Postępowanie sądowoadministracyjne Jaśkowska podręcznik / Jacek Jaworski, Małgorzata Jaśkowska, Martyna Wilbrandt-Gotowicz, Dagmara Gut, Konrad Łuczak

 W książce kompleksowo i przystępnie omówiono problematykę postępowania sądowoadministracyjnego.

W sposób zwięzły i usystematyzowany przedstawiono w niej zagadnienia związane z:
• modelem, organizacją i konstytucyjnymi podstawami sądowej kontroli administracji publicznej w Polsce,
• zakresem kontroli sądów administracyjnych i ich właściwością,
• zasadami postępowania sądowoadministracyjnego,
• wszczęciem postępowania, stronami i uczestnikami postępowania sądowoadministracyjnego,
• czynnościami techniczno-procesowymi,
• przebiegiem postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym jako sądem I instancji,
• zwyczajnymi i nadzwyczajnymi środkami zaskarżenia,
• kosztami postępowania sądowoadministracyjnego,
• środkami zapewnienia jednolitości orzecznictwa sądowoadministracyjnego oraz
• europeizacją postępowania sądowoadministracyjnego.

 W opracowaniu uwzględniono aktualne orzecznictwo i literaturę przedmiotu.

 Publikacja przeznaczona jest dla studentów prawa i administracji oraz aplikantów zawodów prawniczych. Może być także przydatna nauczycielom akademickim w pracy naukowej i dydaktycznej oraz sędziom, adwokatom, radcom prawnym, doradcom podatkowym, rzecznikom patentowym i urzędnikom w praktyce zawodowej.

Wykaz skrótów | str. 11

Rozdział I
Sądowa kontrola działalności administracji publicznej | str. 15
1. Uwagi wstępne | str. 15
2. Modele sądowej kontroli administracji publicznej | str. 19
2.1. Kryterium pozycji ustrojowej sądu administracyjnego | str. 19
2.2. Kryterium struktury instancyjnej sądów administracyjnych | str. 21
2.3. Kryterium uprawnień orzeczniczych sądów administracyjnych | str. 23
3. Organizacja sądownictwa administracyjnego w Polsce | str. 25
3.1. Geneza sądownictwa administracyjnego | str. 25
3.2. Konstytucyjne podstawy sądownictwa administracyjnego | str. 28
3.3. Ustrój sądów administracyjnych | str. 32

Rozdział II
Zakres kontroli sądów administracyjnych i ich właściwość | str. 37
1. Zakres kontroli sądów administracyjnych | str. 37
1.1. Konstytucyjnoprawne podstawy zakresu kontroli sądów administracyjnych | str. 37
1.2. Charakterystyka sprawy sądowoadministracyjnej | str. 39
1.3. Podstawowe cechy kontroli wykonywanej przez sądy administracyjne | str. 42
1.4. Wyłączenia z zakresu kontroli sądów administracyjnych | str. 44
2. Właściwość sądów administracyjnych | str. 46
2.1. Uwagi wprowadzające | str. 46
2.2. Podział właściwości instancyjnej między w.s.a. a NSA | str. 47
2.3. Właściwość miejscowa w.s.a | str. 48
2.3.1. Sposób ustalania właściwości miejscowej | str. 48
2.3.2. Wpływ skargi do niewłaściwego miejscowo w.s.a. | str. 50
2.3.3. Zasada ciągłości właściwości miejscowej w.s.a. | str. 51
2.3.4. Szczególne przypadki zmiany właściwości miejscowej w.s.a.  | str. 52
2.4. Właściwość rzeczowa w.s.a. | str. 53
2.4.1. Decyzje administracyjne | str. 53
2.4.2. Postanowienia | str. 56
2.4.3. Akty i czynności dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa administracyjnego | str. 57
2.4.4. Interpretacje podatkowe i opinie zabezpieczające | str. 59
2.4.5. Akty prawa miejscowego | str. 60
2.4.6. Akty samorządu terytorialnego z zakresu administracji publicznej | str. 61
2.4.7. Akty nadzoru nad samorządem terytorialnym | str. 62
2.4.8. Bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania | str. 63
2.4.9. Przypadki szczególne | str. 66
3. Właściwość rzeczowa NSA | str. 66

Rozdział III
Zasady postępowania sądowoadministracyjnego | str. 69
1. Uwagi wstępne | str. 69
2. Zasada dostępu do sądu | str. 71
3. Zasada dwuinstancyjności | str. 73
4. Zasada legalności | str. 75
5. Zasada udzielania pomocy stronom | str. 78
6. Zasada jawności | str. 81
7. Zasada ekonomiki procesowej | str. 85
8. Zasady kontradyktoryjności i oficjalności | str. 89

