Przygotowana likwidacja (pre-pack) w postępowaniu upadłościowym / Agnieszka Cybulska-Bienioszek

Przygotowana likwidacja (pre-pack) umożliwia dokonanie sprzedaży przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa upadłego w toku postępowania upadłościowego, ale na warunkach ustalonych z potencjalnym nabywcą przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.

W książce omówiono wszystkie istotne aspekty przygotowanej likwidacji, w tym:

• dopuszczalny przedmiot sprzedaży,
• przesłanki zatwierdzenia warunków sprzedaży,
• przebieg wszystkich etapów postępowania z pre-packiem,
• skutki sprzedaży, a w szczególności jej wpływ na umowy wzajemne i stosunki pracy,
• regulację i praktykę stosowania pre-packów w USA, Wielkiej Brytanii, Francji i Królestwie Niderlandów.

Autorka po przeprowadzeniu badań aktowych w 13 sądach upadłościowych identyfikuje realne problemy pojawiające się w polskich przygotowanych likwidacjach i konfrontuje poglądy prezentowane w doktrynie z niepublikowanym orzecznictwem. Przeprowadza symulacje na danych liczbowych oraz proponuje optymalne rozwiązania i narzędzia (w tym wzory matematyczne) pomocne przy stosowaniu pre-packu i ocenianiu jego zasadności w konkretnych stanach faktycznych.

Publikacja przeznaczona jest dla adwokatów, radców prawnych, doradców restrukturyzacyjnych, notariuszy i sędziów, zwłaszcza orzekających w sprawach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Zainteresuje również przedsiębiorców niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością i ich menedżerów, a także przedsiębiorców wypłacalnych, którzy rozważają nabycie składników majątkowych w pre-packu. Rozbudowana część prawnoporównawcza będzie przydatna dla badaczy obcych porządków prawnych.

Wykaz skrótów | str. 13

Wprowadzenie | str. 17

Rozdział I

Instytucja przygotowanej likwidacji i jej zastosowanie | str. 33

1. Przedmiot sprzedaży w przygotowanej likwidacji | str. 33

1.1. Przedsiębiorstwo | str. 33

1.2. Zorganizowana część przedsiębiorstwa | str. 38

1.3. Składniki majątkowe stanowiące znaczną część przedsiębiorstwa | str. 43

1.4. Dowolność wyboru przedmiotu sprzedaży w ramach przygotowanej likwidacji | str. 45

1.5. Składniki majątkowe, które nie mogą być przedmiotem sprzedaży w przygotowanej likwidacji | str. 50

1.6. Zastaw rejestrowy i zgoda zastawnika na sprzedaż w ramach przygotowanej likwidacji | str. 52

1.6.1. Zastaw rejestrowy a postępowanie upadłościowe – uwagi ogólne | str. 52

1.6.2. Zastaw rejestrowy a przygotowana likwidacja | str. 54

1.7. Podsumowanie | str. 62

2. Wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży | str. 63

2.1. Moment złożenia wniosku i legitymacja do jego złożenia | str. 63

2.2. Wadium | str. 68

2.3. Lista zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku, którego dotyczy wniosek | str. 71

2.4. Warunki sprzedaży | str. 73

2.4.1. Cena | str. 74

2.4.2. Nabywca | str. 76

2.4.3. Projekt umowy | str. 80

2.5. Opis i oszacowanie | str. 84

3. Przygotowana likwidacja w upadłości konsumenckiej | str. 93
4. Złożenie wniosku i skutki przyjęcia wniosku do rozpoznania | str. 96

