Kontrola przedsiębiorcy / dr hab. Rafał Blicharz

Książka stanowi pierwsze kompleksowe opracowanie kontroli w polskim systemie prawnym. Składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza po­święcona jest regulacji postępowania kontrolnego na poziomie przepisów lex generalis, natomiast część druga poświęcona jest przepisom szczegól­nym (lex specialis). Pomimo skomplikowanej materii, napisana jest przystępnym językiem, a prowadzone wywody zachowują przejrzystość. Opracowa­nie nie tylko odnosi się do tekstu normatywnego, ale także zawiera przegląd orzecznictwa i wyrażanych w doktrynie poglądów. Czytelnik po lekturze książki powinien mieć pełen obraz procedury kontrolnej nad szeroko rozumianym przedsiębiorcą oraz praw i obowiązków wszystkich uczestników tego procesu. Autorzy nie ograniczyli się tylko do syntezy wiedzy z zakresu kontroli, ale także poddają analizie spotykane w praktyce i teorii problemy praw­ne towarzyszące lub występujące w czasie kontroli przedsiębiorcy:
- teksty normatywne,
- orzecznictwo,
- poglądy doktryny,
- kontrowersyjne regulacje,
- propozycje wykładni i rozwiązań problemów prawnych występujących w związku z kontrolą przedsiębiorcy.

Autorzy książki to praktycy i wykładowcy uniwersyteccy z całego kraju.

Wstęp 11

DZIAŁ I
KONTROLA PRZEDSIĘBIORCY W ŚWIETLE REGULACJI LEX GENERALIS

Rozdział I
Normatywne i aksjologiczne podstawy kontroli - Michał Kania 15
1. Informacje ogólne 15
2. Pojęcie kontroli 17
3. Funkcje kontroli 20
4. Kontrola w świetle norm i wartości konstytucyjnych 22

Rozdział II
Kontrola a instytucje pokrewne - Agnieszka Ziółkowska 29
1. Informacje ogólne 29
2. Postępowanie wyjaśniające 33
3. Kontrola 37
4. Nadzór 46

Rozdział III
Pojęcie przedsiębiorcy - Andrzej Powałowski, Mirosław Pawełczyk 57
1. Informacje ogólne (Mirosław Pawełczyk) 57
2. Klasyfikacja przedsiębiorców (Andrzej Pawłowski) 59
2.1. Klasyfikacja według kryterium podmiotowego 59
2.1.1. Przedsiębiorca - osoba fizyczna 59
2.1.2. Przedsiębiorca - osoba prawna 64
2.1.3. Przedsiębiorca - jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej 67
2.2. Przedsiębiorca w ujęciu materialnym i formalnym 70
2.3. Inne kryteria klasyfikacji przedsiębiorców 71
2.3.1. Kryterium własnościowe 71
2.3.2. Kryterium miejsca wykonywania działalności gospodarczej 72
2.3.3. Kryterium wielkości przedsiębiorcy 73
2.4. Podział przedsiębiorców według kryterium normatywnego 74
3. Wykonywanie działalności gospodarczej we własnym imieniu jako cecha funkcjonalna przedsiębiorcy (Andrzej Pawłowski 76
3.1. Wykonywanie działalności gospodarczej jako cecha przedsiębiorcy 76
3.2. Wykonywanie działalności gospodarczej we własnym imieniu 77
4. Działalność gospodarcza jako element konstrukcji przedsiębiorcy (Andrzej Pawłowski) 79
4.1. Zakres przedmiotowy działalności gospodarczej 79
4.2. Zarobkowy cel i charakter działalności gospodarczej 85
4.3. Zorganizowanie działalności gospodarczej 88
4.4. Ciągłość działalności gospodarczej 90
4.5. „Ukierunkowanie" działalności gospodarczej 93
5. Organ administracji publicznej jako organ kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy (Mirosław Pawełczyk) 94

