiem zasiłku macierzyńskiego jest ZUS | str. 173

5.1.6. Pobór zaliczek bez stosowania zwolnienia tylko na wniosek pracownika | str. 174

5.2. Nowe zwolnienia od podatku stosowane przez płatnika od 2022 r. | str. 182

5.2.1. Przychody nieobjęte zwolnieniem | str. 183

5.2.2. Wymagane oświadczenie pracownika | str. 184

5.3. Zwolnienie od podatku przychodów podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – art. 21 ust. 1 pkt 152 u.p.d.o.f. | str. 187

5.4. Zwolnienie od podatku przychodów podatnika, który wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do co najmniej czworga dzieci – art. 21 ust. 1 pkt 153 u.p.d.o.f. | str. 196

5.4.1. Ulga dla rodzin 4+ w interpretacjach podatkowych | str. 200

 5.4.2. Lista płac, gdy pracownik korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 153 – przykłady | str. 205

5.5. Zwolnienie od podatku przychodów otrzymanych przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny – art. 21 ust. 1 pkt 154 u.p.d.o.f. | str. 214

5.5.1. Ulga dla pracujących seniorów w interpretacjach podatkowych | str. 218

5.5.2. Ulga dla pracujących seniorów w szczególnych przypadkach | str. 229

5.5.3. Odprawa emerytalna a ulga dla pracujących seniorów | str. 232

5.6. Przekroczenie limitu zwolnienia | str. 235

5.7. Zbieg zwolnień | str. 241

Rozdział 6

Dwie lub więcej umów u różnych pracodawców | str. 244

Rozdział 7

Dwie umowy zawarte z pracodawcą | str. 255

Rozdział 8

Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek | str. 265

8.1. Obniżenie składki zdrowotnej, gdy przekroczono próg podatkowy | str. 275

8.2. Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne – przychody z dwóch źródeł | str. 277

8.3. Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne – przychody niestanowiące podstawy wymiaru składek | str. 286

8.4. Dwie wypłaty w miesiącu a obniżenie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek | str. 288 

8.5. Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, gdy przychód pracownika jest zwolniony od podatku | str. 292

8.6. Wspólne rozliczenie małżonków a obniżenie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek | str. 295

8.7. Składka na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorcy, który złożył wniosek o nieobliczanie zaliczki | str. 298

Rozdział 9

50% koszty uzyskania przychodów | str. 300

9.1. Limit 50% KUP | str. 303

9.2. Rezygnacja z 50% KUP | str. 303

9.3. Zwolnienia od podatku a 50% KUP | str. 304

9.4. Dokumentowanie wysokości honorarium dla zastosowania 50% KUP | str. 305

9.5. Honorarium autorskie a minimalne wynagrodzenie | str. 307

9.6. Wypłata honorarium – obowiązki płatnika podatku dochodowego | str. 308

Rozdział 10

Choroba pracownika na liście płac | str. 312

Rozdział 11

Rozliczenie wynagrodzenia pracownika, który przystąpił do PPK | str. 325

Rozdział 12

Rozliczenie wynagrodzenia pracownika, który przystąpił do PPE | str. 333

Rozdział 13

Umowa zlecenia zawarta z własnym pracownikiem | str. 338

13.1. Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne | str. 338

13.2. Umowa zlecenia z pracownikiem a składka na ubezpieczenie zdrowotne | str. 339

13.3. Dwa odrębne źródła przychodów | str. 341

13.4. Umowa o pracę i umowa zlecenia a obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne | str. 349

13.5. Umowa zlecenia wykonywana na rzecz pracodawcy | str. 352

Rozdział 14

Rozliczenie wynagrodzenia w przypadku kilku wypłat w miesiącu | str. 358

Rozdział 15

Potrącenia z wynagrodzenia | str. 363

15.1. Definicja wynagrodzenia za pracę dla celów egzekucji | str. 364

15.2. Granice potrąceń | str. 368

15.3. Potrącenia alimentacyjne | str. 370

15.4. Potrącenia sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne | str. 373

15.5. Potrącenia sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności alimentacyjnych i innych niż świadczenia alimentacyjne | str. 379

15.6. Kwota wolna od potrąceń, jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy | str. 382

15.7. Kwota wolna od potrąceń, jeżeli pracownik korzysta ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148, 152–154 u.p.d.o.f. | str. 385

