Prawo ochrony środowiska. Wydanie 4 / Marek Górski

Podręcznik składa się z dwóch części:

Pierwsza dotyczy zasad ogólnych ochrony środowiska i oceny oddziaływania na nie. Porusza również zagadnienia dostępu do informacji o środowisku, instrumentów finansowo-prawnych stosowanych do osiągania celów jego ochrony oraz odpowiedzialności prawnej z tytułu niewykonywania obowiązków ochronnych i wyrządzania szkód w środowisku.

W części drugiej omówiono poszczególne komponenty i sposoby oddziaływania na środowisko oraz jego ochronę (prawo emisyjne, gospodarowanie odpadami, ochronę wód, ochronę przyrody i jej zasobów, regulacje rolno-środowiskowe).

---

 Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla studentów prawa i administracji oraz innych kierunków związanych z ochroną środowiska. Zainteresuje również specjalistów w zakresie szeroko rozumianej problematyki prawnej ochrony środowiska.

---

Podręcznik został przygotowany przez zespół autorów z katedr prawa ochrony środowiska wydziałów prawa Uniwersytetu Szczecińskiego i Uniwersytetu Łódzkiego oraz Gdańskiej Szkoły Wyższej, a także prawników praktyków działających w instytucjach i firmach związanych z ochroną środowiska. Współautorem oraz redaktorem całości jest prof. Marek Górski, autor blisko 200 publikacji z zakresu głównie prawa ochrony środowiska, w tym komentarzy do ustaw oraz opinii do projektów aktów legislacyjnych; członek różnego rodzaju organów konsultacyjnych i doradczych, m.in. Państwowej Rady Ochrony Środowiska, Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Komisji ds. ocen oddziaływania na środowisko.

Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Część pierwsza
ZAGADNIENIA OGÓLNE
Rozdział 1. Zagadnienia wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.1. Środowisko i jego zagrożenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.2. Ochrona środowiska – od działań incydentalnych do polityki środowiskowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
1.3. Ochrona środowiska jako zadanie państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
1.4. Prawo w ochronie środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
1.5. Normy administracyjnoprawne w ochronie środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . 44
1.6. System przepisów prawa ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
1.7. Podstawowe założenia aktualnego systemu prawa ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
1.7.1. Zakres regulacji i rola ustawy ogólnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
1.7.2. Przepisy ogólne Prawa ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
1.7.3. Ustawa wprowadzająca i inne akty nowego systemu . . . . . . . . . . . . . 49
1.8. Ochrona środowiska w prawie unijnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
1.8.1. Podstawy prawne kompetencji Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska . . . . . . . . . . 50
1.8.2. Zasady polityki w dziedzinie ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . 52
1.8.3. Ustawodawstwo wtórne jako podstawowe źródło prawa ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . 53
1.8.4. Dokumenty programowe – akty paraprawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
1.9. Sprawiedliwość ekologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Rozdział 2. Zasady ogólne prawa ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
2.1. Koncepcje zasad ogólnych w prawie polskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
2.2. Zasady ogólne w prawie ochrony środowiska – poglądy doktryny . . . . . . 61
2.3. Zasady prawa ochrony środowiska wynikające z przepisów Konstytucji RP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
2.4. Zasady ogólne w regulacjach ustawowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
2.4.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
2.4.2. Zasada zrównoważonego rozwoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
2.4.3. Zasada kompleksowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
2.4.4. Zasada prewencji i zasada przezorności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
2.4.5. Zasada przezorności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
2.4.6. Zasada odpowiedzialności sprawcy – „zanieczyszczający płaci” . . . . 78
2.4.7. Zasada integracji wymagań ochrony środowiska w politykach, planach i programach . . . . . . . . 83
2.4.8. Zasada dostępu do informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
2.4.9. Zasada partycypacji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
2.4.10. Zasada ujednolicania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2.5. Zasada subsydiarności w prawie ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . 94
2.5.1. Założenia ogólne zasady subsydiarności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
2.5.2. Ochrona środowiska a zasada subsydiarności w prawie unijnym . . . 95
Rozdział 3. Zarządzanie sprawami ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
3.1. Zarządzanie sprawami ochrony środowiska w świetle dokumentów prawa międzynarodowego . . . . . . . . 97
3.2. Rodzaje zadań administracji w dziedzinie ochrony środowiska . . . . . . . . 101
3.3. Zadania organizatorskie i bezpośrednio wykonawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
3.3.1. Krajowe i lokalne planowanie strategiczne w ochronie środowiska . . . . . . . . . . 103
3.3.2. Zadania własne samorządu terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
3.3.3. Zadania związane z gospodarowaniem przestrzenią . . . . . . . . . . . . 106
3.3.4. Inne formy organizatorskiego działania organów lokalnych . . . . . 107
3.4. Podział kompetencji w zakresie zadań zobowiązująco-reglamentacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
3.5. Podział kompetencji w zakresie zadań nadzorczo-kontrolnych . . . . . . . . . 111
3.5.1. Zadania nadzorczo-kontrolne wykonywane przez administrację ogólną . . . . . . . . . . . . 111
3.5.2. Zadania wykonywane przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska . . . . . . . . . . 113
3.5.2.1. Zakres zadań Inspekcji Ochrony Środowiska . . . . . . . . . . . 113
3.5.2.2. Uprawnienia kontrolne i nadzorcze Inspekcji Ochrony Środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
3.5.3. Inspekcja a organy samorządu terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
3.5.4. Państwowy monitoring środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
3.6. Dyrektorzy ochrony środowiska jako organy administracji rządowej w zakresie spraw ochrony środowiska . . . 117
3.7. Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie – system EMAS . . . . . . . 119
3.7.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
3.7.2. System ekozarządzania i audytu EMAS w prawie unijnym . . . . . . 121
3.7.3. Wdrożenie wymagań systemu ekozarządzania i audytu EMAS w polskim prawie wewnętrznym . . . . . . . . . 126
Rozdział 4. Procedury ocen oddziaływania na środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
4.1. Założenia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
4.2. Procedura oceny strategicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
4.2.1. Zakres obowiązku przeprowadzenia procedury . . . . . . . . . . . . . . . . 136
4.2.2. Przebieg procedury oceny strategicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
4.3. System procedur oceny indywidualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
4.3.1. Pojęcie przedsięwzięcia i kategorie przedsięwzięć . . . . . . . . . . . . . . 141
4.3.2. Typy procedur oceny indywidualnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
4.3.3. Cele prowadzenia procedur oceny indywidualnej . . . . . . . . . . . . . . 145
4.4. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach i procedura oceny podstawowej . . . . . . . . . . . . . . . 146
4.4.1. Zakres obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . 146
4.4.2. Właściwość organów w zakresie wydawania decyzji środowiskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
4.4.3. Postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowej . . . . . . . . 153
4.4.4. Procedura oceny podstawowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
4.4.5. Ustalenie treści decyzji środowiskowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
4.4.6. Nadzór nad prawidłowością decyzji środowiskowych . . . . . . . . . . . 165
4.4.7. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko . . . . . . . . 168
4.5. Procedura oceny uzupełniającej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
4.6. Procedura oceny „naturowej” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