Rozdział IV
Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego | str. 93
1. Uwagi ogólne | str. 93
2. Skarga | str. 96
2.1. Przedmiot skargi | str. 96
2.2. Uprawnieni do wniesienia skargi | str. 97
2.3. Warunki formalne skargi jako pisma procesowego i sposób jej wniesienia | str. 100
2.4. Wyczerpanie środków zaskarżenia | str. 104
2.5. Termin do wniesienia skargi | str. 107
3. Sprzeciw | str. 108
3.1. Przedmiot sprzeciwu | str. 108
3.2. Podmioty uprawnione do wniesienia sprzeciwu | str. 110
3.3. Warunki formalne sprzeciwu i sposób jego wniesienia | str. 111
4. Wniosek o wszczęcie postępowania | str. 112
5. Skutki wniesienia skargi, sprzeciwu czy wniosku | str. 114
5.1. Wszczęcie postępowania i zawisłość sprawy | str. 114
5.2. Uprawnienia autokontrolne | str. 116
5.3. Możliwość wstrzymania wykonania aktu lub czynności | str. 118
5.4. Obowiązki organu przy przekazaniu pisma wszczynającego postępowanie | str. 121
5.5. Skutki braku spełnienia warunków dopuszczalności i warunków formalnych | str. 123

Rozdział V
Strony i uczestnicy postępowania sądowoadministracyjnego | str. 125
1. Strony postępowania | str. 125
1.1. Wstęp | str. 125
1.2. Organ administracji publicznej jako strona postępowania | str. 126
1.3. Strona skarżąca | str. 127
1.4. Zdolność do bycia stroną a legitymacja skargowa | str. 132
1.4.1. Zdolność sądowa | str. 132
1.4.2. Interes prawny | str. 133
2. Uczestnicy postępowania | str. 136
2.1. Strona a uczestnik postępowania | str. 136
2.2. Uczestnictwo prokuratora, RPO, RPD i Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców | str. 139
3. Skuteczność czynności podmiotów procesowych | str. 141
3.1. Zagadnienia wprowadzające | str. 141
3.2. Samodzielność działania w procesie | str. 142
3.3. Zastępstwo procesowe a przedstawicielstwo | str. 143
3.4. Reprezentacja | str. 145
3.5. Działanie osobiste i przez pełnomocnika | str. 146
3.5.1. Zdolność postulacyjna | str. 146
3.5.2. Pełnomocnictwo | str. 147

Rozdział VI
Czynności techniczno-procesowe w postępowaniu sądowoadministracyjnym | str. 151
1. Pisma w postępowaniu sądowym | str. 151
1.1. Pojęcie | str. 151
1.2. Wymogi formalne | str. 152
1.3. Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych | str. 156
2. Doręczenia | str. 158
2.1. Zagadnienia ogólne | str. 158
2.2. Doręczenia osobom fizycznym | str. 159
2.3. Doręczenia osobom prawnym | str. 161
2.4. Doręczenia osobom nieznanym z miejsca pobytu | str. 161
2.5. Doręczenia stronom mającym miejsce zamieszkania za granicą | str. 162
2.6. Fikcja doręczenia | str. 162
3. Terminy procesowe | str. 163
3.1. Rodzaje terminów procesowych i sposób ich liczenia | str. 163
3.2. Przywrócenie terminu | str. 165
4. Akta sprawy sądowoadministracyjnej | str. 166

Rozdział VII
Przebieg postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym jako sądem I instancji | str. 167
1. Czynności wstępne | str. 167
2. Postępowanie rozpoznawcze | str. 171
3. Przeszkody w prowadzeniu postępowania sądowoadministracyjnego | str. 179
4. Postępowanie mediacyjne | str. 184
5. Postępowanie uproszczone | str. 191
6. Rozstrzygnięcia | str. 194
6.1. Zasady orzekania | str. 194
6.2. Wyroki | str. 197
6.2.1. Uwagi ogólne | str. 197
6.2.2. Treść wyroku | str. 200
6.3. Postanowienia i zarządzenia | str. 208
6.3.1. Postanowienia | str. 208
6.3.2. Zarządzenia | str. 211
7. Konwalidacja rozstrzygnięć | str. 211