15.8. Kwota wolna od potrąceń uczestnika PPK | str. 390

15.9. Kwota wolna od potrąceń, gdy wynagrodzenie wypłacane jest w różnych terminach płatności | str. 394

15.10. Wypłata pensji za dwa miesiące | str. 398

15.11. Potrącenia, gdy pracownik otrzymuje świadczenia niepieniężne | str. 400

Rozdział 16

Świadczenia niepieniężne na liście płac | str. 404

16.1. Samochód prywatny do celów służbowych | str. 406

16.2. Lista płac, gdy pracownik wykorzystuje samochód służbowy do celów prywatnych | str. 412

16.3. Korzystanie przez zleceniobiorcę z samochodu służbowego w celach prywatnych | str. 416

16.4. Mieszkanie dla pracownika | str. 419

16.5. Rozliczenie wynagrodzenia, gdy pracodawca zwraca pracownikowi koszt wynajęcia mieszkania | str. 428

16.6. Mieszkanie dla zleceniobiorcy | str. 430

16.7. Szkolenia, studia sfinansowane zleceniobiorcy | str. 433

16.8. Ekwiwalent za pranie | str. 435

16.9. Ubezpieczenie grupowe na życie | str. 438

16.10. Rozliczenie wynagrodzenia, gdy pracownik uzyskuje świadczenia z ZFŚS | str. 442

16.11. Rozliczenie wynagrodzenia – świadczenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania zasiłku chorobowego | str. 449

16.12. Rozliczenie wynagrodzenia – świadczenia finansowane przez pracodawcę w trakcie urlopu wychowawczego lub pobierania zasiłku macierzyńskiego | str. 457

16.13. Rozliczenie wynagrodzenia – świadczenia finansowane przez pracodawcę w trakcie urlopu bezpłatnego | str. 461

Rozdział 17

Świadczenia dla pracowników byłych emerytów | str. 463

Rozdział 18

Umowa zlecenia | str. 467

18.1. Stawka godzinowa | str. 467

18.2. Umowa zlecenia – składki na ubezpieczenie społeczne, składka na ubezpieczenie zdrowotne | str. 469

18.3. Podstawa wymiaru składek | str. 472

18.4. Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych | str. 473

18.5. Umowa zlecenia – rozliczenie podatku | str. 480

18.6. Umowa zlecenia – zaliczka na podatek od 1.07.2022 r. | str. 481

18.6.1. Uchylenie mechanizmu przedłużenia poboru i wpłaty zaliczek – od 1.07.2022 r. | str. 484

18.6.2. Umowa zlecenia – przychody wolne od podatku | str. 485

18.6.3. Rozliczenie wynagrodzenia (umowa zlecenia) – przykłady | str. 485

18.6.4. Wniosek o niepobieranie zaliczek – od 1.01.2022 r. do 31.12.2022 r. | str. 491

18.6.5. Wniosek o niepobieranie zaliczek – od 1.01.2023 r. | str. 495

18.6.6. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku niepobierania zaliczki na podatek przez płatnika | str. 496

18.6.7. Składka na ubezpieczenie zdrowotne obniżona do wysokości zaliczki na podatek | str. 497

18.6.8. 50% KUP – umowa zlecenia | str. 499

18.6.9. Wynagrodzenie zleceniobiorcy wypłacone po ustaniu umowy zlecenia | str. 501

18.7. Umowa zlecenia – zmiany od 2023 r. | str. 502

18.7.1. Zmniejszanie zaliczki na podatek – od 1.01.2023 r. | str. 503

18.8. Zryczałtowany podatek – od 1.07.2022 r. | str. 509

18.9. PPK zleceniobiorcy a 20% KUP | str. 510

18.10. Potrącenia egzekucyjne z wynagrodzenia zleceniobiorcy | str. 516

Rozdział 19

Rozliczenie przychodów członka zarządu, członka rady nadzorczej, menedżera | str. 521

