Tadeusz Bojarski profesor doktor habilitowany, profesor zw. Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu; wieloletni kierownik Katedry Prawa Karnego i Kryminologii, dyrektor Instytutu Prawa Karnego UMCS; autor wielu prac z zakresu prawa karnego, prawa wykroczeń, prawa karnego nieletnich i prawa karnego skarbowego.
Aneta Michalska-Warias - doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Karnego i Kryminologii na Wydziale Prawa i Administracji UMCS w Lublinie; autorka kilkudziesięciu publikacji z zakresu prawa karnego materialnego.
Joanna Piórkowska-Flieger - doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Karnego i Kryminologii na Wydziale Prawa i Administracji UMCS w Lublinie, autorka licznych prac z zakresu prawa karnego materialnego.
Maciej Szwarczyk były asystent w Katedrze Prawa Karnego i Kryminologii na Wydziale Prawa i Administracji UMCS;radca prawny; autor prac z zakresu prawa karnego materialnego.
W siódmym wydaniu komentarza autorzy omówili w szczególności zmiany wynikające z tzw. dużej nowelizacji kodeksu karnego, która zreformowała system kar i innych środków reakcji na czyny zabronione, wprowadziła nowe instytucje, wiele dotychczasowych w istotny sposób zmodyfikowała. Zmiany te mają charakter szeroki, a niektóre spośród nich mogą wywoływać zróżnicowane oceny i trudności interpretacyjne. W części ogólnej dotyczą one m.in. :
- kar, środków karnych i zasad ich wymiaru,
- środków probacyjnych, a także środków zabezpieczających,
- pojęcia występku,
- obrony koniecznej,
- błędu co do znamienia czynu zabronionego.
Zmiany w części szczególnej kodeksu dotyczą m.in. przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości.
Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla prawników praktyków sędziów, prokuratorów, adwokatów oraz radców prawnych. Pomocna będzie także aplikantom i studentom.
Wykaz ważniejszych skrótów 19
Literatura podstawowa 23
Słowo wstępne 31
USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny 33
CZĘŚĆ OGÓLNA
Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej 35 Art. 1. [Warunki odpowiedzialności za przestępstwo] 44 Art. 2. [Przestępstwo skutkowe z zaniechania] 54 Art. 3. [Zasada humanitaryzmu] 56 Art. 4. [Stosowanie ustawy karnej w czasie] 57 Art. 5. [Zasada terytorialności] 64 Art. 6. [Czas i miejsce popełnienia czynu zabronionego] 65 Art. 7. [Zbrodnia i występek] 66 Art. 8. [Formy winy przy zbrodniach i występkach] 68 Art. 9. [Strona podmiotowa czynu zabronionego. Umyślność i nieumyślność] 69 Art. 10. [Zdolność wiekowa odpowiedzialności karnej] 79 Art. 11. [Jedność czynu i przestępstwa. Zbieg przepisów ustawy] 82 Art. 12. [Czyn ciągły] 89
Rozdział II. Formy popełnienia przestępstwa 93 Art. 13. [Usiłowanie. Rodzaje usiłowania] 96 Art. 14. [Odpowiedzialność za usiłowanie] 100 Art. 15. [Czynny żal sprawcy] 101 Art. 16. [Przygotowanie. Odpowiedzialność za przygotowanie] 102 Art. 17. [Niekaralność dobrowolnego odstąpienia od przygotowania] 103 Art. 18. [Formy zjawiskowe czynu zabronionego] 104 Art. 19. [Wymiar kary za podżeganie i pomocnictwo] 113 Art. 20. [Indywidualizacja winy i niezależność odpowiedzialności współdziałających] 113 Art. 21. [Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej] 115 Art. 22. [Złagodzona odpowiedzialność podżegacza i pomocnika] 117 Art. 23. [Zaniechanie ukarania sprawcy. Czynny żal] 117 Art. 24. [Karalność prowokacji] 118
