Nieefektywna polityka wynagradzania naczelnej kadry kierowniczej w instytucjach sektora usług finansowych uznana została za jedną z przyczyn ostatniego kryzysu finansowego. Polityka wynagrodzeń stosowana przez czołowe korporacje finansowe zachęcała do podejmowania ryzykownych decyzji nastawionych na wyniki krótkookresowe, które gwarantowały wysokie premie kadrze zarządzającej. Nie były uwzględniane przy tym perspektywy długookresowe, co często negatywnie wpływało na wartość spółki w dłuższym okresie. Między innymi takie działania zachodzące w sektorze usług finansowych doprowadziły do spadku zaufania inwestorów i destabilizacji rynków finansowych zarówno w wysoko rozwiniętych gospodarkach, jak i w tych rozwijających się.
Po wybuchu kryzysu finansowego w Unii Europejskiej wiele uwagi poświęcono polityce wynagradzania kadry kierowniczej najwyższego szczebla w sektorze bankowym. Wynikiem tego były Zalecenia Komisji Europejskiej i Dyrektywy Parlamentu Europejskiego dotyczące tego obszaru nadzoru korporacyjnego. Zmiany regulacji prawnych dotyczących zasad wynagradzania kadry kierowniczej w sektorze bankowym w Polsce miały miejsce dopiero od roku 2012. Istniejące w Polsce standardy, wynikające z tych regulacji, są wciąż mniej rygorystyczne niż te stosowane w większości krajów Unii Europejskiej. Dało to asumpt do podjęcia próby oceny jakości polityki wynagradzania kadry zarządzającej w bankach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Autorka
Wstęp 9
Rozdział 1. Wpływ kryzysu gospodarczego na politykę wynagradzania osób zarządzających 13
Skandale korporacyjne z początków XXI wieku a nadzór korporacyjny 13
Kierunki reformy polityki wynagradzania osób zarządzających 20
Powiązanie wynagrodzeń z wynikami ekonomicznymi 20
Transparentność wynagrodzeń 23
Komitet ds. wynagrodzeń oraz niezależność członków rady jako nowe instytucje nadzoru 27
Aprobata akcjonariuszy dla programów partycypacji osób zarządzających we własności 31
Geneza kryzysu finansowego z roku 2008 33
Dalsze kierunki reformy polityki wynagradzania po kryzysie finansowym 37
Inicjatywy Unii Europejskiej 37
Propozycje zmian w polityce wynagradzania w USA 42
Nowe platformy dialogu w spółkach 45
Kodeksy dobrych praktyk wybranych krajów UE 47
Podsumowanie 53
Rozdział 2. Nadzór korporacyjny i polityka wynagradzania osób zarządzających w sektorze bankowym 55
Specyfika nadzoru korporacyjnego w sektorze bankowym 55
Bank jako instytucja zaufania publicznego 56
Problem agenta 58
Dualizm relacji biznesowych 61
Rynek kontroli korporacji 62
Struktury własnościowo-kontrolne grup finansowych 67
Transparentność operacji bankowych 70
Polityka wynagradzania osób zarządzających w bankach 72
Wyniki ekonomiczne a ryzyko 72
Wyniki krótko a długookresowe 75
Zasady wypłaty premii 77
Transparentność wynagrodzeń 79
Kategorie pracowników objętych regulacjami wynagrodzeń 81
Inicjatywy regulacyjne dotyczące polityki wynagradzania w bankach po kryzysie finansowym 81
Zasady Dobrych Praktyk Wynagradzania Rady Stabilności Finansowej (FSB Principles for Sound Compensation Practices) 81
Zalecenia Komitetu Europejskich Organów Nadzoru Bankowego 88
Zalecenia Komisji Europejskiej, Dyrektywy CRD III i CRD IV 92
Polskie regulacje 99
Podsumowanie 105
Rozdział 3. Wynagrodzenia osób zarządzających bankami w badaniach empirycznych 107
Wynagrodzenie a wyniki ekonomiczne 107
Wynagrodzenie a rynek kontroli korporacji 114
Wynagrodzenie a standardy nadzoru korporacyjnego 120
Wynagrodzenie a ryzyko 128
Wynagrodzenie – porównanie sektorowe 136
Podsumowanie 140
Rozdział 4. Polityka wynagradzania osób zarządzających w polskich bankach giełdowych – wyniki badań własnych 143
Ogólna charakterystyka badań 143
Ocena wybranych aspektów polityki wynagradzania 144
Transparentność polityki wynagradzania 144
Długoterminowe programy motywacyjne 154
Komitety ds. wynagrodzeń w praktyce polskich banków giełdowych 167
Poziom i struktura wynagrodzeń 177
Podsumowanie 189
Zakończenie 191
Bibliografia 195
Spis tabel 209