Realizm polityczny elity władzy w Królestwie Polskim (1815–1830) / Emil Antipow

Model realizmu politycznego zaprezentowany w tej książce uwypukla jego aspekt etyczny, ujęty przez Maxa Webera w kategorii etyki odpowiedzialności. Z tego punktu widzenia staram się pokazać kształt polityki w Królestwie Polskim – od momentu powstania państwa na Kongresie Wiedeńskim (1815) – do Nocy Listopadowej (1830).
W świadomości historycznej (i społecznej) dominuje przekonanie, że to walka powstańcza i romantyczne „mierzenie siły na zamiary” miały największy wkład w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Lekceważy się natomiast osiągnięcia zdobyte bez ofiar i rozlewu krwi, co zazwyczaj wymaga większej zręczności i trafnej analizy sytuacji. Tu proponuję przyjrzeć się mniej znanej stronie krótkiego epizodu w dziejach państwa polskiego.

Recenzowana rozprawa dobrze realizuje cele i założenia, jakie przyświecały jej Autorowi. To cenny przyczynek do badań nad realizmem w polskim życiu publicznym, po tym jak Polska w wyniku wojny północnej (1700–1721) została poddana rosyjskiej hegemonii. Autor ciekawie analizuje sylwetki rosyjskich protagonistów analizowanych przez siebie wydarzeń. O Aleksandrze, Mikołaju czy Konstantym pisze rzeczowo, a w przypadku tego ostatniego podkreśla, że to niewykorzystana szansa ustrojowo-polityczna Królestwa. Rzadko we współczesnym polskim piśmiennictwie można spotkać się z tego typu stanowiskiem.

dr hab. Lech Mażewski, ustrojoznawca

Emil Antipow – doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce i magister filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

1. Wprowadzenie
2. Realizm polityczny
Wprowadzenie
Model teoretyczny
Romantyzm
3. Królestwo Polskie (1815‒1830)
3.1. Okres konstytucyjny 1815‒1820
Kongres wiedeński
Początki państwa
Konstytucja
Aleksander – liberał
Oświeceniowcy
Konstanty – wróg
Sejm 1818, 1820
Upadek gospodarczy
Symptomy szerszego kryzysu
Podsumowanie
3.2. O kres reakcyjny 1820‒1825
Aleksander – mistyk
Tradycjonaliści
Pragmatycy
Wzrost gospodarczy
Nowosilcow
Zaostrzenie prawa i pogorszenie nastrojów
Podsumowanie
3.3. Okres przesilenia 1825‒1830
Mikołaj
Konstanty
Wzrost gospodarczy
Romantycy
Sąd Sejmowy
Przed powstaniem
Noc Listopadowa
Podsumowanie
4. Zakończenie
Bibliografia
Indeks nazwisk