Rozdział IV
Postępowanie kontrolne (regulacja ogólna - lex generalis) - Rafał Blicharz 101
1. Informacje ogólne (Rafał Blicharz) 101
2. Zasady ogólne postępowania kontrolnego (Rafał Blicharz) 103
3. Postępowanie kontrolne - przebieg kontroli (Katarzyna Pokryszka) 109
3.1. Wszczęcie kontroli 109
3.1.1. Informacje ogólne 109
3.1.2. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli 110
3.1.3. Wszczęcie kontroli bez zawiadomienia 112
3.2. Czas i miejsce kontroli oraz przerwa w postępowaniu kontrolnym 116
3.2.1. Miejsce przeprowadzania czynności kontrolnych 116
3.2.2. Czas trwania kontroli 117
3.2.3. Przerwa w biegu kontroli 125
3.2.4. Wyjątki od określonych w ustawie SDG limitów czasu kontroli 126
3.3. Dokumenty organu kontroli i czynności kontrolne 127
3.3.1. Dokumenty niezbędne do wszczęcia i prowadzenia kontroli 127
3.3.2. Czynności kontrolne 129
3.4. Wielość kontroli i zbieg kontroli 130
3.5. Prawa i obowiązki kontrolowanego przedsiębiorcy 131
3.5.1. Pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego przedsiębiorcy 131
3.5.2. Prawa kontrolowanego przedsiębiorcy 133
3.5.3. Obowiązki kontrolowanego przedsiębiorcy 136
3.5.4. Konsekwencje naruszenia praw przedsiębiorców podczas prowadzenia kontroli 137
4. Środki ochrony prawnej (Anna Hołda-Wydrzyńska) 138
4.1. Informacje ogólne 138
4.2. Sprzeciw 140
4.2.1. Zakres przedmiotowy 140
4.2.2. Zakres podmiotowy 144
4.2.3. Wymagania formalne i sposoby wniesienia sprzeciwu 145
4.2.4. Termin wniesienia sprzeciwu 148
4.2.5. Przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu 150
4.2.6. Wszczęcie postępowania w sprawie sprzeciwu 152
4.2.7. Skutki wniesienia sprzeciwu 153
4.2.8. Zabezpieczenie dowodów 158
4.2.9. Rozstrzygnięcie sprzeciwu 159
4.2.10. Doręczenie postanowienia 160
4.3. Zażalenie 162
4.4. Skarga do sądu administracyjnego 166
5. Zakończenie kontroli (Anna Hołda-Wydrzyńska) 177
5.1. Informacje ogólne 177
5.2. Protokół pokontrolny 179
5.3. Zastrzeżenia do protokołu 186
5.4. Wpis do książki kontroli 188
6. Szczególne uprawnienia kontrolne organów wykonawczych gminy (Anna Hołda-Wydrzyńska 194
6.1. Informacje ogólne 194
6.2. Zawiadomienie właściwych organów kontrolno-nadzorczych 198
6.3. Decyzja wstrzymująca wykonanie działalności gospodarczej 202

Dział II
Kontrola przedsiębiorcy w świetle regulacji lex specialis

Rozdział I
Kontrola Najwyższej Izby Kontroli - Ewa Przeszło 211
1. Informacje ogólne 211
2. Kryteria kontroli NIK 212
3. Struktura organizacyjna NIK 214
4. Zadania NIK 216
5. Postępowanie kontrolne NIK 218
6. Środki ochrony prawnej 223

Rozdział II
Kontrola podatkowa - Jadwiga Glumińska-Pawlic 225
1. Informacje ogólne 225
2. Organy kontroli podatkowej 225
3. Wszczęcie kontroli podatkowej 227
4. Miejsce przeprowadzania czynności kontrolnych 230
5. Uprawnienia organu kontroli oraz kontrolowanego 231
6. Protokół kontroli 233
7. Termin zakończenia kontroli 234
8. Podsumowanie 234

Rozdział III
Kontrola skarbowa - Ewa Przeszło 237
1. Informacje ogólne 237
2. Zakres kontroli skarbowej 239
3. Organy kontrolne 241
4. Postępowanie kontrolne 243

Rozdział IV
Kontrola w prawie pracy - Urszula Torbus 249
1. Informacje ogólne 249
2. Kontrola przedsiębiorcy przez Państwową Inspekcję Pracy 250
2.1. Pozycja ustrojowa Państwowej Inspekcji Pracy 250
2.2. Kontrola przedsiębiorcy przez Państwową Inspekcję Pracy a zasady kontroli przedsiębiorców wynikające z ustawy o swobodzie działalności go­spodarczej 251
2.3. Podmioty podlegające kontroli 254
2.4. Zakres kontroli i osoby ją przeprowadzające 256
2.5. Współpraca z innymi podmiotami 260
2.6. Przebieg kontroli 262
2.6.1. Czynności wstępne 262
2.6.2. Przeprowadzenie kontroli 264
2.6.3. Zakończenie kontroli 267
2.6.4. Środki prawne inspektorów pracy 270
2.6.5. Pozostałe skutki naruszeń przepisów prawa 276
3. Kontrola przedsiębiorcy przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych 279
3.1. Informacje ogólne 279
3.2. Zasady kontroli przeprowadzanej przez ZUS 280
3.3. Przebieg kontroli 284