4.7. Procedury oceny transgranicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
4.7.1. Zakres obowiązku przeprowadzenia postępowań transgranicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
4.7.2. Postępowanie transgraniczne dotyczące przedsięwzięć . . . . . . . . . . 179
4.7.3. Postępowanie transgraniczne dotyczące projektowanych dokumentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
4.7.4. Postępowanie transgraniczne dotyczące skutków pochodzących z innego państwa . . . . . . . . . . . . . . 181
4.8. Przeglądy ekologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Rozdział 5. Dostęp do informacji i partycypacja publiczna w ochronie środowiska . . . . . 184
5.1. Dostęp do informacji o środowisku i jego ochronie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
5.1.1. Prawo do informacji o środowisku w prawie unijnym i wewnętrznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
5.1.2. Tryby udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie . . . 186
5.1.2.1. Upowszechnianie informacji o środowisku . . . . . . . . . . . . 186
5.1.2.2. Dostęp do informacji o środowisku na wniosek . . . . . . . . 187
5.1.3. Odmowa udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie . . . 188
5.1.4. Opłaty za dostęp do informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
5.2. Udział społeczeństwa w podejmowaniu rozstrzygnięć związanych z ochroną środowiska . . . . . . . . . . 194
5.2.1. Prawo składania uwag i wniosków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
5.2.2. Obowiązki organów administracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
5.2.3. Udział organizacji ekologicznych w postępowaniach związanych z udziałem społeczeństwa . . . . . . . 196
Rozdział 6. Instrumenty finansowoprawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
6.1. Instrumenty fi nansowoprawne w systemie przepisów ochrony środowiska . . . . . . . 200
6.2. Opłaty za korzystanie ze środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
6.2.1. Teoretyczne założenia systemu opłat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
6.2.2. Opłaty przewidywane przez Prawo ochrony środowiska . . . . . . . . 203
6.2.3. Opłaty związane z ochroną powierzchni i zasobów wnętrza ziemi . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
6.2.4. Opłaty przewidywane przepisami ustawy o ochronie przyrody . . . . 206
6.2.5. Opłaty przewidywane przepisami ustawy Prawo wodne z 2017 r. . . . 208
6.3. Administracyjne sankcje fi nansowe za naruszanie zasad korzystania z zasobów środowiska . . . . . . 209
6.3.1. Ogólne założenia systemu sankcji finansowych. Odraczanie i umarzanie kar i opłat . . . . . . . . . . 209
6.3.2. Opłaty podwyższone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
6.3.3. Administracyjne kary pieniężne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
6.3.3.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
6.3.3.2. Kary nakładane na podstawie przepisów Prawa ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . 214
6.3.3.3. Kary pieniężne przewidywane przepisami ustawy o ochronie przyrody . . . . . . . . 216
6.3.3.4. Administracyjne kary pieniężne o charakterze „widełkowym” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
6.3.3.5. Administracyjne kary pieniężne w ustawie o odpadach . . . 218
6.3.4. Opłata produktowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
6.4. Fundusze celowe w ochronie środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
6.4.1. Założenia ogólne systemu funduszowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
6.4.2. Przychody funduszy środowiskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
6.4.3. Formy prawne fi nansowania zadań przez fundusze środowiskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
6.4.4. Organizacja funduszy środowiskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
6.5. Różnicowanie stawek podatków i innych danin publicznych służące osiąganiu celów ochrony środowiska . . . . . 225
Rozdział 7. Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
7.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
7.2. Odpowiedzialność cywilna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
7.2.1. Założenia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
7.2.2. Przepisy Kodeksu cywilnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
7.2.3. Prawo ochrony środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
7.2.4. Ustawy szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
7.2.5. Konwencja z Lugano z 1993 r. o odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone działalnością niebezpieczną dla środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
7.3. Odpowiedzialność karna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
7.3.1. Założenia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
7.3.2. Przestępstwa przeciw środowisku w Kodeksie karnym . . . . . . . . . . 235
7.3.3. Przestępstwa przeciw środowisku w ustawach szczególnych . . . . . 239
7.3.4. Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
7.3.5. Odpowiedzialność karna w ochronie środowiska w przepisach prawa międzynarodowego i unijnego . . . . . . 244
7.4. Odpowiedzialność administracyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
7.4.1. Założenia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
7.4.2. Sankcyjne decyzje zobowiązujące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
7.4.3. Sankcyjne decyzje wstrzymujące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
7.4.3.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
7.4.3.2. Wstrzymanie działalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
7.4.3.3. Wstrzymanie użytkowania instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
7.5. Odpowiedzialność z tytułu zapobiegania i naprawiania szkód w środowisku . . . . . . . . . . 257
Część druga
REGULACJE SEKTOROWE
Rozdział 8. Ochrona jakości środowiska i prawo emisyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
8.1. Ogólne założenia regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
8.2. Ochrona jakości zasobów środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
8.2.1. Ustalanie wymagań dotyczących jakości środowiska . . . . . . . . . . . . 264
8.2.2. Programy naprawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
8.3. Ochrona przed zanieczyszczeniami – wymagania o charakterze ogólnym . . . . . . . 267
8.3.1. Zakres prawnej ochrony środowiska przed zanieczyszczeniem . . . 267
8.3.2. Ochrona przed zanieczyszczeniem – wymagania dotyczące instalacji . . . . . . . . . . . . . . . 269
8.3.3. Obszar ograniczonego użytkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
8.3.4. Strefy przemysłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
8.3.5. Standardy emisyjne z instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
8.3.6. Ochrona przed zanieczyszczeniem – wymagania dotyczące substancji i produktów . . . . . . . . . . . . 276
8.3.7. Ochrona przed zanieczyszczeniem – obowiązki zarządzających źródłami liniowymi i rozproszonymi . . . . . . 277