19.1. Rozliczenie przychodów uzyskanych przez członków zarządu pełniących funkcję na podstawie powołania | str. 521

19.1.1. Składki ZUS | str. 523

19.1.2. Wynagrodzenie członka zarządu a podstawa wymiaru składki zdrowotnej | str. 526

19.1.3. Zaliczka na podatek od wynagrodzenia członka zarządu  | str. 532

19.1.4. Wniosek o niepobieranie zaliczek | str. 534

19.1.5. Świadczenia dodatkowe dla członka zarządu | str. 535

19.1.6. Zryczałtowany podatek | str. 543

19.2. Rozliczenie przychodów uzyskanych przez członków rady nadzorczej | str. 543

19.2.1. Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne członków rad nadzorczych | str. 544

19.2.2. Przychód członka rady nadzorczej z działalności wykonywanej osobiście – zaliczka na podatek | str. 547

19.2.3. Zwrot kosztów dojazdów na posiedzenia rady nadzorczej | str. 550

19.2.4. Zryczałtowany podatek | str. 554

19.3. Kontrakt menedżerski | str. 554

19.3.1. Składki | str. 555

19.3.2. Zaliczka na podatek | str. 559

19.3.3. Zryczałtowany podatek | str. 562

19.4. Wniosek o stosowanie 32% stawki podatku | str. 562

19.5. Wniosek o niepobieranie zaliczek w 2022 r. i od 2023 r. | str. 563

19.6. Oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia o nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek | str. 566

19.7. Wpłaty na PPK – menedżer, członek rady nadzorczej | str. 569

Rozdział 20

Powołanie tytułem do ubezpieczenia zdrowotnego | str. 571

20.1. Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego | str. 572

20.2. Jak stosować limit 6000 zł w trakcie 2022 r.? | str. 574

20.3. Rozliczenie wynagrodzenia prokurenta | str. 575

Rozdział 21

Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy | str. 580

21.1. Wynagrodzenie za urlop, gdy pracownikowi przysługują składniki zmienne za okres nie dłuższy niż jeden miesiąc | str. 583

21.2. Krótki okres zatrudnienia | str. 586

21.3. Wynagrodzenie wypłacane do 10. dnia następnego miesiąca | str. 587

21.4. Wynagrodzenie za urlop po nieobecności w pracy | str. 589

21.5. Premia uznaniowa w podstawie wymiaru wynagrodzenia za urlop | str. 592

21.6. Wynagrodzenie wypłacone z opóźnieniem | str. 597

21.7. Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe w podstawie wynagrodzenia za urlop | str. 598

Rozdział 22

Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy | str. 603

22.1. Obliczanie ekwiwalentu za urlop | str. 608

22.2. Podstawa ekwiwalentu, gdy pracownik był nieobecny w pracy w okresie przyjętym do ustalenia podstawy – dopełnienie podstawy | str. 613

22.3. Dopełnienie, jeżeli nieprzepracowanie pełnego miesiąca nie wynikało z absencji, lecz podjęcia pracy w trakcie miesiąca | str. 618

Rozdział 23

Wynagrodzenie za przestój – art. 81 k.p. | str. 620

Rozdział 24

Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca | str. 626

24.1. Stawka godzinowa a wynagrodzenie za przepracowany miesiąc | str. 626

24.2. Wynagrodzenie określone w stałej stawce miesięcznej za przepracowaną część miesiąca | str. 626

24.2.1. Nieobecność z powodu choroby przez 30 dni miesiąca | str. 629

24.2.2. Choroba w dni robocze | str. 632

24.2.3. Choroba w okresie wyczekiwania | str. 634

24.3. Nieobecność spowodowana inną przyczyną niż choroba | str. 636

24.4. Zmiana etatu i wysokości wynagrodzenia w trakcie miesiąca | str. 638

Rozdział 25

Wynagrodzenie za okresy nieobecności pracownika w pracy, za które przysługuje pracownikowi wynagrodzenie | str. 641

Rozdział 26

Wynagrodzenia za czas zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia | str. 646

Rozdział 27

Odprawy, odszkodowania | str. 648

27.1. Odprawa emerytalno-rentowa | str. 651

27.2. Odprawa z tytułu powołania do terytorialnej służby wojskowej | str. 653

27.3. Ograniczenie wysokości odprawy, odszkodowania  | str. 654

27.4. Odszkodowania – składki, podatek | str. 656

Rozdział 28

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe | str. 662

28.1. Normalne wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych | str. 663

28.2. Dodatek za godziny nadliczbowe | str. 665

28.3. Akord – normalne wynagrodzenie i dodatek za godziny nadliczbowe | str. 670

28.4. Rekompensata pracy w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy | str. 672