„W dialogu polsko-rosyjskim problematyka polskich zrywów wyzwoleńczych w XIX wieku należy do tematów klasycznych. Polski spór o tradycję powstańczą zawsze miał po stronie rosyjskiej swoje lustrzane odbicie. Przejawiał się w sporze o politykę imperium wobec sprawy polskiej i Polaków, stosunku carskiego absolutyzmu do idei republikańskiej i liberalnej. Był integralną częścią rosyjskiej debaty nad miejscem Cesarstwa w Europie i próby jego unowocześnienia. Sprawy te wciąż stanowią punkt odniesienia dla współczesnych polsko-rosyjskich debat, sporów intelektualnych i problemów politycznych” (ze wstępu).
Książka prezentuje wyniki dużej międzynarodowej konferencji o polskich powstaniach, zorganizowanej przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia pod patronatem Prezydenta RP w 2013 r. Artykuły, napisane przez grono doborowych historyków z Polski i krajów sąsiedzkich, poruszają tematykę międzynarodowych aspektów polskich insurekcji oraz analizują ich długofalowe oddziaływanie na losy Polaków i historię Europy.
List Prezydenta RP do uczestników i organizatorów konferencji
Od redaktorów
Andrzej Nowak, Początki rozwoju idei powstańczej w polskiej myśli politycznej
Jarosław Czubaty, Insurekcja, rewolucja, wojna. Koncepcje odbudowy państwa polskiego na przełomie XVIII i XIX wieku
Aleksiej Miller, Imperium Romanowów a polskie powstania z lat 1830–1831 i 1863–1864
– analiza porównawczo-historyczna
Jerzy W. Borejsza, Rewolucje francuskie a powstania polskie 1789–1905.
Inspiracje i szanse
Leszek Kuk, Francja i polskie powstania narodowe w XIX wieku
Rafał Tarnogórski, Za naszą i waszą wolność: polskie powstania XIX wieku a prawo międzynarodowe
István Kovács, Polskie powstania z perspektywy Węgrów
Jurij Borisionok, Zapobiegać czy tłumić? Wariantowość polityki rosyjskiej wobec polskich ruchów wyzwoleńczych
Wasyl Uljanowski, Duchowieństwo prawosławne w polskich powstaniach:
listopadowym i styczniowym
Piotr Głuszkowski, Dwie Rosje wobec powstania styczniowego
Darius Staliūnas, Litwini a powstanie 1863 roku
Łukasz Adamski, Recepcja powstania styczniowego w ukraińskiej myśli politycznej 1863–1914
Andrzej Tichomirow, Powstanie styczniowe jako katalizator białoruskich procesów narodotwórczych
Lidia Michalska-Bracha, Mit/metafora powstania styczniowego w polskiej myśli politycznej i historycznej
Malte Rolf, Namiestnicy Królestwa Polskiego i generał-gubernatorzy warszawscy
po powstaniu styczniowym (do 1914 roku)
Summary
Резюме
Indeks osób
Ilustracje