Marian Filar - profesor zwyczajny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Wydziale Prawa i Administracji w Katedrze Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej; pełnił funkcję eksperta Organizacji Narodów Zjednoczonych w dziedzinie zapobiegania i kontroli przestępczości, uczestniczył także w pracach licznych organów eksperckich (m.in. Rady Polityki Penitencjarnej); brał udział w pracach kodyfikacyjnych w dziedzinie prawa karnego i lekarskiego; pozostawał ekspertem prezydenckim, sejmowym, senackim, a także wielu innych instytucji, m.in. Narodowego Centrum Nauki; autor, współautor lub redaktor przeszło 200 publikacji z dziedziny prawa karnego materialnego, seksualnego prawa karnego, lekarskiego prawa karnego, odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz polityki kryminalnej, w tym wielu monografii i komentarzy.
Autorzy komentarza teoretycy i praktycy to wybitni specjaliści w dziedzinie prawa karnego, zwłaszcza zagadnień szczegółowo przez nich opracowanych.
Kodeks karny. Komentarz pod redakcją Mariana Filara to znakomite, obszerne i szczegółowe opracowanie, w którym uwzględniono wszelkie dotychczasowe zmiany ustawodawcze, w tym najnowszą nowelizację wchodzącą w życie 15 kwietnia 2016 r. dotyczącą m.in.:
- kary ograniczenia wolności,
- kary mieszanej,
- uchylenia instytucji tzw. umorzenia restytucyjnego i nadzwyczajnego złagodzenia kary,
- wprowadzenia odpowiedzialności karnej za świadome składanie fałszywych zeznań przez uczestnika postępowania pomimo pouczenia go o prawie do odmowy składania zeznań lub odpowiedzi na pytania.
W porównaniu do poprzedniego wydania niektóre przepisy skomentowano na nowo, inne wzbogacono o dalsze rozważania. W istotny sposób uzupełniono wykaz orzecznictwa oraz dodano ważne pozycje piśmiennicze.
Książka jest skierowana zarówno do sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych jak i innych pracowników szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości. Publikacja ta będzie wartościową pozycją dla pracowników naukowych w dziedzinie prawa karnego, a ze względu na zwartą i usystematyzowaną konstrukcję także niezwykle cenną pomocą dla aplikantów.
Wykaz skrótów 19
Wstęp 25
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz U Nr 88, poz 553 ze zm ) 29
Część ogólna
Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej 33 Art. 1. [Struktura przestępstwa. Warunki odpowiedzialności] 36 Art. 2. [Przestępstwa skutkowe z zaniechania] 43 Art. 3. [Zasada humanitaryzmu] 45 Art. 4. [Zasady stosowania ustawy karnej] 46 Art. 5. [Zasada terytorialności] 53 Art. 6. [Czas i miejsce popełnienia czynu zabronionego] 54 Art. 7. [Kwalifikacja przestępstw. Zbrodnia i występek] 57 Art. 8. [Formy winy a kwalifikacja przestępstw] 59 Art. 9. [Strona podmiotowa czynu. Umyślność i nieumyślność] 60 Art. 10. [Zdolność wiekowa odpowiedzialności karnej] 65 Art. 11. [Jedność czynu. Zbieg przepisów ustawy] 67 Art. 12. [Wielość zachowań a czyn zabroniony] 75
