Prawo rzymskie. Przed egzaminem / Grzegorz Blicharz, Joanna Kruszyńska-Kola

W opracowaniu zaprezentowano zagadnienia z zakresu prawa rzymskiego w przystępnej formie pytań i odpowiedzi, które najczęściej pojawiają się na egzaminach z tego przedmiotu. Jest to nowoczesny niezbędnik do nauki i powtórki materiału – czytelnik uczy się poprzez zadawanie pytań, formułowanie własnych odpowiedzi, a następnie ich weryfikację z tymi, które znajdują się w książce. Dodatkowo przewodnik zawiera pomocne wyjaśnienia, praktyczne porady i wskazówki, jak uczyć się, żeby się nauczyć, zdać i nie zapomnieć.

Publikacja obejmuje ponadto mapy myśli, schematy i tabelki, które również ułatwiają przyswajanie informacji, a także aneksy z objaśnieniami krok po kroku, jak rozwiązywać kazusy z omówieniem najczęstszych błędów. Zastosowanie takiej formy angażuje czytelnika, który aktywnie zdobywa i weryfikuje swoją wiedzę. Informacje zgłębiane za pośrednictwem aktywnej nauki są lepiej zapamiętywane i utrwalane.

Publikacja w szczególności przeznaczona jest dla studentów i aplikantów. Będzie ona również pomocna pracownikom naukowym, którzy mogą ją wykorzystać jako materiały do zajęć.

4           Wykaz skrótów

11         Przed nauką

13         Jak się uczyć?

17         Rozdział 1 Historia i tradycja prawa rzymskiego

17         [P]1.1. Historia prawa rzymskiego

17         1.1.1. Prawo publiczne i prywatne

18         1.1.2. Periodyzacja historii prawa rzymskiego

20         1.1.3. Źródła prawa cywilnego

22         1.1.4. Prawo pretorskie

25         1.1.5. Znaczenie ustawy XII Tablic

25         1.1.6. Jurysprudencja jako źródło prawa

26         1.1.7. Szkoły prawnicze i wybitni juryści

33         1.1.8. Codex i kompilacja justyniańska

35         [P]1.2. Tradycja prawa rzymskiego na zachodzie Europy

35         1.2.1. Nauka prawa

35         1.2.1.1. Mos italicus

38         1.2.1.2. Kanonistyka

39         1.2.1.3. Mos gallicus

40         1.2.1.4. Holenderska „jurysprudencja elegancka”

41         1.2.1.5. Prawo natury (prawo Rozumu)

42         1.2.1.6. Usus modernus Pandectarum

43         1.2.1.7. Szkoła Historyczna i pandektystyka

45         1.2.2. Kodyfikacje

46         1.2.2.1. Kodyfikacje prawa natury

47         1.2.2.2. Niemiecki kodeks cywilny

48         Rozdział 2 Kształtowanie i ochrona praw prywatnych

48         [P]2.1. Kształtowanie praw prywatnych

48         2.1.1. Elementy treściowe czynności prawnej

49         2.1.2. Warunek, termin, polecenie

54         2.1.3. Rodzaje czynności prawnych na przykładzie mancypacji i stypulacji

