Przełom czy kontynuacja? Polska krytyka artystyczna 1917-1930 wobec tradycji młodopolskiej / Diana Wasilewska

Książka ukazuje polską krytykę artystyczną lat 1917-1930 w relacji do młodopolskiego piśmiennictwa o sztuce. Autorka rezygnuje w niej z pokutującej wciąż wśród badaczy metody streszczania tekstów i poglądów ich autorów na rzecz charakterystyki krytycznego dyskursu. Omawia proces narodzin nowoczesnego języka krytycznego, wskazując jednocześnie na długie funkcjonowanie licznych klisz językowych i utrwalonych sposobów interpretacji. Analizuje wypowiedzi metakrytyczne, śledzi zmieniające się znaczenia terminów artystycznych (forma, styl, dekoracyjność, ekspresja itp.), charakteryzuje panujące wówczas style odbioru dzieł, wreszcie bada retorykę i stylistykę wypowiedzi krytycznych. Przedmiotem jej uwagi są zarówno teksty tzw. krytyków zawodowych (Stefania Zahorska, Mieczysław Treter, Jan Kleczyński, Mieczysław Wallis), jak i aktywnych wówczas artystów (Tytus Czyżewski, Konrad Winkler, Witkacy, Władysław Skoczylas i in.), artykuły w specjalistycznych czasopismach, a także sprawozdania publikowane w gazetach codziennych. Zmieniającą się świadomość językową i estetyczną autorka próbuje uchwycić również poprzez analizę porównawczą wypowiedzi poświęconych sztuce jednego twórcy oraz przez zestawienie dokonań krytycznych dwóch prominentnych autorów epoki. W efekcie powstaje złożony obraz krytyki ówczesnych lat, daleki od binarnych podziałów i jednoznacznych rozstrzygnięć.

Diana Wasilewska – polonistka, historyk i krytyk sztuki. Doktorat z historii sztuki obroniła na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego. Zajmuje się badaniem krytyki artystycznej, szczególnie okresu międzywojnia, retoryki krytycznej oraz włoskiego faszyzmu. Mieszka w Poznaniu.

WSTĘP

Część pierwsza

KSZTAŁTOWANIE SIĘ NOWEJ ŚWIADOMOŚCI ESTETYCZNEJ

Rozdział I

Przełom czy kontynuacja?

Rozdział II

„Nasi krytycy mają katar”. Od demaskacji do debaty, czyli meandry walki

o nową wizję krytyki

Rozdział III

Wokół terminologicznej wieży Babel

Część druga

KRYTYKA WOBEC DZIEŁA SZTUKI

– style odbioru i metody krytyczne

Rozdział I

Krytyczny impresjonizm

Rozdział II

Literacki styl odbioru sztuk plastycznych

Rozdział III

Styl symboliczny

Rozdział IV

Ekspresyjny styl odbioru i jego pochodne

Rozdział V

W stronę formalistycznej metody analizy dzieł sztuki

Aneks

Style odbioru twórczości Ksawerego Dunikowskiego

Część trzecia

INSTRUMENTARIUM KRYTYKI ARTYSTYCZNEJ MIĘDZYWOJNIA

Rozdział I

Polifoniczność języka krytycznego międzywojnia

Rozdział II

Stylistyczno-retoryczne strategie dialogu z odbiorcą

Aneks

Czyżewski / Wallis – dwie metody, dwa języki krytyczne,

dwie koncepcje krytyki

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

INDEKS NAZWISK

SUMMARY