Rozdział III. Wyłączenie odpowiedzialności karnej 118 Art. 25. [Obrona konieczna] 123 Art. 26. [Stan wyższej konieczności] 132 Art. 27. [Ryzyko nowatorskie] 135 Art. 28. [Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego] 136 Art. 29. [Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność] 141 Art. 30. [Błąd co do bezprawności] 142 Art. 31. [Niepoczytalność, poczytalność ograniczona] 143
Rozdział IV. Kary 146 Art. 32. [Katalog kar] 150 Art. 33. [Grzywna. Granice kary] 151 Art. 34. [Kara ograniczenia wolności. Granice kary. Obowiązki skazanego] 153 Art. 35. [Praca na cele społeczne i potrącenia] 159 Art. 36. (uchylony) 161 Art. 37. [Pozbawienie wolności. Granice kary] 162 Art. 37a. [Zamiana rodzaju kar] 165 Art. 37b. [Kara łączona] 165 Art. 38. [Obniżenie lub obostrzenie kary] 166
Rozdział V. Środki karne 167 Art. 39. [Katalog środków karnych] 171 Art. 40. [Pozbawienie praw publicznych] 173 Art. 41. [Zakaz zajmowania określonego stanowiska lub wykonywania określonego zawodu] 174 Art. 41a. [Zakaz kontaktowania się] 176 Art. 41b. [Zakaz wstępu na imprezę masową] 178 Art. 41c. [Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych] 181 Art. 42. [Zakaz prowadzenia pojazdów. Zakres zakazu] 181 Art. 43. [Okres obowiązywania środków karnych] 184 Art. 43a. [Orzeczenie świadczenia pieniężnego] 186 Art. 43b. [Podanie wyroku do publicznej wiadomości] 187 Art. 43c. [Pozbawienie lub ograniczenie praw rodzicielskich lub opiekuńczych] 188
Rozdział Va. Przepadek i środki kompensacyjne 189 Art. 44. [Przepadek przedmiotów. Zakres orzekania] 189 Art. 45. [Przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości] 192 Art. 45a. [Szczególne przesłanki orzekania przepadku] 194 Art. 46. [Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody] 195 Art. 47. [Orzeczenie nawiązki] 197 Art. 47a. (uchylony) 199 Art. 48. [Granice nawiązki] 199 Art. 49. (uchylony) 200 Art. 49a. (uchylony) 200 Art. 50. (uchylony) 200 Art. 51. (uchylony) 201 Art. 52. (uchylony) 201
Rozdział VI. Zasady wymiaru kary i środków karnych 201 Art. 53. [Zasady i dyrektywy wymiaru kary] 204 Art. 54. [Zasady wymiaru kary wobec nieletniego lub młodocianego] 211 Art. 55. [Zasada indywidualizacji] 212 Art. 56. [Zakres stosowania reguł określonych w art. 53, 54 § 1 i art. 55 k.k.] 212 Art. 57. [Zbieg podstaw nadzwyczajnego złagodzenia lub obostrzenia kary] 213 Art. 57a. [Zaostrzenie kary za występek chuligański] 214 Art. 58. [Wybór rodzaju kary. Prymat kar wolnościowych] 215 Art. 59. [Odstąpienie od kary na rzecz środka karnego lub innego środka] 218 Art. 59a. [Umorzenie postępowania. Pozór sprawiedliwości] 218 Art. 60. [Przesłanki nadzwyczajnego złagodzenia kary] 219 Art. 60a. [Dodatkowe podstawy nadzwyczajnego złagodzenia kary] 223 Art. 61. [Odstąpienie od wymierzenia kary] 224 Art. 62. [Wybór rodzaju i typu zakładu karnego oraz systemu terapeutycznego] 225 Art. 63. [Zaliczenie rzeczywistego pozbawienia wolności lub środków zapobiegawczych] 226
Rozdział VII. Powrót do przestępstwa 227 Art. 64. [Recydywa szczególna zwykła i wielokrotna] 228 Art. 65. [Stałe źródło dochodu lub działanie w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym bądź przestępstwo o charakterze terrorystycznym] 232
Rozdział VIII. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie 234 Art. 66. [Warunkowe umorzenie postępowania. Przesłanki stosowania] 236 Art. 67. [Okres próby, dozór i obowiązki] 237 Art. 68. [Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego] 239 Art. 69. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary. Podstawy stosowania] 241 Art. 70. [Zawieszenie wykonania kary na okres próby] 242 Art. 71. [Grzywna związana z zawieszeniem wykonania kary] 242 Art. 72. [Obowiązki okresu próby] 244 Art. 73. [Dozór fakultatywny lub obligatoryjny] 245 Art. 74. [Ustalenie wykonania i zmiana obowiązków] 246 Art. 75. [Wykonanie zawieszonej kary] 247 Art. 75a. [Szczególne przesłanki zmiany rodzaju kary] 249 Art. 76. [Zatarcie skazania] 251 Art. 77. [Podstawy warunkowego przedterminowego zwolnienia] 251 Art. 78. [Przesłanki formalne warunkowego zwolnienia] 253 Art. 79. [Przesłanki formalne przy sumie kar] 254 Art. 80. [Okres próby] 254 Art. 81. [Ponowne warunkowe zwolnienie] 255 Art. 82. [Warunkowe zwolnienie a odbycie kary] 256 Art. 83. [Skrócenie kary ograniczenia wolności] 256 Art. 84. [Skrócenie czasu trwania środków karnych] 257 Art. 84a. (uchylony) 258
Rozdział IX. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych 258 Art. 85. [Warunki orzekania kary łącznej] 259 Art. 85a. [Okoliczności wpływające na wymiar kary łącznej] 261 Art. 86. [Wymiar kary łącznej] 261 Art. 87. [Łączenie kary pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności] 263 Art. 88. [Kara łączna 25 lat lub dożywotniego pozbawienia wolności] 263 Art. 89. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej] 264 Art. 89a. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej w związku z art. 60 § 5 k.k.] 266 Art. 90. [Środki karne, inne środki i środki zabezpieczające oraz ich łączenie] 266 Art. 91. [Ciąg przestępstw] 267 Art. 92-92a. (uchylone) 268
Rozdział X. Środki zabezpieczające 268 Art. 93. (uchylony) 269 Art. 93a. [Katalog środków zabezpieczających] 270 Art. 93b. [Przesłanki orzekania środków zabezpieczających] 270 Art. 93c. [Podstawy formalne (kryteria) orzekania środków zabezpieczających] 271 Art. 93d. [Czas trwania środka] 272 Art. 93e. [Obowiązek poddania się kontroli elektronicznej] 273 Art. 93f. [Terapia, terapia uzależnień, obowiązki sprawcy] 273 Art. 93g. [Orzeczenie o umieszczeniu w zakładzie psychiatrycznym] 274 Art. 94-98. (uchylone) 275 Art. 99. [Orzeczenie obowiązku, zakazu lub przepadku wobec niepoczytalnego] 276 Art. 100. (uchylony) 276
Rozdział XI. Przedawnienie 276 Art. 101. [Ustanie karalności. Przedawnienie] 277 Art. 102. [Przedłużenie przedawnienia karalności] 279 Art. 103. [Przedawnienie wykonania kary] 279 Art. 104. [Spoczywanie biegu przedawnienia] 280 Art. 105. [Wyłączenie biegu przedawnienia] 281
Rozdział XII. Zatarcie skazania 282 Art. 106. [Uznanie skazania za niebyłe] 282 Art. 106a. [Wyłączenie zatarcia skazania] 282 Art. 107. [Przesłanki zatarcia skazania] 283 Art. 107a. (uchylony) 284 Art. 108. [Zatarcie przy zbiegu skazań] 284
Rozdział XIII. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą 284 Art. 109. [Odpowiedzialność obywatela polskiego] 285 Art. 110. [Odpowiedzialność cudzoziemca] 286 Art. 111. [Warunek odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą] 287 Art. 112. [Ograniczenie warunku odpowiedzialności] 288 Art. 113. [Ściganie przestępstw na mocy umów międzynarodowych] 289 Art. 114. [Znaczenie wyroku zagranicznego] 290 Art. 114a. [Zasada uwzględniania zagranicznych wyroków skazujących] 292
Rozdział XIV. Objaśnienie wyrażeń ustawowych 293 Art. 115. [Słowniczek wyrażeń ustawowych] 295
Rozdział XV. Stosunek do ustaw szczególnych 328 Art. 116. [Stosowanie przepisów części ogólnej] 328
CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA
Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne 329 Art. 117. [Wojna napastnicza] 331 Art. 118. [Eksterminacja] 333 Art. 118a. [Zbrodnie przeciwko ludzkości] 335 Art. 119. [Dyskryminacja] 336 Art. 120. [Stosowanie środków masowej zagłady] 337 Art. 121. [Wytwarzanie, gromadzenie lub obrót zakazanymi środkami] 339 Art. 122. [Niedopuszczalne sposoby lub środki walki] 341 Art. 123. [Zamach na życie lub zdrowie jeńców wojennych lub ludności cywilnej] 343 Art. 124. [Naruszenie prawa międzynarodowego] 346 Art. 125. [Zamach na dobra kultury] 348 Art. 126. [Bezprawne używanie znaków] 350 Art. 126a. [Publiczne nawoływanie lub pochwalanie przestępstw przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych] 353 Art. 126b. [Niedopełnienie obowiązku należytej kontroli] 353
Rozdział XVII. Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej 354 Art. 127. [Spisek przeciwko Państwu Polskiemu. Zamach stanu] 355 Art. 128. [Zamach na konstytucyjny organ RP] 356 Art. 129. [Zdrada dyplomatyczna] 358 Art. 130. [Szpiegostwo] 359 Art. 131. [Czynny żal] 363 Art. 132. [Dezinformacja wywiadowcza] 365 Art. 132a. (utracił moc) 367 Art. 133. [Znieważenie Narodu lub Państwa Polskiego] 368 Art. 134. [Zamach na życie Prezydenta RP] 369 Art. 135. [Czynna napaść lub znieważenie Prezydenta RP] 371 Art. 136. [Czynna napaść lub znieważenie przedstawiciela obcego państwa] 373 Art. 137. [Publiczne znieważenie znaku lub symbolu państwowego] 375 Art. 138. [Zasada wzajemności] 378 Art. 139. [Przepadek przedmiotów] 379
Rozdział XVIII. Przestępstwa przeciwko obronności 379 Art. 140. [Zamach na jednostkę Sił Zbrojnych RP] 380 Art. 141. [Podjęcie służby w obcym wojsku] 381 Art. 142. [Zaciąg do wojska obcego] 384 Art. 143. [Samouszkodzenie i inne podstępne zabiegi w celu zwolnienia od służby wojskowej] 386 Art. 144. [Uchylanie się od odbywania służby wojskowej] 389 Art. 145. [Uchylanie się od pełnienia służby zastępczej] 392 Art. 146. [Dobrowolny powrót] 394 Art. 147. [Niezdolność do pełnienia służby] 395
Rozdział XIX. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu 396 Art. 148. [Zabójstwo] 398 Art. 149. [Dzieciobójstwo] 406 Art. 150. [Zabójstwo eutanatyczne] 408 Art. 151. [Namowa do samobójstwa lub pomoc w nim] 410 Art. 152. [Aborcja za zgodą kobiety] 411 Art. 153. [Wymuszona aborcja] . 414 Art. 154. [Śmierć kobiety jako następstwo aborcji] 416 Art. 155. [Nieumyślne spowodowanie śmierci] 417 Art. 156. [Ciężki uszczerbek na zdrowiu] 419 Art. 157. [Średni i lekki uszczerbek na zdrowiu] 423 Art. 157a. [Uszkodzenie ciała dziecka poczętego] 426 Art. 158. [Bójka i pobicie] 427 Art. 159. [Użycie w bójce i pobiciu niebezpiecznego przedmiotu] 431 Art. 160. [Narażenie człowieka na niebezpieczeństwo] 433 Art. 161. [Narażenie człowieka na zarażenie] 436 Art. 162. [Nieudzielenie pomocy] 438
Rozdział XX. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu 440 Art. 163. [Sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego] 442 Art. 164. [Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa określonego zdarzenia] 448 Art. 165. [Sprowadzenie stanów powszechnie niebezpiecznych] 450 Art. 165a. [Finansowanie przestępstwa o charakterze terrorystycznym] 455 Art. 166. [Zawładnięcie statkiem wodnym lub powietrznym] 458 Art. 167. [Umieszczenie na statku niebezpiecznego urządzenia lub substancji] 460 Art. 168. [Karalność przygotowania] 462 Art. 169. [Czynny żal] 462 Art. 170. [Rozbójnictwo morskie] 464 Art. 171. [Wytwarzanie lub obrót substancjami niebezpiecznymi] 465 Art. 172. [Przeszkadzanie akcji ratowniczej] 467
Rozdział XXI. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji 469 Art. 173. [Katastrofa w komunikacji] 471 Art. 174. [Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy] 475 Art. 175. [Przygotowanie do spowodowania katastrofy] 477 Art. 176. [Czynny żal przy sprowadzeniu katastrofy] 477 Art. 177. [Spowodowanie wypadku w komunikacji] 478 Art. 178. [Zaostrzenie karalności wobec sprawcy katastrofy lub wypadku] 483 Art. 178a. [Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego] 487 Art. 179. [Dopuszczenie do ruchu niebezpiecznego pojazdu] 490 Art. 180. [Pełnienie określonych czynności przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego] 493 Art. 180a. [Niestosowanie się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami] 494