Rozdział II. Formy popełnienia przestępstwa 81 Art. 13. [Usiłowanie. Udolność i nieudolność] 83 Art. 14. [Wymiar kary za usiłowanie] 87 Art. 15. [Bezkarność usiłowania. Czynny żal] 87 Art. 16. [Przygotowanie. Odpowiedzialność za przygotowanie] 88 Art. 17. [Bezkarność dobrowolnego odstąpienia od przygotowania] 90 Art. 18. [Formy zjawiskowe czynu karalnego] 90 Art. 19. [Wymiar kary za podżeganie i pomocnictwo] 101 Art. 20. [Niezależna odpowiedzialność współdziałających] 101 Art. 21. [Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej] 102 Art. 22. [Usiłowanie podżegania i pomocnictwa] 103 Art. 23. [Bezkarność współdziałającego. Czynny żal] 104 Art. 24. [Karalność prowokacji] 105
Rozdział III. Wyłączenie odpowiedzialności karnej 106 Art. 25. [Kontratyp obrony koniecznej] 113 Art. 26. [Stan wyższej konieczności. Kolizja obowiązków] 135 Art. 27. [Ryzyko nowatorskie] 143 Art. 28. [Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego] 148 Art. 29. [Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność] 165 Art. 30. [Błąd co do prawa] 167 Art. 31. [Niepoczytalność, poczytalność ograniczona. Warunki odpowiedzialności karnej] 172
Rozdział IV. Kary 183 Art. 32. [Wykaz kar] 185 Art. 33. [Grzywna. Granice kary] 190 Art. 34. [Ograniczenie wolności. Granice kary. Obowiązki skazanego] 197 Art. 35. [Zasady wykonywania obowiązku pracy] 205 Art. 36. (uchylony). 207 Art. 37. [Pozbawienie wolności. Granice kary] 208 Art. 37a. [Dopuszczalność orzeczenia kary pozbawienia wolności w sprawie o występek] 208 Art. 37b. [Dopuszczalność orzeczenia kary pozbawienia wolności w sprawie o występek] 210 Art. 38. [Obniżenie lub obostrzenie kary] 217
Rozdział V. Środki karne 221 Art. 39. [Wykaz środków karnych] 226 Art. 40. [Prawa publiczne. Pozbawienie] 229 Art. 41. [Zakazy związane z wykonywaniem pracy zarobkowej] 236 Art. 41a. [Zakaz kontaktowania się] 246 Art. 41b. [Zakaz wstępu na imprezę masową] 252 Art. 41c. [Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych] 257 Art. 42. [Zakaz prowadzenia pojazdów. Zakres orzekania zakazu] 259 Art. 43. [Okres obowiązywania środków karnych] 271 Art. 43a. [Świadczenie pieniężne na rzecz funduszu pomocy pokrzywdzonym oraz pomocy postpenitencjarnej] 273 Art. 43b. [Podanie wyroku do publicznej wiadomości] 276 Art. 43c. [Obowiązek zawiadomienia właściwego sądu rodzinnego] 279
Rozdział Va. Przepadek i środki kompensacyjne 281 Art. 44. [Przepadek przedmiotów. Przesłanki orzekania] 288 Art. 45. [Przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości] 300 Art. 45a. [Nieodpowiedzialność sprawcy a dopuszczalność orzeczenia przepadku] 308 Art. 46. [Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody] 310 Art. 47. [Orzeczenie nawiązki] 319 Art. 47a. (uchylony). 325 Art. 48. [Granice nawiązki] 325 Art. 49. (uchylony). 326 Art. 49a. (uchylony). 326 Art. 50-52. (uchylone). 326
Rozdział VI. Zasady wymiaru kary i środków karnych 327 Art. 53. [Dyrektywy wymiaru kary] 331 Art. 54. [Zasady wymiaru kary dla nieletniego lub młodocianego] 370 Art. 55. [Indywidualizacja] 383 Art. 56. [Orzekanie środków karnych] 385 Art. 57. [Zbieg nadzwyczajnego złagodzenia lub obostrzenia kary] 386 Art. 57a. [Kara za występek chuligański. Nawiązka] 390 Art. 58. [Wybór rodzaju kary. Prymat kar wolnościowych] 402 Art. 59. [Odstąpienie od wymierzenia kary na rzecz środka karnego] 406 Art. 59a. (uchylony). 409 Art. 60. [Nadzwyczajne złagodzenie kary] 414 Art. 60a. (uchylony). 457 Art. 61. [Odstąpienie od wymierzenia kary] 457 Art. 62. [Wybór zakładu karnego i systemu terapeutycznego] 460 Art. 63. [Zaliczenie tymczasowego aresztowania i innych środków zapobiegawczych] 463
