Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych / Żaneta Grygiel-Kaleta

Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych stanowi jedno z podstawowych praw człowieka o charakterze wolnościowym.

Książka zawiera szczegółowe omówienie problematyki wolności zrzeszania się w związkach zawodowych, począwszy od określenia jej charakteru prawnego, poprzez wyczerpującą analizę funkcjonowania tejże wolności w wymiarze międzynarodowym, jak i w ramach krajowego porządku prawnego. Rzeczywisty zakres tej wolności wyznaczony jest postanowieniami statutów związków zawodowych, stąd istotnym elementem opracowania jest wnikliwa interpretacja ich zapisów w kontekście podstaw funkcjonowania wolności w praktyce. Autorka przedstawia zagadnienie wolności zrzeszania się w związkach zawodowych na tle sytuacji osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, w ramach stosunku cywilnoprawnego oraz administracyjnoprawnego. Stara się udzielić odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, zagwarantowana na gruncie prawa krajowego, nie realizuje zobowiązań podjętych na arenie prawa międzynarodowego.



Wykaz skrótów 9
Wstęp 13
Rozdział I Aspekt terminologiczny 15
1. Wolność zrzeszania się a wolność związkowa 15
2. Prawa koalicji 23
3. Zasada legalizmu 25
Rozdział II Charakter prawny wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 32
Rozdział III Wolność zrzeszania się w aktach prawa międzynarodowego 39
1. Uwagi ogólne 39
2. Traktat wersalski 40
3. Akty prawne ONZ 42
3.1. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 42
3.2. Traktaty ONZ 44
4. Międzynarodowa Organizacja Pracy 62
4.1. Uwagi ogólne 62
4.2. Pozytywny wymiar wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 66
4.3. Negatywny aspekt wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 77
5. Akty prawne Rady Europy 79
5.1 Pozytywny aspekt wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 83
5.2. Negatywny aspekt wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 90
6. Akty prawne UE 94
Rozdział IV Wolność zrzeszania się w Konstytucji RP 102
1. Zasada pluralizmu związkowego w kontekście swobody tworzenia związków zawodowych 109
2. Ograniczenia sfery wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 114
2.1. Sędziowie 115
2.2. Najwyższa Izba Kontroli 121
2.3. Rzecznik Praw Obywatelskich 125
2.4. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji 126
2.5. Prezes Narodowego Banku Polskiego 127
2.6. Stany nadzwyczajne 129
Rozdział V Ustawowy wymiar wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 131
1. Pełny i ograniczony zakres wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 141
2. Pracownicze stosunki zatrudnienia 150
2.1. Uwagi ogólne 150
2.2. Nietypowe stosunki zatrudnienia 150
2.3. Pozaumowne stosunki pracy 154
2.4. Służba zastępcza 165
3. Administracyjnoprawne stosunki zatrudnienia 167
3.1. Żołnierze zawodowi 170
3.2. Straż Graniczna 172
3.3. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu 173
3.4. Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służba Wywiadu Wojskowego 174
3.5. Biuro Ochrony Rządu 174
3.6. Funkcjonariusze policji 175
3.7. Funkcjonariusze służby celnej 177
3.8. Strażacy Państwowej Straży Pożarnej 179
3.9. Centralne Biuro Antykorupcyjne 181
3.10.Służba Więzienna 182
4. Cywilnoprawne stosunki zatrudnienia 182
4.1. Uwagi ogólne 182
4.2. Umowa zlecenie 184
4.3. Inne umowy o świadczenie usług 185
4.4. Umowa o dzieło 187
4.5. Umowa agencyjna 188
4.6. Umowa o pracę nakładczą 189
5. Stosunki zatrudnienia sui generis 190
5.1. Sportowoprawne stosunki zatrudnienia 190
5.2. Naukowoprawne stosunki zatrudnienia 193
5.3. Ustrojowoprawne stosunki zatrudnienia 194
5.4. Społecznoprawne stosunki zatrudnienia 196
5.5. Samozatrudnienie 198
5.6. Penalnoprawne stosunki zatrudnienia 200
6. Pozostałe podstawy korzystania ze sfery wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 202
6.1. Emerytura i renta 202
6.2. Status bezrobotnego 203
7. Negatywny aspekt wolności zrzeszania się w ujęciu indywidualnym 204
8. Negatywny aspekt wolności zrzeszania się w ujęciu zbiorowym 209
Rozdział VI Charakter prawny statutu związku zawodowego 217
1. Zdolność prawna do wstępowania do związków zawodowych i występowania z tych organizacji 228
2. Wady oświadczenia woli 234
Rozdział VII Obligacyjny wymiar wolności zrzeszania się w związkach zawodowych 237
1. Uwagi ogólne 237
2. Aspekt pozytywny wolności zrzeszania się w związkach zawodowych w sferze podmiotowej - ujęcie indywidualne 237
3. Aspekt negatywny wolności zrzeszania się w związkach zawodowych - ujęcie indywidualne 260
4. Aspekt negatywny wolności zrzeszania się w związkach zawodowych - ujęcie zbiorowe 266
Rozdział VIII Rejestracja związków zawodowych 269
1. Modele rejestracji 269
2. Funkcje rejestracji 276
3. Charakter prawny rejestracji związku zawodowego 278
Podsumowanie 287
Bibliografia 293