Rozdział XXII. Przestępstwa przeciwko środowisku 496 Art. 181. [Powodowanie zniszczeń w przyrodzie] 498 Art. 182. [Zanieczyszczenie środowiska w znacznych rozmiarach] 501 Art. 183. [Nieodpowiednie postępowanie z odpadami] 505 Art. 184. [Nieodpowiednie postępowanie z materiałem promieniotwórczym] 508 Art. 185. [Kwalifikowane typy przestępstw] 511 Art. 186. [Brak dbałości o urządzenia ochronne] 512 Art. 187. [Niszczenie lub uszkadzanie chronionych terenów lub obiektów] 514 Art. 188. [Działalność zagrażająca środowisku] 516
Rozdział XXIII. Przestępstwa przeciwko wolności 518 Art. 189. [Bezprawne pozbawienie wolności] 519 Art. 189a. [Handel ludźmi] 522 Art. 190. [Groźba karalna] 524 Art. 190a. [Stalking - uporczywe nękanie] 532 Art. 191. [Zmuszanie do określonego zachowania] 538 Art. 191a. [Wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej] 547 Art. 192. [Zabieg leczniczy bez zgody pacjenta] 548 Art. 193. [Zakłócenie miru domowego] 550
Rozdział XXIV. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania 553 Art. 194. [Dyskryminacja wyznaniowa] 555 Art. 195. [Złośliwe przeszkadzanie w wykonywaniu aktów religijnych] 556 Art. 196. [Obraza uczuć religijnych] 558
Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności 560 Art. 197. [Zgwałcenie] 563 Art. 198. [Seksualne wykorzystanie bezradności lub niepoczytalności] 569 Art. 199. [Seksualne wykorzystanie zależności] 572 Art. 200. [Seksualne wykorzystanie małoletniego] 575 Art. 200a. [Wykorzystanie systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej w celu popełnienia przestępstwa] 579 Art. 200b. [Propagowanie zachowań o charakterze pedofilskim] 582 Art. 201. [Kazirodztwo] 583 Art. 202. [Prezentowanie treści pornograficznych] 585 Art. 203. [Doprowadzenie do uprawiania prostytucji] 591 Art. 204. [Stręczycielstwo, kuplerstwo i sutenerstwo] 592 Art. 205. (uchylony) 595
Rozdział XXVI. Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece 595 Art. 206. [Przestępstwo bigamii] 596 Art. 207. [Znęcanie się nad osobą zależną] 598 Art. 208. [Rozpijanie małoletniego] 603 Art. 209. [Uporczywe uchylanie się od alimentacji] 605 Art. 210. [Porzucenie małoletniego lub osoby nieporadnej] 608 Art. 211. [Uprowadzenie małoletniego lub osoby nieporadnej] 610 Art. 211a. [Organizowanie adopcji dzieci] 612
Rozdział XXVII. Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej 614 Art. 212. [Zniesławienie] 616 Art. 213. [Wyłączenie bezprawności zniesławienia] 621 Art. 214. [Zniewaga ze względu na formę zarzutu] 625 Art. 215. [Podanie wyroku do publicznej wiadomości] 625 Art. 216. [Zniewaga] 626 Art. 217. [Naruszenie nietykalności cielesnej] 630 Art. 217a. [Naruszenie nietykalności cielesnej w związku z interwencją] 632
Rozdział XXVIII. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową 634 Art. 218. [Naruszenie praw pracownika] 636 Art. 219. [Niezgłoszenie danych dotyczących ubezpieczenia społecznego] 640 Art. 220. [Niedopełnienie obowiązków z zakresu bhp] 642 Art. 221. [Niezawiadomienie o wypadku przy pracy] 644
