Arystoksenos z Tarentu. „Harmonika” / Anna Maciejewska

Muzyka towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów, a jej teoretyczne badania na gruncie europejskim zapoczątkowali starożytni Grecy. W klasycznej Grecji była obecna wszędzie tam, gdzie w grę wchodziło świętowanie i rozrywka: podczas obrzędów religijnych, zarówno publicznych, jak misteryjnych, na uroczystościach publicznych o charakterze bardziej państwowym czy społecznym niż sakralnym, przy świętach prywatnych i spotkaniach towarzyskich. Gdyby wymienić typy utworów wykonywanych przy poszczególnych okazjach, otrzymalibyśmy wykaz niemal tożsamy z listą antycznych gatunków poetyckich. Polski przekład „Harmoniki” Arystoksenosa z Tarentu jest pierwszym w pełni naukowym i jednocześnie najstarszym zachowanym – choć jedynie w części – greckim traktatem muzykologicznym. Zachowane partie tekstu zawierają przegląd pojęć z zakresu antycznej teorii muzyki oraz niepełne, lecz bardzo systematyczne i drobiazgowe rozważania na temat budowy ówczesnych skal muzycznych. Jego lektura pozwala ponadto prześledzić praktyczne zastosowanie metody badawczej Arystotelesa, którego bezpośrednim uczniem był Arystoksenos. Przekład traktatu został poprzedzony obszernym wstępem, który, oprócz danych na temat samego dzieła i jego autora, zawiera podstawowe informacje o miejscu muzyki w starożytnej Grecji oraz ogólny zarys jej struktur, szczegółowo analizowanych w samym dziele, a znacznie się różniących od stosowanych obecnie w muzyce artystycznej.

Nota edytorska  V

Wstęp  VII

Muzyka starożytnej Grecji  VII

Obecność muzyki w Grecji starożytnej:  VII

Źródła wiedzy o muzyce antycznej Grecji:  XI

Dwa nurty w antycznych badaniach muzyki:  XIII

Starogreckie skale muzyczne:  XV

Pogląd o psychagogicznym i etycznym oddziaływaniu muzyki:  XXII

Arystoksenos z Tarentu  XXIV

Dane osobowe:  XXIV

Arystoksenos Muzyk, ojciec naukowej muzykologii:  XXV

Dorobek naukowy Arystoksenosa:  XXV

Harmonika XXVI

Stan zachowania i tradycja tekstu:  XXVI

Przegląd treści: księgi I i II:  XXVII

Przegląd treści: księga III:  XXX

Dyskusja na temat pierwotnego układu dzieła:  XXX

Podręcznikowy charakter Harmoniki:  XXXIII

Przedmiot i cel Harmoniki XXXIV

Naukowy i arystotelejski charakter Harmoniki:  XXXV

Pojęcie funkcji dźwięku:  XXXVII

Muzyka jako zjawisko naturalne? O sposobie traktowania przedmiotu Harmoniki:  XL

Polemika z poprzednikami: pitagorejczycy i harmonicy:  XLI

Erystyka Arystoksenosa:  XLIV

Historia nowożytnych wydań i przekładów Harmoniki:  XLV

Wybór bibliografii:  XLIX

Harmonika Arystoksenosa z Tarentu  1

Księga I:  1

Księga II:  20

Księga III:  37

Słowniczek terminów greckich:  49

Indeksy:  53

Wykaz rysunków  59

English Summary:  61