Podróż bez celu / Fryderyk hr. Skarbek

Podróż bez celu to trzecia powieść autorstwa Fryderyka hrabiego Skarbka wydana w latach 1824–1825, a wznawiana tylko raz, w 1840 r. Niniejsza edycja została przygotowana z myślą o przywróceniu czytelnikowi tego wartościowego i niesłusznie zapomnianego utworu. Chętnym pozwoli ona wybrać się wraz z profesorem ekonomii w literacką podróż na Śląsk i do Saksonii, przypatrzeć się XIX-wiecznemu światu niejako od środka, przez pryzmat spojrzenia pana narratora, po trosze sentymentalnego kochanka, wielbiciela prozy Laurence’a Sterne’a, przede wszystkim jednak społecznika zatroskanego losem współczesnych mu ludzi i dbającego o jak najlepszą drogę rozwoju dla swojej ojczyzny. Wędrówkę tę umili niebanalny humor oraz ciekawe przemyślenia, które w większości po upływie dokładnie dwustu lat pozostają ujmująco aktualne.

Edycja Podróży bez celu Fryderyka Skarbka to przedsięwzięcie z wielu powodów zasługujące na uwagę. Mówimy tutaj o jednym z najważniejszych polskich prozaików nie tylko doby późnego oświecenia, ale całego okresu poprzedzającego w naszym powieściopisarstwie nastanie tzw. dojrzałego realizmu, a więc czas przypadający na drugą połowę XIX w. Mimo takiego usytuowania twórczości w procesie ewolucji rodzimej prozy fikcjonalnej, Skarbek pozostaje współcześnie autorem właściwie nieznanym, będąc rozpoznawalnym głównie w kręgu polonistycznym – by nie powiedzieć, że wyłącznie wśród historyków literatury.

dr hab. Grzegorz Zając, prof. UJ

To niewątpliwie próba zasługująca na uwagę środowiska naukowego, potwierdzona nie tylko dużą pieczołowitością i erudycją autorki, ale także znakomitym opanowaniem warsztatu pracy, nieprzeciętną wiedzą z zakresu historii literatury dawnej, umiejętnością krytycznej selekcji opracowań i dystansu do zawartych w nich tez, a nadto godną podziwu skrupulatnością przy analizie samego dzieła.

prof. zw. dr hab. Albert Gorzkowski

Olga Radziszewska – absolwentka filologii polskiej i edytorstwa na Wydziale Polonistyki UJ (2018), laureatka stypendium im. S. Pyjasa (2019), koordynatorka projektów programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych”: Wiśniowsko godka (2017, 2018) oraz Na Przykopie i Zaborku (2019), doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UJ. Zajmuje się analizą leksyki i przygotowaniem elektronicznego korpusu powieści polskiej lat 1800–1830.

KROK W KROK ZA PANEM NARRATOREM. O PODRÓŻY BEZ CELU I JEJ AUTORZE

Uwagi wstępne

O autorze tej „książeczki”

Wiadomości biograficzne

Twórczość hrabiego Skarbka

Drogami Sterne’a. Inspiracja a cechy narracji

Czułe serca w świecie rozsądku. Dyskusja z nurtem sentymentalnym

Pamięć zdarzeń i osób. Kiedy, gdzie i z kim spotkał się pan narrator

O celu powziętej podroży

PODRÓŻ BEZ CELU

TOM PIERWSZY

Wigilia wyjazdu

Piękność

Przyjaciel

Aktorowie

Granica

Ziomkowie i cudzoziemcy

Pogoń

Okno

Mniemany ojciec

Mopsik

Feralis

Kupiec

Polskie tańce

Powieść Ernestyny

Mądry Polak po szkodzie

TOM DRUGI

Pijak

Dziurka do klucza

Most

Rękopism

Statek

Ach, jak to po niemiecku!

Cytacyja

Podroż podziemna

Żebrak

Zamysły małżeństwa

Rozdział ostatni

NOTA EDYTORSKA

Dotychczasowe edycje

Zasady wydania

Tabela różnic pomiędzy kolejnymi wydaniami powieści

BIBLIOGRAFIA

Literatura podmiotu

Literatura przedmiotu

INDEKS OSÓB

INDEKS NAZW MIEJSCOWYCH

INDEKS POSTACI POWIEŚCIOWYCH