Burza w mózgu nastolatka. Potencjał okresu dorastania / Prof. Daniel J. Siegel

W tej książce Daniel Siegel rozprawia się z wieloma mitami na temat dorastania. Twierdzi, że zmiany, jakie wtedy zachodzą mają niewiele wspólnego z szalejącymi hormonami, lecz wynikają przede wszystkim z procesów przebudowy mózgu i tworzenia się nowych połączeń. Ten okres od dwunastego do dwudziestego czwartego roku życia decyduje o tym, kim staniemy się w przyszłości. Zdaniem Siegela, nabywamy wtedy wielu ważnych umiejętności i przygotowujemy się do opuszczenia domu rodzinnego. Skłonność do ryzyka, intensywna emocjonalność, zainteresowanie nowością to ważne i cenne cechy nastolatków, dzięki którym mogą wypracować nowe strategie radzenia sobie z wyzwaniami współczesnego świata.

•••

Główne mity na temat nastolatków

• Nastolatki zachowują się nieobliczalnie z powodu buzujących hormonów.

• Należy tłumić nastoletnią skłonność do ryzyka i nieopanowaną emocjonalność.

• Dorastanie to okres niedojrzałości, a nastolatki muszą po prostu zmądrzeć.

Daniel J. SIEGEL jest profesorem psychiatrii klinicznej Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Wybitny ekspert w dziedzinie neurobiologii interpersonalnej ‒ wspólnego pola badań biologii, nauki o mózgu, psychologii rozwojowej, psychiatrii i nauk kognitywnych.

Ukończył medycynę na Uniwersytecie Harvarda. Następnie specjalizował się w pediatrii i psychiatrii dziecięcej. Kieruje Mindsight Institute (Instytut Psychowzroczności), który oferuje intensywne programy edukacyjne dla rodziców, nauczycieli, lekarzy, coachów oraz naukowców. Prowadzi także własną praktykę terapeutyczną. Jest autorem wielu publikacji i książek, m.in.: Rozwój umysłu (1999), The Mindful Brain (2007),  Psychowzroczność (2010), Świadome rodzicielstwo (z Mary Hartzell, wyd. pol. 2015).

SPIS RZECZY

Przedmowa

CZĘŚĆ I. POTENCJAŁ OKRESU DORASTANIA

Korzyści i wyzwania okresu dorastania

Wykorzystanie potencjału dorastania przez dorosłych

Zrozumieć młodych

Ryzyko i nagroda

Bunt dorastania

Dojrzewanie płciowe, seksualność i dorastanie

Wyzwania związane z przedłużonym okresem dorastania

Zmiany związane z dorastaniem i kluczowa rola relacji

NARZĘDZIA PSYCHOWZROCZNOŚCI. NASZ ŚWIAT

WEWNĘTRZNY

Trzy podstawowe rodzaju map umysłu

Obserwowanie własnego umysłu

Różnica między psychowzrocznością a postrzeganiem

wzrokowym

Empatia

Integracja

Brak integracji: chaos lub sztywność

Psychowzroczność wzmacnia umysł, mozg i nasze relacje

CZĘŚĆ II. MOZG

Dopamina, nagrody i podejmowanie decyzji

Ryzykowne zachowania w grupie rówieśniczej

Cel dorastania

Podejmowanie decyzji

Zakazy nie działają – moc pozytywnych komunikatów

Integracja mózgu

Podręczny model mózgu

Dorastanie jako okres twórczej eksploracji

Współpraca między pokoleniami

Dorastanie − wiek ryzyka i nowych możliwości

Przebudowa mózgu i utrata kontroli nad sobą

Integracja mózgu w okresie dorastania

Mozg emocjonalny

Stworzeni do przygody i bliskości

NARZĘDZIA PSYCHOWZROCZNOŚCI. REFLEKSJA

Psychowzroczność i uważność

Przygotowania

Bycie obecnym tu i teraz

Psychowzroczność jako obiektyw

Integracja świadomości za pomocą „Koła świadomości’’

Refleksje na temat ,,Koła świadomości’’

CZĘŚĆ III. BLISKIE RELACJE

Bezpieczna przystań i solidne stanowisko startowe

Modele przywiązania

Bezpieczny model przywiązania

Unikający model przywiązania

Ambiwalentny model przywiązania

Zdezorganizowany model przywiązania

Przywiązanie reaktywne

Wypracowanie bezpiecznego przywiązania

Refleksja nad modelami przywiązania

Pytania do autorefleksji nad przywiązaniem

Wzorce narracyjne a półkule mózgowe

Unikanie i dystans emocjonalny – dominacja lewopółkulowa

Ambiwalencja i chaos emocjonalny – dominacja prawopółkulowa

Zdezorganizowany model przywiązania – mozg zdysocjowany

Bezpieczna przystań i solidne stanowisko startowe

NARZĘDZIA PSYCHOWZROCZNOŚCI. WSPOLNA REFLEKSJA

I BUDOWANIE WIĘZI

Wpływ modeli mentalnych na wzorce komunikacji

Refleksja, integracja i empatia

Twoja rola w budowaniu więzi

CZĘŚĆ IV. ZMIANY I WYZWANIA OKRESU DORASTANIA

Szacunek dla rozwijającej się osobowości

Opuszczenie domu rodzinnego

Dojrzewanie płciowe, seksualność i tożsamość

Przygodne kontakty seksualne

Uczucia romantyczne i pierwsza miłość

Najważniejsze to być obecnym

Wyzwania związane z integracją

Orientacja seksualna – oczekiwania i akceptacja

Substancje psychoaktywne i uzależnienia

Powrót do domu rodzinnego

NARZĘDZIA PSYCHOWZROCZNOŚCI. PROSTA SIODEMKA

PSYCHOWZORCZNOŚCI

Kontakt z samym sobą

Sen

Koncentracja

Odpoczynek

Zabawa

Aktywność fizyczna

Kontakt z ludźmi i naturą

ZAKOŃCZENIE. TOŻSAMOŚĆ ZINTEGROWANA

Podziękowania

Indeks