8.4. Pozwolenia emisyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
8.4.1. Ogólne założenia systemu decyzji reglamentujących korzystanie ze środowiska . . . . . . . . 278
8.4.2. Charakter prawny pozwolenia emisyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
8.4.3. Warunki wydania pozwolenia emisyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
8.4.4. Treść pozwolenia emisyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
8.4.5. Wygaśnięcie, cofnięcie i ograniczenie pozwolenia . . . . . . . . . . . . . . 287
8.5. Pozwolenia zintegrowane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
8.5.1. Pozwolenie zintegrowane jako pozwolenie emisyjne . . . . . . . . . . . . 290
8.5.2. Koncepcja najlepszych dostępnych technik a treść pozwolenia zintegrowanego . . . . . . . . . 292
8.5.3. Inne odrębności pozwoleń zintegrowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
8.6. Obowiązek prowadzenia pomiarów emisji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
Rozdział 9. Ochrona powietrza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
9.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
9.2. Ochrona powietrza w prawie międzynarodowym i unijnym . . . . . . . . . . . 298
9.2.1. Konwencja genewska wraz z protokołami dodatkowymi . . . . . . . . 298
9.2.2. Konwencja wiedeńska w sprawie ochrony warstwy ozonowej. Protokół montrealski wraz z poprawkami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
9.2.3. Konwencja klimatyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
9.2.4. Ochrona powietrza w prawie unijnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
9.3. Ochrona jakości powietrza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
9.3.1. Standardy jakości powietrza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
9.3.2. Badanie przestrzegania standardów jakości środowiska . . . . . . . . . 311
9.3.3. Prawne konsekwencje naruszenia standardów jakości powietrza . . . . . . . . . . . . . 313
9.3.4. Wartości odniesienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
9.4. Ustalanie dopuszczalnych poziomów emisji do powietrza . . . . . . . . . . . . . 316
9.4.1. Standardy emisyjne z instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
9.4.2. Pozwolenia na emisję gazów i pyłów do powietrza . . . . . . . . . . . . . 317
9.4.3. Obowiązek prowadzenia pomiarów emisji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
9.5. Ochrona warstwy ozonowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
9.5.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
9.5.2. Podstawowe założenia ochrony warstwy ozonowej według przepisów rozporządzenia 1005/2009 . . . . . . 320
9.5.3. Regulacje prawa wewnętrznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
9.6. Obrót uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych . . . . . . . . . . . . . . . . 329
9.6.1. Założenia i źródła regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
9.6.2. System handlu uprawnieniami do emisji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
9.6.3. Zakres ustawy i jej podstawowe cele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
9.6.4. Administrowanie systemem i Krajowy rejestr jednostek Kioto i uprawnień do emisji . . . . . . . . 332
9.6.5. Przydział uprawnień do emisji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
9.6.5.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
9.6.5.2. Przydział uprawnień do emisji na produkcję inną niż produkcja energii elektrycznej . . . . . . . . . . . . . . . 334
9.6.5.3. Przydział uprawnień do emisji operatorom statków powietrznych . . . . . . . . . . . . . . 335
9.6.5.4. Przydział uprawnień do emisji w okresie rozliczeniowym 2013–2020 dla instalacji wytwarzających energię elektryczną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
9.6.6. Monitorowanie, raportowanie i rozliczanie emisji gazów cieplarnianych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
9.6.7. Zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
9.6.8. Handel uprawnieniami do emisji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
9.6.9. Sankcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
9.7. Odnawialne źródła energii w systemie prawnej ochrony powietrza i innych elementów środowiska . . . . . . . . . 342
9.7.1. Założenia regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
9.7.2. Odnawialne źródła energii w przepisach Unii Europejskiej . . . . . . 343
9.7.3. Odnawialne źródła energii w przepisach krajowych . . . . . . . . . . . . 355
9.7.4. Agencja Energii Odnawialnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
9.8. Ochrona przed hałasem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
9.8.1. Standardy imisyjne w ochronie przez hałasem . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
9.8.2. Badanie przestrzegania wymagań imisyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
9.8.3. Ustalanie dopuszczalnej emisji hałasu i pomiary hałasu . . . . . . . . . 366
9.9. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
Rozdział 10. Zapobieganie skutkom poważnych awarii i ich usuwanie. Postępowanie z substancjami chemicznymi i produktami biobójczymi . . . . . 370
10.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
10.2. Regulacje międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
10.3. Przeciwdziałanie poważnym awariom w prawie wewnętrznym . . . . . . . 376
10.3.1. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
10.3.2. Zasady kwalifi kacji instalacji do określonych kategorii zakładów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
10.3.3. Zgłoszenie obiektów niebezpiecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
10.3.4. Programy zapobiegania awariom i opracowanie systemu bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
10.3.5. Raport o bezpieczeństwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
10.3.6. Plany operacyjno-ratownicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
10.3.7. System kontroli i nadzoru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
10.4. Postępowanie z substancjami i preparatami chemicznymi . . . . . . . . . . . . 392
10.4.1. Postępowanie z substancjami w prawie międzynarodowym i unijnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
10.4.2. Postępowanie z substancjami chemicznymi i ich mieszaninami według przepisów prawa wewnętrznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
10.5. Postępowanie z produktami biobójczymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
Rozdział 11. Gospodarowanie odpadami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
11.1. System przepisów o odpadach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
11.2. Zakres przedmiotowy ustawy o odpadach i podstawowe defi nicje . . . . . 408
11.3. Gospodarka odpadami i zasady jej prowadzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
11.3.1. Gospodarka odpadami i jej główne elementy . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
11.3.2. Zasady ogólne postępowania z odpadami . . . . . . . .