Świat, człowiek, moralność w filozofii Artura Schopenhauera / Karolina Maciaszczyk

Artur Schopenhauer obecnie już przebrzmiały filozof, podejmuje wciąż aktualne pytania. Inna sprawa do jakich wniosków dochodzi, trzeba jednak przyznać, że oryginalność jego myśli powoduje, że nie można przejść obojętnie obok pism tego myśliciela. Schopenhauer nie waha się podejmować spraw trudnych i kontrowersyjnych; w jego filozofii nie znajdziemy tematów tabu. Filozof kwestionuje tak oczywiste poglądy jak pewność postępu, dobra, istnienia harmonii we wszechświecie, czystość sumienia czy sens życia. Niezwykle interesujące są podejmowane przez Schopenhauera kwestie religijne, jego stosunek do chrześcijaństwa i filozofii indyjskiej, notabene przeniknięte ateistycznym światopoglądem myśliciela.

Najistotniejsze jest podejście Schopenhauera do szeroko rozumianej etyki, gdzie ustosunkowanie się do życia, do świata, do drugiego człowieka jest głównym elementem jego filozofii. Bez wątpienia jakaś część pesymizmu badacza jest wynikiem trudnego, można wręcz powiedzieć neurotycznego charakteru, jednak Schopenhauer jest dobrym obserwatorem otaczającego go świata.

Interesujący jest wniosek Schopenhauera, w którym przekonuje, że lepiej by było żeby świat nie istniał. Filozof doskonale określa kto i co jest adresatem tych słów. Wszystkiemu na poziomie świata empirycznego, a więc świata do którego są skierowane te słowa i możliwe do wypowiedzenia jedynie w ramach tego świata, odpowiada ich brzemię. Człowiek i wszelkie żywe stworzenia skazani są na konieczność zaspakajania własnych potrzeb, narażeni tym samym na stałe cierpienie jakie niesie życie. Nie tylko dlatego myśl Schopenhauera zasługuje na uwagę po dziś dzień.

Schopenhauer jako pierwszy zwraca uwagę na czynnik sfery popędowej i na długo przed samym Freudem dokonuje zwrotu w zachodniej myśli zorientowanej wokół świadomości. Wskazuje także, że poznanie człowieka jako element cielesności jest na usługach woli, czyli jest przyrównane do czegoś na kształt instynktu samozachowawczego, a w tym najogólniejszym sensie, jak zaznacza filozof, człowiek dysponuje jedynie quasi-poznaniem.