Rozdział XXIX. Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego 646 Art. 222. [Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza] 649 Art. 223. [Czynna napaść na funkcjonariusza publicznego] 652 Art. 224. [Wywieranie wpływu na czynności urzędowe] 655 Art. 224a. [Fałszywy alarm] 657 Art. 225. [Udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska i inspekcji pracy] 661 Art. 226. [Znieważenie funkcjonariusza lub konstytucyjnego organu] 665 Art. 227. [Przywłaszczenie funkcji publicznej] 669 Art. 228. [Sprzedajność pełniącego funkcję publiczną] 670 Art. 229. [Przekupstwo] 674 Art. 230. [Płatna protekcja bierna] 678 Art. 230a. [Płatna protekcja czynna] 680 Art. 231. [Nadużycie uprawnień przez funkcjonariusza] 682 Art. 231a. [Ochrona prawna funkcjonariusza publicznego] 685 Art. 231b. [Rozszerzenie ochrony na inne osoby niż funkcjonariusz publiczny] 685
Rozdział XXX. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości 688 Art. 232. [Wywieranie wpływu na czynności sądu] 690 Art. 233. [Fałszywe zeznania] 692 Art. 234. [Fałszywe oskarżenie] 697 Art. 235. [Tworzenie fałszywych dowodów] 700 Art. 236. [Zatajenie dowodów niewinności osoby podejrzanej] 702 Art. 237. [Nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia] 704 Art. 238. [Fałszywe zawiadomienie o przestępstwie] 705 Art. 239. [Poplecznictwo] 706 Art. 240. [Karalne niezawiadomienie o przestępstwie] 710 Art. 241. [Naruszenie tajemnicy postępowania przygotowawczego lub rozprawy] 712 Art. 242. [Bezprawne samouwolnienie] 714 Art. 243. [Uwolnienie osoby pozbawionej wolności] 718 Art. 244. [Niestosowanie się do orzeczonych środków karnych] 719 Art. 244a. [Niestosowanie się do zakazu wstępu lub obowiązku osobistego stawiennictwa] 721 Art. 244b. [Niestosowanie się do obowiązków związanych z orzeczonym wobec sprawcy środkiem zabezpieczającym lub udaremnianie wykonywania środka zabezpieczającego] 723 Art. 245. [Przemoc lub groźba bezprawna wobec uczestników postępowania] 725 Art. 246. [Wymuszanie zeznań przez funkcjonariusza publicznego] 727 Art. 247. [Znęcanie się nad osobą pozbawioną wolności] 728 Art. 247a. [Czyny popełnione w związku z postępowaniem przed międzynarodowym trybunałem karnym] 730
Rozdział XXXI. Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum 731 Art. 248. [Nadużycia przy przebiegu wyborów] 733 Art. 249. [Zakłócenie przebiegu wyborów] 735 Art. 250. [Naruszenie swobody głosowania] 738 Art. 250a. [Łapownictwo wyborcze] 739 Art. 251. [Naruszenie tajności głosowania] 743
Rozdział XXXII. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu 745 Art. 252. [Wzięcie lub przetrzymywanie zakładnika] 747 Art. 253. (uchylony) 750 Art. 254. [Czynny udział w zbiegowisku] 750 Art. 254a. [Zamach na urządzenia infrastruktury] 753 Art. 255. [Publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa] 756 Art. 255a. [Rozpowszechnianie treści mogących ułatwić popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym] 758 Art. 256. [Propagowanie faszyzmu lub innego ustroju totalitarnego] 760 Art. 257. [Zniewaga lub naruszenie nietykalności cielesnej] 764 Art. 258. [Przestępczość zorganizowana. Udział w zorganizowanej grupie przestępczej] 765 Art. 259. [Dobrowolne odstąpienie od udziału w zorganizowanej grupie przestępczej] 769 Art. 260. [Zakłócenie przebiegu zgromadzenia] 770 Art. 261. [Znieważenie miejsca publicznego] 772 Art. 262. [Zbezczeszczenie zwłok] 773 Art. 263. [Wyrób i handel bronią bez zezwolenia] 775 Art. 264. [Nielegalne przekroczenie granicy] 779 Art. 264a. [Umożliwienie nielegalnego pobytu na terytorium RP] 782