4.1. Obowiązek ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego (zarządcy przymusowego) | str. 96

4.2. Obwieszczenie | str. 99

4.3. Aukcja | str. 99

5. Rozpoznanie wniosku | str. 105

5.1. Termin | str. 105

5.2. Przesłanki uwzględnienia wniosku przez sąd | str. 106

5.2.1. Obligatoryjne uwzględnienie wniosku | str. 106

5.2.2. Fakultatywne uwzględnienie wniosku | str. 111

5.2.3. Sprzedaż na rzecz podmiotów powiązanych | str. 114

5.2.4. Ocena obowiązujących przesłanek uwzględnienia wniosku z art. 56c pr. up. | str. 116

5.3. Rozstrzygnięcie sądu | str. 134

5.4. Postępowanie odwoławcze | str. 137

6. Zawarcie umowy | str. 140
7. Wydanie przedmiotu nabycia w przygotowanej likwidacji przed zawarciem umowy sprzedaży | str. 145
8. Uchylenie lub zmiana postanowienia o zatwierdzeniu warunków sprzedaży | str. 153
9. Podsumowanie | str. 157

Rozdział II

Skutki sprzedaży w ramach przygotowanej likwidacji | str. 159

1. Uwagi ogólne | str. 159
2. Wpływ sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w ramach przygotowanej likwidacji na umowy wzajemne | str. 166

2.1. Wprowadzenie | str. 166

2.2. Cesja wierzytelności i zwalniające przejęcie długu w przypadku umów wzajemnych | str. 168

2.3. Sprzedaż przedsiębiorstwa a umowy wzajemne | str. 169

2.4. Koncepcje dotyczące wpływu sprzedaży przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym na umowy wzajemne (ze szczególnym uwzględnieniem przygotowanej likwidacji) | str. 173

2.4.1. Automatyczne przejście umów na nabywcę przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części | str. 173

2.4.2. Kumulatywne przystąpienie nabywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do długu upadłego | str. 175

2.4.3. Kumulatywne przystąpienie nabywcy przedsiębiorstwa do długów zaliczanych do „zobowiązań masy upadłości” | str. 185

2.5. Ocena obecnych regulacji w kontekście „przejęcia” umów wzajemnych i wnioski de lege ferenda | str. 194

2.6. Podsumowanie | str. 199

3. Przygotowana likwidacja a przejście zakładu pracy w rozumieniu art. 23¹ k.p. | str. 200

3.1. Instytucja przejścia zakładu pracy – uwagi ogólne | str. 200

3.2. Koncepcje dotyczące stosowania art. 231 k.p. w postępowaniu upadłościowym przed nowelizacją | str. 203

3.3. Zmiana przepisów i jej przyczyny | str. 216

3.4. Stosowanie art. 231 k.p. w postępowaniu upadłościowym po nowelizacji, ze szczególnym uwzględnieniem przygotowanej likwidacji | str. 217

3.5. Przygotowana likwidacja a przejście zakładu pracy – ocena obowiązujących regulacji i wnioski de lege ferenda | str. 224