Rozdział V
Kontrola nad rynkiem kapitałowym - Rafał Blicharz 291
1. Komisja Nadzoru Finansowego jako organ administracji publicznej 291
1.1. Informacje ogólne 291
1.2. Podstawy prawne działania Komisji 293
1.3. Skład Komisji 294
2. Zakresy kontroli Komisji Nadzoru Finansowego 296
2.1. Zakres podmiotowy 296
2.2. Zakres przedmiotowy 299
3. Postępowanie kontrolne Komisji 301
3.1. Informacje ogólne 301
3.2. Przebieg postępowania kontrolnego 303
4. Środki ochrony prawnej w postępowaniu kontrolnym KNF 314

Rozdział VI
Kontrola zamówień publicznych - Ewa Przeszło 319
1. Informacje ogólne 319
2. Podmiot kontrolowany 320
3. Organy kontrolujące 322
4. Postępowanie kontrolne Prezesa UZP 330
4.1. Kontrola doraźna 331
4.2. Kontrola uprzednia zamówień współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej 333
5. Postępowanie odwoławcze prowadzone przez Krajową Izbą Odwoławczą 336
6. Rola sądu okręgowego jako podmiotu uprawnionego do rozstrzygnięcia skargi 354

Rozdział VII
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jako organ kontroli przestrzegania reguł ochrony konkurencji - Mirosław Paweł­czyk 361
1. Informacje ogólne 361
2. Status prawny Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 369
3. Organizacja i funkcjonowanie krajowego organu kontroli antymonopolowej 373
4. Kompetencje krajowego organu antymonopolowego 379
5. Specyfika postępowania przed Prezesem UOKiK - tzw. postępowanie hybrydowe 382
6. Rodzaje postępowań w trybie ustawy antymonopolowej 384
7. Czynności kontrolne Prezesa UOKIK 385

Rozdział VIII
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki jako organ kontrolny działalności przedsiębiorstw sektora energetycznego - Mirosław Paweł­czyk 393
1. Informacje ogólne 393
2. Status prawny Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki 394
3. Kontrola Prezesa URE nad przedsiębiorstwami energetycznymi 400
4. Postępowanie przed Prezesem URE w zakresie czynności kontrolnych nad działalnością przedsiębiorców energetycznych 404
5. Kontrola przedsiębiorstw energetycznych jako instrument przeciwdziałania nielegalnemu poborowi energii 408

Rozdział IX
Inspekcja Handlowa - Beata Sagan 411
1. Informacje ogólne 411
2. Organ kontroli 412
3. Zakres kontroli 416
3.1. Kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców 417
3.2. Kontrola produktów i usług 418
3.3. Czas trwania kontroli 425
4. Postępowanie kontrolne 426
4.1. Informacje ogólne 426
4.2. Przebieg postępowania 427
4.3. Prawa i obowiązki kontrolowanego 432
5. Środki ochrony prawnej 434

Rozdział X
Inspekcja Ochrony Środowiska - Grzegorz Dobrowolski 435
1. Informacje ogólne 435
2. Podstawy prawne 437
3. Postępowanie kontrolne IOŚ 440
4. Konsekwencje prawne postępowania kontrolnego 442

Rozdział XI
Kontrola w partnerstwie publiczno-prywatnym - Michał Kania 449
1. Informacje ogólne 449
2. Uprawnienia kontrolne podmiotu publicznego wobec partnera prywatnego 455
3. Kontrola zewnętrzna sprawowana nad podmiotami publicznymi 461
4. Sądowa kontrola w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego 463
5. Pozostałe formy kontroli w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego 466

Rozdział XII
Kontrola regionalnych izb obrachunkowych - Ewa Przeszło 469
1. Informacje ogólne 469
2. Zakresy działania RIO 472
3. Struktura organizacyjna RIO 473
4. Postępowanie kontrolne RIO 477
5. Środki ochrony prawnej 479

Rozdział XIII
Kontrola przedsiębiorcy przez organy ścigania karnego - Jarosław Zagrodnik 481
1. Informacje ogólne 481
2. Kontrola przedsiębiorcy przez prokuratora 486
2.1. Przeszukanie 489
2.2. Procesowa kontrola korespondencji, przesyłek, danych telekomunikacyjnych oraz danych elektronicznych 496
2.3. Procesowa kontrola i utrwalanie rozmów oraz innych przekazów informacji (podsłuch procesowy 500
3. Kontrola przedsiębiorcy przez Policję 505
4. Kontrola przedsiębiorcy przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego 521
5. Kontrola przedsiębiorcy przez Centralne Biuro Antykorupcyjne 525

O Autorach 545