Rozdział VIII
Zwyczajne środki zaskarżenia | str. 215
1. Środki odwoławcze a środki zaskarżenia | str. 215
2. Skarga kasacyjna | str. 218
2.1. Charakter prawny skargi kasacyjnej | str. 218
2.1.1. Uwagi wstępne | str. 218
2.1.2. Przedmiot zaskarżenia | str. 219
2.1.3. Legitymacja procesowa | str. 221
2.1.4. Wymagania skargi kasacyjnej | str. 223
2.2. Postępowanie kasacyjne | str. 231
2.2.1. Czynności wstępne | str. 231
2.2.2. Postępowanie rozpoznawcze | str. 235
2.2.3. Orzeczenia | str. 237
3. Zażalenie | str. 241
3.1. Charakter prawny zażalenia | str. 241
3.1.1. Uwagi wstępne | str. 241
3.1.2. Przedmiot zaskarżenia | str. 241
3.1.3. Legitymacja procesowa | str. 243
3.1.4. Prawne wymagania zażalenia | str. 243
3.2. Postępowanie zażaleniowe | str. 244
3.2.1. Czynności wstępne | str. 244
3.2.2. Postępowanie rozpoznawcze | str. 245
3.2.3. Orzeczenia | str. 246
4. Quasi-środki odwoławcze | str. 246
5. Prawomocność orzeczeń i jej skutki | str. 248

Rozdział IX
Nadzwyczajne środki zaskarżenia | str. 253
1. Nadzwyczajne środki zaskarżenia a wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia | str. 253
2. Skarga o wznowienie postępowania | str. 255
2.1. Charakter prawny skargi o wznowienie postępowania i jej przesłanki | str. 255
2.2. Postępowanie wznowieniowe | str. 264
3. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia | str. 268
3.1. Charakter prawny skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i jej przesłanki | str. 268
3.2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia | str. 273

Rozdział X
Koszty postępowania sądowoadministracyjnego | str. 277
1. Uwagi wprowadzające | str. 277
2. Koszty sądowe | str. 278
2.1. Podział kosztów sądowych | str. 278
2.2. Wpis | str. 279
2.3. Opłaty kancelaryjne | str. 280
2.4. Wydatki w ramach kosztów sądowych | str. 281
3. Wydatki strony w ramach występowania w procesie bez profesjonalnego pełnomocnika | str. 282
4. Wydatki strony w ramach zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika | str. 283
5. Zwrot kosztów postępowania | str. 285
6. Zwolnienie z kosztów sądowych | str. 286
6.1. Zwolnienie z mocy prawa | str. 286
6.2. Prawo pomocy | str. 287

Rozdział XI
Środki zapewnienia jednolitości orzecznictwa sądowoadministracyjnego | str. 291
1. Uwagi wstępne | str. 291
2. Działalność uchwałodawcza NSA | str. 293
2.1. Uchwały abstrakcyjne | str. 293
2.1.1. Przesłanki podjęcia uchwały abstrakcyjnej | str. 293
2.1.2. Tryb rozpoznania i rozstrzygnięcia abstrakcyjnego pytania prawnego | str. 294
2.1.3. Skutki prawne uchwał abstrakcyjnych | str. 296
2.2. Uchwały konkretne | str. 297
2.2.1. Przesłanki podjęcia uchwały konkretnej | str. 297
2.2.2. Tryb rozpoznania i rozstrzygnięcia konkretnego pytania prawnego | str. 300
2.2.3. Skutki prawne uchwał konkretnych | str. 302
3. Pytania prawne do TK | str. 303
3.1. Przesłanki pytań prawnych do TK | str. 303
3.2. Rozstrzygnięcia TK i ich skutki dla orzecznictwa sądów administracyjnych | str. 305
4. Pytania prejudycjalne do TSUE | str. 306
4.1. Przesłanki pytań prejudycjalnych do TSUE | str. 306
4.2. Orzeczenia prejudycjalne TSUE i ich skutki dla orzecznictwa sądów administracyjnych | str. 309

Rozdział XII
Europeizacja postępowania sądowoadministracyjnego | str. 311
1. Pojęcie europeizacji prawa i jej wpływ na strukturę sądów administracyjnych oraz postępowanie sądowoadministracyjne | str. 311
2. Wybrane przypadki europeizacji przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi | str. 315
2.1. Rozszerzenie właściwości na decyzje konsulów dotyczące wiz Schengen | str. 315
2.2. Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego na podstawie wyroku TSUE | str. 316
2.3. Oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej znajdującej się w innym państwie członkowskim UE niż Polska | str. 319
3. Zasady-narzędzia stosowane przez sądy administracyjne w celu europeizacji prawa | str. 321
4. Mechanizm uwzględniania przez sąd z urzędu prawa UE | str. 326
5. Kilka uwag końcowych | str. 331

Bibliografia | str. 333

O Autorach | str. 343