3.5.1. Automatyczne przejście zakładu pracy (art. 231 § 1 k.p.) | str. 224

3.5.2. Obowiązki informacyjne i konsultacyjne | str. 238

3.6. Podsumowanie | str. 245

Rozdział III

Przygotowana sprzedaż w innych porządkach prawnych | str. 247

1. Stany Zjednoczone Ameryki | str. 247

1.1. Uwagi wstępne | str. 247

1.2. Rozdział 11 BC – uwagi ogólne | str. 249

1.3. Przygotowana restrukturyzacja w ramach rozdziału 11 BC (pre-packed chapter 11 process) | str. 258

1.4. Przygotowana sprzedaż z § 363(b) BC jako alternatywna droga restrukturyzacji | str. 262

1.5. Sprzedaż z § 363(b) BC – procedura | str. 267

1.5.1. Regulacje prawa stanowionego | str. 269

1.5.2. Reguły i zasady wypracowane przez orzecznictwo oraz praktyków prawa upadłościowego | str. 275

1.6. Zalety sprzedaży z § 363(b) BC | str. 306

1.7. Obawy związane ze sprzedażą z § 363(b) BC | str. 309

1.8. Podsumowanie | str. 316

2. Anglia i Walia | str. 317

2.1. Uwagi wstępne | str. 317

2.2. Ratowanie poza formalnymi procedurami | str. 317

2.3. Procedura zarządu (administration) – skrótowe omówienie | str. 320

2.4. Przygotowana sprzedaż w ramach procedury zarządu (pre-pack administration) | str. 330

2.4.1. Uwagi ogólne | str. 330

2.4.2. Przebieg procedury | str. 331

2.4.3. Decyzja zarządcy o przeprowadzeniu przygotowanej sprzedaży | str. 336

2.4.4. Liczba przygotowanych sprzedaży | str. 337

2.5. Zalety i wady przygotowanej sprzedaży | str. 338

2.6. Próby ulepszenia przygotowanej sprzedaży | str. 346

2.6.1. Statement of Insolvency Practice 16 | str. 346

2.6.2. Pre-Pack Pool | str. 348

2.6.3. Administration (Restrictions on Disposal etc. to Connected Persons) Regulations 2021 | str. 350

2.7. Podsumowanie | str. 354

3. Francja | str. 355

3.1. Uwagi wstępne | str. 355

3.2. Le plan de cession – uwagi ogólne | str. 356

3.3. Postępowania konsensualne (les procédures amiables) – skrótowe omówienie | str. 358

3.3.1. Mandat ad hoc | str. 358

3.3.2. Postępowanie koncyliacyjne | str. 360

3.4. Plan sprzedaży przygotowywany w ramach postępowań konsensualnych | str. 361

3.5. Zalety przygotowanego planu sprzedaży i obawy z nim związane | str. 370

3.6. Podsumowanie | str. 372

4. Królestwo Niderlandów (Holandia) | str. 373

4.1. Uwagi wstępne | str. 373

4.2. Przygotowana sprzedaż | str. 374

4.3. Zalety przygotowanej sprzedaży i obawy z nią związane | str. 378

4.4. Problem związany z przejściem zakładu pracy w przypadku przygotowanej sprzedaży | str. 379

4.5. Podsumowanie | str. 389

5. Propozycja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji pewnych aspektów prawa dotyczącego niewypłacalności | str. 389

5.1. Informacje ogólne | str. 389

5.2. Podstawowe założenia | str. 391

5.3. Etapy postępowania | str. 393

5.3.1. Etap przygotowawczy | str. 393

5.3.2. Etap likwidacji | str. 396

5.4. Przesłanki zatwierdzenia sprzedaży przez sąd | str. 397

5.4.1. Przesłanki ogólne | str. 397

5.4.2. Nabycie przez podmioty powiązane z dłużnikiem | str. 398

5.5. Zaskarżenie orzeczenia – wstrzymanie wykonalności orzeczenia zezwalającego na dokonanie sprzedaży | str. 400

5.6. Skutki sprzedaży dokonanej w trybie regulowanym projektem dyrektywy | str. 401

5.6.1. Przejęcie („cesja”) umów | str. 401

5.6.2. Nabycie bez długów (debts) i zobowiązań (liabilities) | str. 402

5.6.3. Skutki sprzedaży w zakresie zabezpieczeń | str. 403

5.6.4. Wpływ sprzedaży na prawo pierwokupu | str. 403

5.7. Inne postanowienia | str. 404

5.7.1. Finansowanie przejściowe | str. 404

5.7.2. Oferta wierzyciela rzeczowego z zaliczeniem wierzytelności na poczet ceny nabycia | str. 405

5.7.3. Wpływ procedur z zakresu prawa konkurencji na terminy i pomyślny wynik oferty | str. 405

5.7.4. Odpowiedzialność podmiotu monitorującego i zarządcy | str. 406

5.8. Podsumowanie | str. 406

Rozdział IV

Analiza porównawcza i wnioski de lege ferenda | str. 409

1. Założenia | str. 409
2. Analiza porównawcza | str. 412

2.1. Podstawy normatywne przygotowanej sprzedaży | str. 412

2.2. Charakter postępowania, w którym realizowana jest przygotowana sprzedaż (upadłość czy restrukturyzacja), i jego formalne etapy | str. 415

