"Niniejszy tom podzielony jest na trzy rozdziały, które odpowiednio dotyczą XIX i XX wieku oraz czasów współczesnych. O stosunkach stricte polsko-rosyjskich możemy mówić tylko w odniesieniu do XIX i XXI wieku, gdyż przez większość wieku XX faktycznie nie było „Rosji” – jej miejsce zajął twór prawnomiędzynarodowy, formalnie będący związkiem kilkunastu państw, pod nazwą Związku Radzieckiego (Sowieckiego). W tych czasach panowało, przynajmniej w Polsce, silne przekonanie, że tworzące go państwa są czymś zupełnie sztucznym, a faktyczny monolit tego tworu jest czymś trwałym, w dodatku będącym formą współczesnego „rosyjskiego imperializmu” ...
Niniejsza książka stanowi kolejny uporządkowany zbiór artykułów o stosunkach polsko- osyjskich. Tom trzeci zawiera teksty, które ukazały się w latach 2015–2016 w ramach stałego, cotygodniowego cyklu w serwisie będącym dodatkiem elektronicznym do miesięcznika „Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych” (w dziale Publicystyka). Poprzednie tomy – Szkice polsko-rosyjskie (2014 i 2015 – drugie wydanie) oraz Polska – Rosja. Co dalej? (2015) – zawierały artykuły opublikowane w latach 2014– 2015.
Spis treści
Z recenzji drugiego tomu „Polska – Rosja”...... 9
Wstęp. Nasze rozliczenia i obsesje..................... 11
Rozdział I
Dziewiętnastowieczne wspomnienia................. 15
1. Najważniejsze trzy daty ostatnich dwustu lat......... 17
2. Czy Tadeusz Kościuszko był do ostatnich swoich dni „wiernym sługą caratu”?...... 23
3. Prawdziwy „koniec historii”............ 26
4. Naiwna, czyli polska wersja historii ostatnich dwustu lat........................... 29
5. Wspomnienie o „polskiej żonie” Aleksandra I........................................ 34
6. Maria Antonina Światopełk-Czetwertyńska, czyli refleksje o jedynej wielkiej miłości Aleksandra I............ 38
7. Ostatnie dziesięć lat rządów Aleksandra I – niedoścignione apogeum politycznego znaczenia Rosji............ 42
8. „Dużej Polski” nie chce nikt (oprócz Polaków)................ 47
9. „ Nieprzewidywalność" Rosji współczesnej. Czy tak było również w XIX wieku?...... 51
10. Czy wróci tradycyjna dziewiętnastowieczna przyjaźń rosyjsko- amerykańska?... 56
11. Ignacy Hryniewiecki – jedyny Polak, który zabił cara, będącego tytularnym królem Polski..... 59
12. Żyjmy legendą, ale prawda nas już nie zabije........ 63
13. Zapomniana popularność Mikołaja II....... 67
Rozdział II
Wiek XX – demony przeszłości........................... 71
14. Historia Rosji zakończyła się w 1920 roku.............................................. 73
15. Bolszewizm i siły niepodległościowe w państwach środkowej Europy miały przed stu laty tych samych ojców.. 77
16. Między Rasputinem a Jurowskim.... 83
17. Myśli na 11 listopada......................... 91
18. My, nowa Mitteleuropa..................... 95
19. Czy „Polacy są wcieleniem perwersyjnej nieudolności”?......................... 98
20. Anglosaski scenariusz dla Europy Środkowej jest już przeszłością........ 102
21. Późna fascynacja Davida Lloyda George’a............................................... 105
22. Jak wyhodowano potwora................ 110
23. „Zdradziecki” atak 17 września 1939 roku.............................................. 113
24. Spreparowana historia – zapomniane sto dziewięćdziesiąt tysięcy zgwałconych
kobiet..... 118
25. Związek Radziecki wiecznie żywy.. 120
26. Wielkie Niemcy są najgroźniejszym
sąsiadem Polski................................... 124
27. Koniec postzimnowojennej epoki.... 130
28. W kolejną rocznicę warszawskiego
Sierpnia................................................ 135
29. Nasz stosunek do „socjalistycznej”
przeszłości Polski................................ 139
30. Ulica imienia Wandy Wasilewskiej w
IV RP..................................................... 142
31. Czy po 1989 roku musieliśmy się pogodzić z realizacją koncepcji Mitteleuropy?
.... 147
32. Młode nacjonalizmy sto lat później.... 150
33. Bolszewizm był najdłuższą smutą w historii Rosji............... 154
34. Zniszczenie dowodów pamięci........ 157
35. Proniemieckie wersje „niepodległości Polski” w XX wieku........................... 161
Rozdział III
Czas teraźniejszy................................................... 165
36. Czy Rosja jest i będzie w Europie?... 167
37. Umierający świat................................ 170
38. Wielka wędrówka ludów zmieni nasz świat............................................ 174
39. Czy już powstał „Kalifat Berlina” lub „Kalifat Paryża”?................................ 177
40. To nie nasza wojna............................. 182
41. Dlaczego „Zachód” będzie dopłacał do Grecji, a nie do Polski?................. 186
42. W polityce trzeba umieć zdradzać... 189
43. Jak rozmawiać dziś z Rosją?............. 193
44. Czy grozi nam wojna z Rosją?.......... 198
45. Kto jest dla Polski istotnym zagrożeniem?...... 201
46. Czy czeka nas nowy kongres wiedeński?.......... 204
47. Nasze małe polityczne krętactwa..... 207
48. „Nasza” Europa (środkowa)............. 211
49. Czy należy przenieść broń atomową NATO z Niemiec do Polski............... 214
50. Wciąż się oddalamy........................... 217
51. Niemiecka wrogość do polskiej prawicy leży w interesie naszego kraju.... 220
52. Nasi wątpliwi sojusznicy.................. 224
53. Czy wyprzedajemy aktywa?............. 227
54. Polskiej prawicy bliżej do Putina..... 231
55. Warto zacząć rozmawiać z Putinem.. 234
56. Czym różni się polski kapitalizm III RP od kapitalizmu w „wersji Putinowskiej”?.... 238
57. „Putinizm” warszawskich rządów.. 242
58. Czy „prozachodnia” Rosja jest naszym wrogiem? .................................. 245
59. Nie wpychajmy Rosji w ramiona Berlina.................................................. 248
60. Brytyjczycy już zdecydowali o (kiepskiej) przyszłości Unii Europejskiej.... 252
61. Brytyjczycy wybrali niepodległość. A kiedy my?........................................ 256
62. Zostajemy czy wychodzimy?............ 260
63. Czy wojna domowa w Turcji doprowadzi do odwrócenia sojuszy w Europie?..... 263
64. Ideologia hipokryzji........................... 267
65. Pogarda dla Rosji nie daje szansy na racjonalną debatę................................ 271
66. Rosja Putina jest państwem należącym do „Zachodu”............................. 274
67. Zasadnicze różnice między demokracją a dyktaturą, czyli czym dziś różnimy się od Rosji........................... 277
68. Doktryna Kaczyńskiego.................... 281
69. Nie będzie wojny z Rosją.................. 285