Rozdział XXXIII. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji 785 Art. 265. [Ujawnianie lub wykorzystanie informacji niejawnych o klauzuli "tajne" lub "ściśle tajne"] 787 Art. 266. [Ujawnianie informacji niejawnych o klauzuli "zastrzeżone" lub "poufne" i innych informacji] 791 Art. 267. [Bezprawne uzyskanie dostępu do informacji] 794 Art. 268. [Utrudnianie zapoznania się z informacją] 800 Art. 268a. [Niszczenie danych informatycznych] 802 Art. 269. [Uszkodzenie danych informatycznych] 804 Art. 269a. [Zakłócenie systemu komputerowego] 806 Art. 269b. [Karalność przygotowania] 807
Rozdział XXXIV. Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów 809 Art. 270. [Fałszerstwo materialne] 811 Art. 271. [Fałszerstwo intelektualne] 819 Art. 272. [Wyłudzenie poświadczenia nieprawdy] 825 Art. 273. [Używanie dokumentów poświadczających nieprawdę - zawierających fałszerstwo intelektualne] 827 Art. 274. [Zbycie dokumentu tożsamości] 828 Art. 275. [Posługiwanie się cudzym dokumentem. Wywóz za granicę] 830 Art. 276. [Czyny skierowane przeciwko dokumentowi, którym sprawca nie ma prawa wyłącznie rozporządzać] 832 Art. 277. [Czyny skierowane przeciwko znakom granicznym] 834
Rozdział XXXV. Przestępstwa przeciwko mieniu 836 Art. 278. [Kradzież] 838 Art. 279. [Kradzież z włamaniem] 842 Art. 280. [Rozbój] 844 Art. 281. [Kradzież rozbójnicza] 850 Art. 282. [Wymuszenie rozbójnicze] 852 Art. 283. [Wypadek mniejszej wagi] 855 Art. 284. [Przywłaszczenie] 856 Art. 285. [Uruchomienie impulsów telefonicznych] 860 Art. 286. [Oszustwo] 861 Art. 287. [Oszustwo komputerowe] 866 Art. 288. [Zniszczenie mienia ruchomego] 868 Art. 289. [Zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użycia] 870 Art. 290. [Kradzież drzewa z lasu] 874 Art. 291. [Paserstwo umyślne] 876 Art. 292. [Paserstwo nieumyślne] 879 Art. 293. [Paserstwo programu komputerowego] 880 Art. 294. [Obostrzenie odpowiedzialności] 881 Art. 295. [Nadzwyczajne złagodzenie kary. Odstąpienie od ukarania] 881
Rozdział XXXVI. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu 882 Art. 296. [Niegospodarność] 888 Art. 296a. [Łapownictwo gospodarcze] 903 Art. 296b. (uchylony) 907 Art. 297. [Oszustwo kredytowe] 911 Art. 298. [Wyłudzenie odszkodowania] 919 Art. 299. [Pranie brudnych pieniędzy] 922 Art. 300. [Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela] 937 Art. 301. [Pokrzywdzenie wierzyciela] 945 Art. 302. [Zaspokojenie wybranych wierzycieli. Łapownictwo w postępowaniu egzekucyjnym] 948 Art. 303. [Nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej] 952 Art. 304. [Lichwa] 955 Art. 305. [Udaremnianie przetargu publicznego] 959 Art. 306. [Fałszowanie znaków identyfikacyjnych] 962 Art. 307. [Nadzwyczajne złagodzenie lub odstąpienie od wymierzenia kary] 963 Art. 308. [Odpowiedzialność indywidualna zarządcy] 965 Art. 309. [Obostrzenie kary grzywny] 966
Rozdział XXXVII. Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi 967 Art. 310. [Fałszowanie środków płatniczych i papierów wartościowych] 968 Art. 311. [Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji w obrocie papierów wartościowych] 975 Art. 312. [Puszczanie w obieg fałszywych środków płatniczych] 976 Art. 313. [Fałszowanie znaków wartościowych] 978 Art. 314. [Fałszowanie znaków urzędowych] 980 Art. 315. [Uszkadzanie albo fałszowanie narzędzi pomiarowych lub probierczych] 982 Art. 316. [Przepadek] 984
CZĘŚĆ WOJSKOWA