2.3. Charakter i podstawowy cel przygotowanej sprzedaży | str. 420

2.4. Przedmiot sprzedaży | str. 421

2.5. Legitymacja do zainicjowania procedury przygotowanej sprzedaży | str. 425

2.6. Rola i pozycja wybranych podmiotów i interesariuszy postępowania | str. 427

2.6.1. Odpowiednik doradcy restrukturyzacyjnego | str. 427

2.6.2. Sąd lub sędzia-komisarz | str. 431

2.6.3. Dłużnik | str. 433

2.6.4. Wierzyciele zabezpieczeni i niezabezpieczeni | str. 435

2.7. Metoda wyłonienia potencjalnych nabywców | str. 440

2.8. Kryteria wyboru najlepszej oferty | str. 441

2.9. Przesłanki uznania przygotowanej sprzedaży za uzasadnioną i jej zatwierdzenia | str. 442

2.10. Ograniczenia w zakresie przygotowanej sprzedaży na rzecz podmiotów powiązanych z dłużnikiem | str. 445

2.11. Wybrane skutki przygotowanej sprzedaży | str. 448

2.11.1.  Wpływ sprzedaży na stosunki pracy, ze szczególnym uwzględnieniem podejścia do interpretacji wyjątku upadłościowego z dyrektywy 2001/23 | str. 448

2.11.2.  Możliwość przejęcia umów (dokonania „cesji” umów) zawartych przez dłużnika | str. 452

2.12. Cechy determinujące atrakcyjność przygotowanej sprzedaży | str. 457

3. Wnioski delege ferenda | str. 465

3.1. Założenia | str. 465

3.2. Poszczególne wnioski | str. 467

3.2.1. Wniosek 1 – dopuszczalnym przedmiotem sprzedaży w ramach przygotowanej likwidacji powinno być wyłącznie przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część | str. 467

3.2.2. Wniosek 2 – przygotowana likwidacja nie powinna być stosowana w upadłości konsumenckiej | str. 469

3.2.3. Wniosek 3 – podmiotem posiadającym wyłączną legitymację do zainicjowania przygotowanej likwidacji powinien być dłużnik | str. 470

3.2.4. Wniosek 4 – celowe jest wprowadzenie dwuetapowej formalnej procedury z szybką aukcją publiczną w fazie likwidacyjnej | str. 470

3.2.5. Wniosek 5 – potrzebna jest zmiana zasad zaskarżania postanowienia zatwierdzającego sprzedaż w ramach przygotowanej likwidacji | str. 477

3.2.6. Wniosek 6 – konieczna jest pilna modyfikacja przesłanek zatwierdzenia warunków sprzedaży przez sąd | str. 479

3.2.7. Wniosek 7 – należy zmodyfikować definicję podmiotów powiązanych i wprowadzić sankcję za zatajenie istniejących powiązań | str. 481

3.2.8. Wniosek 8 – konieczne jest jednoznaczne wyłączenie odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania wynikające ze stosunków pracy powstałe przed transferem | str. 482

3.2.9. Wniosek 9 – w przygotowanej likwidacji powinien być wprowadzony wyjątek upadłościowy, o którym mowa w art. 5 ust. 1 dyrektywy 2001/23 | str. 482

3.2.10. Wniosek 10 – konieczna jest pilna interwencja ustawodawcy w zakresie odpowiedzialności syndyka w przypadku niedopełnienia obowiązków informacyjnych i konsultacyjnych w związku z przejściem zakładu pracy | str. 483

3.2.11. Wniosek 11 – potrzebne jest wprowadzenie dokonywanego w ramach sprzedaży przejęcia („cesji”) umów dłużnika niezbędnych do prowadzenia przedsiębiorstwa przez nabywcę | str. 484

3.3. Inne zmiany związane z projektem dyrektywy | str. 485

Zakończenie | str. 489

Bibliografia | str. 497

Akty prawne, materiały legislacyjne i projekty | str. 521

Orzecznictwo | str. 525

Załączniki | str. 533

Załącznik 1. Preliminarz wydatków w przypadku postępowania upadłościowego z likwidacją masy na zasadach ogólnych | str. 534

Załącznik 2. Preliminarz wydatków w przypadku przygotowanej likwidacji | str. 544