Dług publiczny a równowaga fiskalna / Beata Jajko

Problem długu publicznego jest na trwałe wpisany w rzeczywistość gospodarczą.
Czy i kiedy rząd powinien emitować dług publiczny?
Jakie są granice zaciągania zobowiązan?
Jaki poziom długu jest dopuszczalny?

Te ważne pytania są czesto zadawane przez ekonomistów i polityków.. W praktyce nie istnieją na nie proste i uniwersalne odpowiedzi.. Ilość i różnorod­ność czynników, które są brane pod uwage sprawiają, że dług publiczny jest interesującym i pełnym wyzwań obszarem badań i analiz. Niniejsza książ­ka, obok tradycyjnego spojrzenia na dług, jako instrument finansowania potrzeb pożyczkowych, proponuje analize tego zjawiska z punktu widzenia ce­lów, których finansowaniu służy jego emisja. To właśnie dobór celów emisji długu w istotnym stopniu decyduje o tym, czy dług publiczny stanowi ciężar, czy też jest czynnikiem zwiekszającym szanse dynamicznego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego.

Poruszono w niej ciekawy, choć znajdujący sie dotychczas poza głównym nurtem zainteresowań ekonomistów problem modeli długu publicznego. Przy­jęte kryteria podziału na model ewolucyjny i model transformacyjny stanowią użyteczne narzędzie do pełniejszego zrozumienia wystepujących miedzy krajami różnic w poziomie zadłużenia.

Myślą przewodnią książki jest próba odpowiedzi na pytanie o charakter długu publicznego w Polsce. Analiza czynników determinujących jego ewolucje od początku transformacji wskazuje na wystepowanie zjawiska zwanego wewnetrzną logiką długu. Prowadzi również do wniosku, że proces akumula­cji długu publicznego zachodził niezależnie od orientacji politycznej ugrupowań sprawujących władze.

Niniejsza książka jest jednym z nielicznych opracowan na rynku polskim poruszającym problematyke długu publicznego.

Wprowadzenie 5

Rozdział 1
Definicja i ekonomiczne znaczenie długu publicznego 9
1.1. Dług publiczny w teorii ekonomii 10
1.2. Główne cele emisji długu i czynniki warunkujące poziom zadłużenia kraju 14
1.2.1. Główne cele emisji długu 15
1.2.2. Główne czynniki warunkujące poziom zadłużenia kraju 23
1.3. Definicja długu publicznego i problemy związane z jego pomiarem 29

Rozdział 2
Bezpieczny poziom długu w teorii i praktyce 43
2.1. Teoretyczne i praktyczne spojrzenie na równowagę fiskalną 43
2.2. Zasady i sposób analizy równowagi fiskalnej w Unii Europejskiej i w Międzynarodowym Funduszu Walutowym 51
2.2.1. Równowaga fiskalna w Unii Europejskiej 51
2.2.2. Równowaga fiskalna w analizach Międzynarodowego Funduszu Walutowego 60

Rozdział 3
Modele długu publicznego 67
3.1. Model ewolucyjny długu publicznego 68
3.2. Model transformacyjny długu publicznego 77
3.2.1. Model długu publicznego w warunkach transformacji gospodarczej 78
3.2.2. Model integracyjny 86
3.3. Porównanie modelu ewolucyjnego i modelu transformacyjnego długu publicznego 91

Rozdział 4
Dług publiczny w Polsce 97
4.1. Główne kierunki zmian w gospodarce i finansach publicznych wpływające na ewolucję długu publicznego 98
4.1.1. Zmiany w sferze instytucjonalnej i w otoczeniu makroekonomicznym 99
4.1.2. Główne kierunki polityki fiskalnej i zmiany w sektorze finansów publicznych 101
4.1.3. Problem nierównowagi fiskalnej 116
4.2. Ewolucja długu publicznego i główne czynniki wpływające na jego poziom 130

Rozdział 5
Długu publiczny a równowaga fiskalna w Polsce - próba oceny 155
5.1. Ocena zjawiska długu publicznego w Polsce 156
5.2. Poziom długu i równowaga fiskalna w Polsce wobec innych krajów członkowskich Unii Europejskiej 170
5.2.1. Wynik i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych 171
5.2.2. Równowaga fiskalna 178

Podsumowanie 185

Aneks 189
A.1. Dane statystyczne 189
A.2. Dług jednostek sektora finansów publicznych poza Skarbem Państwa 200
A.3. Uwagi dotyczące zmian w sposobie prezentacji danych 204

Bibliografia 207