Rozdział XXXVIII. Przepisy ogólne dotyczące żołnierzy 987 Art. 317. [Zastosowanie przepisów kodeksu wobec żołnierzy] 988 Art. 318. [Rozkaz] 989 Art. 319. [Ostateczna potrzeba wojskowa] 991 Art. 320. [Odpowiedzialność karna w przypadku niezdolności do służby wojskowej] 992 Art. 321. [Odpowiedzialność sprawcy przed 18. rokiem życia] 992 Art. 322. [Areszt wojskowy] 993 Art. 323. [Kara ograniczenia wolności] 993 Art. 324. [Środki karne] 995 Art. 325. (uchylony) 995 Art. 326. [Wydalenie ze służby wojskowej] 996 Art. 327. [Degradacja stopnia] 996 Art. 328. [Możliwość orzeczenia degradacji] 997 Art. 329. [Wybór kary. Zamiana na areszt wojskowy] 997 Art. 330. [Wybór kary. Zamiana na karę ograniczenia wolności] 998 Art. 331. [Stosowanie kar dyscyplinarnych] 998 Art. 332. [Zbieg przestępstw. Łączenie środków karnych] 999 Art. 333. [Warunkowe umorzenie postępowania] 1000 Art. 334. [Obowiązki. Dozór] 1000 Art. 335. [Zawieszenie wykonania kary] 1001 Art. 336. [Odroczenie wykonania kary. Zwolnienie z odbycia kary] 1001 Art. 337. [Warunki zatarcia skazania] 1002
Rozdział XXXIX. Przestępstwa przeciwko obowiązkowi pełnienia służby wojskowej 1003 Art. 338. [Samowolne opuszczenie jednostki] 1004 Art. 339. [Dezercja] 1007 Art. 340. [Nadzwyczajne złagodzenie kary] 1009 Art. 341. [Odmowa pełnienia służby] 1010 Art. 342. [Samookaleczenie. Wprowadzenie w błąd organu wojskowego] 1013
Rozdział XL. Przestępstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej 1015 Art. 343. [Odmowa wykonania rozkazu] 1016 Art. 344. [Niewykonanie rozkazu polecającego popełnienie przestępstwa] 1020 Art. 345. [Napaść na przełożonego] 1022 Art. 346. [Przemoc lub groźba bezprawna wobec przełożonego] 1026 Art. 347. [Znieważenie przełożonego] 1028 Art. 348. [Odpowiednie stosowanie przepisów wobec innych żołnierzy] 1029 Art. 349. [Odpowiednie stosowanie przepisów wobec żołnierzy państw sprzymierzonych] 1029
Rozdział XLI. Przestępstwa przeciwko zasadom postępowania z podwładnymi 1030 Art. 350. [Poniżenie podwładnego] 1030 Art. 351. [Naruszenie nietykalności cielesnej podwładnego] 1032 Art. 352. [Znęcanie się nad podwładnym] 1032 Art. 353. [Odpowiednie stosowanie przepisów] 1034
Rozdział XLII. Przestępstwa przeciwko zasadom obchodzenia się z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym 1034 Art. 354. [Nieostrożne używanie środków walki] 1035 Art. 355. [Wypadek komunikacyjny] 1039
Rozdział XLIII. Przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby 1041 Art. 356. [Naruszenie regulaminu] 1042 Art. 357. [Stan nietrzeźwości lub odurzenia w służbie] 1045
Rozdział XLIV. Przestępstwa przeciwko mieniu wojskowemu 1048 Art. 358. [Samowolne dysponowanie środkami walki] 1048 Art. 359. [Utrata środków walki] 1051 Art. 360. [Niszczenie lub uszkodzenie środków walki] 1052 Art. 361. [Samowolne użycie statku] 1054 Art. 362. [Samowolne użycie pojazdu mechanicznego] 1056 Art. 363. [Samowolne rozporządzenie wyposażeniem] 1058
USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks karny 1061
Rozdział I. Przepisy ogólne 1062 Art. 1. [Wejście w życie kodeksu karnego] 1062 Art. 2. [Derogacja kodeksu karnego] 1062 Art. 3. [Derogacja przepisów pozakodeksowych] 1063 Art. 4. [Ustawy utrzymane w mocy] 1063 Art. 5. [Przepisy utrzymane w mocy] 1064 Art. 6. [Uchylenie poszczególnych przepisów 1075 Art. 7. [Derogacja ustawy o szczególnej odpowiedzialności] 1076
Rozdział II. Przepisy karne 1076 Art. 8. [Handel niewolnikami] 1076 Art. 9. [Zawieszenie biegu przedawnienia] 1079
Rozdział III. Zmiany w przepisach obowiązujących 1080 Art. 10. [Derogacja ustawy] 1080
Rozdział IV. Przepisy przejściowe i końcowe 1080 Art. 11. [Grzywna pozakodeksowa] 1080 Art. 12. [Stosowanie kodeksu karnego] 1082 Art. 13. [Zmiany w utrzymanych przepisach] 1082 Art. 14. [Niewykonane kary i ich zamiana] 1083 Art. 15. [Przedawnienie i zatarcie skazania] 1084 Art. 16. [Orzekanie o wykonaniu kary] 1084 Art. 17. [Tryb ścigania] 1084 Art. 18. [Wejście w życie ustawy] 1085
Skorowidz przedmiotowy 1087
O Autorach 1105