58         2.1.4. Wykładnia czynności prawnych

58         2.1.5. Wady czynności prawnych

59         2.1.6. Skutki czynności prawnych

61         2.1.7. Zastępstwo przy czynnościach prawnych

64         [P]2.2. Ochrona praw prywatnych

64         2.2.1. Pozaprocesowa ochrona praw prywatnych

68         2.2.2. Proces

68         2.2.2.1. Trzy etapy rozwoju procesu rzymskiego

69         2.2.2.2. Podmioty i przebieg postępowania

72         2.2.2.3. Skargi procesowe i budowa formuły procesowej

80         2.2.2.4. Innowacje procesu kognicyjnego

80         2.2.2.5. Zasady procesowe

82         2.2.2.6. Egzekucja majątkowa

83         Rozdział 3 Prawo osobowe

83         [P]3.1. Osoby

83         3.1.1. Status prawny człowieka i zdolność prawna

85         3.1.2. Pozycja w rodzinie i władza ojcowska

89         3.1.3. Obywatelstwo

90         3.1.4. Wolność i niewola

91         3.1.5. Utrata zdolności prawnej

92         3.1.6. Zdolność do czynności prawnych

94         3.1.7. Opieka i kuratela

95         3.1.8. Fundacje i stowarzyszenia

96         [P]3.2. Rodzina agnacyjna i rodzina kognacyjna

97         [P]3.3. Małżeństwo

104      Rozdział 4 Prawo spadkowe

104      [P]4.1. Wartości i zasady prawa spadkowego

108      [P]4.2. Spadek i dziedziczenie

109      [P]4.3. Sukcesja uniwersalna i syngularna

111      [P]4.4. Fideikomisy

113      [P]4.5. Podmioty uczestniczące w dziedziczeniu i ochrona ich praw

116      [P]4.6. Dziedziczenie beztestamentowe

116      4.6.1. Dziedziczenie beztestamentowe według ustawy XII Tablic

118      4.6.2. Dziedziczenie beztestamentowe według edyktu pretorskiego

123      4.6.3. Dziedziczenie według Nowel justyniańskich

127      [P]4.7. Dziedziczenie testamentowe

127      4.7.1. Testament a kodycyl

128      4.7.2. Rodzaje testamentów – forma zewnętrzna

131      4.7.3. Treść testamentu

133      4.7.4. Przykład testamentu

137      4.7.5. Ustanowienie dziedzica

138      4.7.6. Causa Curiana a substytucje testamentowe

139      4.7.7. Fideikomis familijny i substytucja fideikomisarna

140      4.7.8. Legaty

141      4.7.9. Interpretacja testamentu

143      [P]4.8. Darowizny mortis causa

144      [P]4.9. Po śmierci spadkodawcy

144      4.9.1. Dziedziczenie przeciwtestamentowe

144      4.9.2. Przyrost

146      4.9.3. Transmisja

146      4.9.4. Nabycie spadku

150      4.9.5. Przyjąć czy odrzucić spadek?

151      4.9.6. Udział państwa w spadku

153      Rozdział 5 Prawo rzeczowe

153      [P]5.1. Rzecz (res)

158      [P]5.2. Formy władania rzeczą

159      5.2.1. Posiadanie (possessio)

159      5.2.1.1. Zagadnienia ogólne

162      5.2.1.2. Nabycie i utrata posiadania

165      5.2.1.3. Ochrona posiadania

168      5.2.2. Własność

168      5.2.2.1. Zagadnienia ogólne

172      5.2.2.2. Nabycie i utrata własności

175      5.2.2.3. Ochrona własności

176      5.2.2.3.1. Zagadnienia ogólne

177      5.2.2.3.2. Skarga wydobywcza i actio Publiciana

179      5.2.3. Prawa na rzeczy cudzej (iura in re aliena)

181      5.2.3.1. Zagadnienia ogólne

182      5.2.3.2. Służebności gruntowe

184      5.2.3.3. Użytkowanie (ususfructus)

185      5.2.3.4. Emfiteuza i superficies (prawo powierzchni/prawo zabudowy)

186      5.2.3.5. Zastaw

191      Rozdział 6 Prawo zobowiązań

191      [P]6.1. Zagadnienia ogólne

191      6.1.1. Zobowiązanie

192      6.1.2. Źródła zobowiązań

198      6.1.3. Wielość podmiotów w stosunku obligacyjnym

199      6.1.4. Zmiana wierzyciela i dłużnika

201      6.1.5. Umorzenie zobowiązania

206      6.1.6. Zwłoka

208      6.1.7. Odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę

209      6.1.7.1. Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu niewykonania lub nieprawidłowego wykonania umowy (na przykładzie kontraktów bonae fidei)

211      6.1.7.2. Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu czynu niedozwolonego na przykładzie lex Aquilia

212      6.1.7.3. Odpowiedzialność obiektywna (na zasadzie ryzyka)

214      6.1.8. Reguły odpowiedzialności odszkodowawczej

217      [P]6.2. Zobowiązania umowne

218      6.2.1. Zagadnienia ogólne

220      6.2.1.1. Zagadnienia związane z zawarciem umowy

225      6.2.1.2. Zagadnienia związane z wykonywaniem umowy

226      6.2.1.3. Stypulacja (stipulatio)

227      6.2.1.4. Specyfika działalności gospodarczej w obszarze zobowiązań umownych

229      6.2.2. Zagadnienia szczegółowe

230      6.2.2.1. Kontrakty służące do zbywania i nabywania dóbr

230      6.2.2.1.1. Zagadnienia ogólne

230      6.2.2.1.2. Sprzedaż (emptio venditio)

233      6.2.2.1.3. Darowizna (donatio)

234      6.2.2.2. Kontrakty służące do korzystania z cudzego kapitału lub cudzych dóbr

234      6.2.2.2.1. Zagadnienia ogólne

237      6.2.2.2.2. Pożyczka (mutuum)

238      6.2.2.2.3. Umowa najmu/dzierżawy/o dzieło/o świadczenie usług (locatio conductio)

241      6.2.2.3. Kontrakty służące do korzystania z cudzych usług

246      6.2.2.4. Zobowiązania umowne a szczególne ryzyka żeglugi morskiej

248      6.2.2.5. Umowa służąca organizacji współdziałania i koncentracji kapitału (spółka – societas)

250      6.2.2.6. Umowy służące ustanowieniu zabezpieczenia wierzytelności

253      [P]6.3. Zobowiązania podobne do umownych

253      6.3.1. Bezpodstawne wzbogacenie

255      6.3.2. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia (negotiorum gestio)

257      [P]6.4. Zobowiązania deliktowe

257      6.4.1. Zagadnienia ogólne

258      6.4.2. Kradzież (furtum)

259      6.4.3. Bezprawne wyrządzenie szkody (damnum iniuria datum)

261      6.4.4. Działanie na szkodę wierzyciela (fraus creditorum)

261      6.4.5. Zniewaga (iniuria)

264      Aneks 1 Jak rozwiązać kazus?

269      Aneks 2 Nieprawidłowe rozwiązanie kazusu

274      Aneks 3 Najważniejsze akty prawne w porządku chronologiczno-tematycznym

278      Bibliografia