Tudorowie 5/2016 / Opracowanie zbiorowe

W XV wieku na Półwyspie Iberyjskim Izabela i Ferdynand zakończyli okres rekonkwisty, wypierając muzułmanów z emiratu Granady, za co otrzymali od papieża Aleksandra VI, sławnego Borgii, honorowy tytuł Królów Katolickich. O podobnej godności marzył ich zięć, Henryk VIII, a że nie miał na podorędziu zbyt wielu innowierców, napisał rozprawę przeciwko tezom Marcina Lutra. Zachwycony elokwencją młodego władcy Leon X ogłosił go Obrońcą Wiary (Fidei Defensor). Henryk VIII utracił jednak upragniony tytuł, kiedy wiele lat później odwrócił się od Kościoła. Pomimo zerwania z Rzymem, zarówno Henryk, jak i Luter wciąż uważali się za obrońców wiary, ale tym razem chodziło o obronę Kościołów protestanckiego i anglikańskiego przed papistami.

Idea obrony wiary przed innowiercami była niezwykle silna już całe stulecia przed wstąpieniem na tron słynnego Tudora, czego niezaprzeczalnym dowodem była epoka wypraw krzyżowych, która zresztą rozbudza wyobraźnię po dziś dzień, inspirując twórców bardziej lub mniej udanych dzieł filmowych, na czele z Królestwem niebieskim Ridleya Scotta. Legenda templariuszy i legenda Ryszarda Lwie Serce znakomicie się sprzedają, a problem krucjat ożywa na nowo szczególnie dzisiaj, gdy tyle mówi się o zalewie Europy przez wyznawców islamu.

W niniejszym numerze staramy się wyjaśnić, na czym polegał fenomen krucjat, poczynając od płomiennego kazania Urbana II w Clermont, które zapoczątkowało ten ruch, przez krucjatę dziecięcą, aż po kolejne wyprawy z udziałem największych władców i książąt Zachodu. Wyjaśniamy, że walka w imię Krzyża i z zawołaniem na ustach: „Bóg tak chce!” nie zawsze wynikała z altruistycznych pobudek i że muzułmanie oraz Bizantyjczycy mieli powód, aby postrzegać krzyżowców jako barbarzyńców. Staramy się również odmitologizować postać Ryszarda Lwie Serce, który na przekór legendzie nigdy nie spotkał się z Saladynem, nie dotrzymywał umów i dopuszczał się rzezi na jeńcach.

Wszystkie te wydarzenia wywierały przez wieki silny wpływ na kulturę, sztukę czy medycynę. Po utworzeniu państw krzyżowych na zdobytych ziemiach dochodziło do wymiany kulturowej między Wschodem i Zachodem, a religia – zarówno nurty protestanckie, jak i katolicyzm – dyktowała surowe zasady w modzie.

Ponadto w numerze przybliżamy biografie nietuzinkowych ludzi i opowiadamy o niecnych uczynkach krzyżowców, chuci i nierządzie, bo za mężczyznami na Wschód ciągnęły nie tylko żony i królowe pokroju Eleonory Akwitańskiej, lecz także kobiety lekkich obyczajów…

OD REDAKCJI

LUDZIE KOŚCIOŁA

Barbara Faron
HENRYK VIII. OBROŃCA WIARY

Barbara Faron
MARCIN LUTER.BUNTOWNIK MIMO WOLI

Barbara Faron
KAZANIE, KTÓRE ZMIENIŁO HISTORIĘ ŚWIATA

ZDROWIE I MEDYCYNA

Agnieszka Bukowczan-Rzeszut
RZEŹNICY Z TOPORAMI I KRZYŻOWCY NA HAJU

KRWAWE HISTORIE

Agnieszka Bukowczan-Rzeszut
POLOWANIE NA NIEWIERNYCH

Agnieszka Bukowczan-Rzeszut
HULAJ DUSZA, PIEKŁA NIE MA

NIECODZIENNOŚĆ

Agnieszka Bukowczan-Rzeszut
SILNIEJSZE OD KRÓLÓW, WALECZNIEJSZE OD RYCERZY

W ALKOWIE

Agnieszka Bukowczan-Rzeszut
NIERZĄDNICE W ZIEMI ŚWIĘTEJ

FILM

Magdalena Loska
WYPRAWY KRZYŻOWE NA EKRANIE

MODA

Barbara Faron
NA STRAŻY CNÓT

BIOGRAFIE I LEGENDY

Artur Foryt
DOLE I NIEDOLE ROBERTA KRÓTKOUDEGO

Wojciech Lorek
RYSZARD I – LWIE SERCE CZY BRUTALNY PYSZAŁEK?

Magdalena Loska
ELEONORA AKWITAŃSKA W ZIEMI ŚWIĘTEJ

HISTORIA MIŁOŚCI

Małgorzata Bartyś
IZABELA I KASTYLIJSKA I FERDYNAND II ARAGOŃSKI

MILITARIA

Wojciech Lorek
RYSZARD LWIE SERCE I SALADYN

Artur Foryt
KRUCJATA DZIECIĘCA 1212 ROKU

Artur Foryt
JAK W ZIEMI ŚWIĘTEJ W CZASACH KRUCJAT ZAMKI BUDOWANO…