Tom czwarty, część druga dzieła „Słowianie Zachodni” omawia następujące tematy:
Wynarodowienie Słowian. Słowianie na zachód od Łaby i Soławy.
A. Byt i upadek Słowian. Na ziemiach ujarzmionych przed Karolem W.:
1. Germania i Turyngia według pojęć VI-VIII w. Terytoria, podziały i granice Turyngii za czasów Merowingów. Objaśnienie nazwy jej. Serby w Turyngii.
2. Mieszkańcy Turyngii i Saksonii Wschodniej pod względem narodowości w epoce VI-VIII w.
3. Apostołowie chrześcijańscy w Germanii w VII i VIII w. Ś. Bonifacy. Biskupstwa: Wircburgskie, Erfurtski, Eichstadskie. Klasztor Fuldeński. Pustelnicy.
4. Usiłowania Karolingów do rozszerzenia chrześcijaństwa między Słowianami rozbijają się o nieżyczliwość biskupów niemieckich.
5. Zarząd i obywatelstwo Turyngii za czasów Karolingów.
6. Pogorszenie losu Słowian pod rządem królów niemieckich w X-XlII w.:
a) w Saksonii, Nordturyngii i Szwabengau.
b) w Turyngii i Frankonii. Erfurt. Pogaństwo w Germanii w XI w. Biskupstwo Bambergskie dla Słowian (1008). Powolny postęp chrześcijaństwa między Słowianami.Rozwiązanie bytu ich w XIII w.
7. Stan prawny i ekonomiczny Słowian w epoce X-XIII w.
a) Rozwijanie się wasalstwa, rycerstwa i poddaństwa w Germanii w IX-XI w.
b) Własność dziedziczna, Starostowie, Goście, Społeczna ręka. c) Czynszownicy i poddani. Wićazie. Smerdy. Chłopi. Prawa i obowiązki ich.
8. Rozwiązanie bytu narodowego i znikanie Słowian w Germanii.
B. Na ziemiach zdobytych przez Karola W.:
1. Wcielenie do cesarstwa lewego brzegu Łaby.
2. Słowianie w Marce Północnej, później Starą zwanej. Rodowód hrabiów Groickich.
3. Słowianie w księstwie Luneburgskim:
a) W Bardengau.
b) W Drewianach.
e) Teraźniejszy Wendland.