Tratwa Odysa. Esej o uchodźcach / Dobrosław Kot

Dlaczego Europa tak zdecydowanie broni swoich granic? Dlaczego w ludziach, którzy uciekają przed wojną, przemocą i biedą, widzi tak wielkie zagrożenie? Dlaczego nawet dobra wola jednostek jest ograniczana przez prawo i struktury polityczne?

Europa nie jest gotowa na przyjęcie uchodźców. Przez wieki przygotowywała się przecież do czegoś przeciwnego – panowania nad obcym. Widać to nie tylko w porządku prawnym, ale i w takich kategoriach myślenia jak państwo narodowe, dom czy prawa człowieka, które w gruncie rzeczy są prawami obywatela. Człowiek, który nie jest obywatelem, staje się niewidoczny.

Pojawienie się uchodźców to szansa, by zastanowić się, dlaczego Europa – tak dumna z własnej otwartości – jest na Innego tak bardzo zamknięta. Uchodźcy każą zadać pytanie o sens domu, zamieszkiwania, gościnności i sąsiadowania. To nie tylko pytanie etyczne, ale też wyzwanie dla myślenia. Być może otwarcie granic to okazja, by przemyśleć wszystko od nowa i odkryć najgłębsze powody zamknięcia? Niewykluczone bowiem, że Europa jest iluzją, mającą zakryć jedno z najbardziej fundamentalnych i niepokojących doświadczeń człowieka: nieusuwalną bezdomność.

Wprowadzenie

[pytanie o pytanie]

[nad morzem]

[nieobecność uchodźcy]

[pomiędzy]

[słowo-opowieść]

[morze]

[bezdomność]

[gramatyka i przemoc]

[gramatyka i pomoc]

[pomiędzy ogólnością i konkretnością]

Rozdział I. Kryzys

[kryzys i katastrofa]

[nowo przybyli]

[samo istnienie]

[uzasadnianie]

[status]

[zawód]

[człowiek i obywatel]

[nagie życie]

[terytorium]

[pogranicze]

[refugium]

[iteracje]

[nowa obywatelskość]

[granica]

[dwie nagości]

[pragnienie]

[próg]

Rozdział II. Opowieści

[powrót]

[tożsamość]

[tułacz]

[tratwa]

[wiosło]

[schodzenie]

[wojna i pokój]

[opowieści tułacze]

[ziemia obiecana]

Rozdział III. Słowa

[imiona]

[przewodnictwo]

[uchodźca]

[wygnaniec]

[rodzina uchodźcy]

[imigrant]

[u-chodzący]

[barbarzyńca]

[cudzoziemiec]

[przybysz]

[przechodzień]

[Obcy i Inny]

[xenos]

[myślenie]

Rozdział IV. Dom

[na progu]

[zabity deskami]

[metafora]

[dwa domy]

[budowanie]

[chronienie]

[dom mowy]

[ethos]

[przyzwyczajenie]

[miejsce]

[ziemia obiecana, ziemia odmówiona]

[utopia]

[poza zakorzenienie]

[synczyzna]

[nomadyzm]

[bezdomność]

[nie-miejsce]

Rozdział V. Gościnność

[gospodarz]

[kulista Ziemia]

[aporetyczność gościnności]

[pytanie gościa]

[nieproszony]

[kwestionowanie]

[wytrącenie]

[etyka]

[sąsiadowanie]

Wyprowadzenie

Podziękowania

Przypisy

Bibliografia