Rozdział VII. Powrót do przestępstwa 473 Art. 64. [Recydywa szczególna podstawowa i wielokrotna] 478 Art. 65. [Stałe źródło dochodu lub działania w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym bądź przestępstwo o charakterze terrorystycznym] 497
Rozdział VIII. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie 500 Art. 66. [Warunkowe umorzenie postępowania. Przesłanki stosowania] 503 Art. 67. [Okres próby, dozór i obowiązki próby] 512 Art. 68. [Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego] 521 Art. 69. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary. Podstawy stosowania] 525 Art. 70. [Okres próby] 536 Art. 71. [Grzywna związana z zawieszeniem wykonania kary] 538 Art. 72. [Obowiązki okresu próby] 545 Art. 73. [Dozór fakultatywny lub obligatoryjny] 556 Art. 74. [Ustalenie wykonania i zmiana obowiązków próby] 560 Art. 75. [Zarządzenie wykonania zawieszonej kary] 565 Art. 75a. [Zamiana kary pozbawienia wolności] 580 Art. 76. [Zatarcie skazania] 585 Art. 77. [Podstawy stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia] 588 Art. 78. [Przesłanki formalne warunkowego zwolnienia] 613 Art. 79. [Przesłanki formalne przy sumie kar] 620 Art. 80. [Okres próby] 624 Art. 81. [Ponowne warunkowe zwolnienie] 626 Art. 82. [Uznanie kary za odbytą] 628 Art. 83. [Skrócenie kary ograniczenia wolności] 632 Art. 84. [Skrócenie czasu trwania środków karnych] 634 Art. 84a. (uchylony). 636
Rozdział IX. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych 637 Art. 85. [Warunki orzekania kary łącznej] 639 Art. 85a. [Dyrektywa kary łącznej] 652 Art. 86. [Kara łączna. Wymiar] 653 Art. 87. [Łączenie kary pozbawienia wolności z ograniczeniem wolności] 667 Art. 88. [Kara łączna 25 lat lub dożywotniego pozbawienia wolności] 669 Art. 89. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej] 671 Art. 89a. [Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej] 677 Art. 90. [Łączenie środków karnych oraz środków zabezpieczających] 679 Art. 91. [Ciąg przestępstw] 681 Art. 92-92a. (uchylone). 692
Rozdział X. Środki zabezpieczające 693 Art. 93. (uchylony). 695 Art. 93a. [Katalog środków zabezpieczających] 695 Art. 93b. [Stosowanie środków zabezpieczających] 697 Art. 93c. [Kategorie sprawców] 703 Art. 93d. [Czas stosowania środków zabezpieczających] 709 Art. 93e. [Elektroniczna kontrola miejsca pobytu] 712 Art. 93f. [Terapia, terapia uzależnień] 713 Art. 93g. [Zakład psychiatryczny] 716 Art. 94-98. (uchylone). 722 Art. 99. [Orzeczenie obowiązku, zakazu lub przepadku wobec niepoczytalnego] 722 Art. 100. (uchylony). 724
Rozdział XI. Przedawnienie 725 Art. 101. [Ustanie karalności] 727 Art. 102. [Przedłużenie przedawnienia karalności] 736 Art. 103. [Przedawnienie wykonania kary] 738 Art. 104. [Spoczywanie biegu przedawnienia] 740 Art. 105. [Wyłączenie przedawnienia] 744
Rozdział XII. Zatarcie skazania 749 Art. 106. [Uznanie skazania za niebyłe] 751 Art. 106a. [Wyłączenie zatarcia skazania] 755 Art. 107. [Przesłanki zatarcia skazania] 755 Art. 107a. (uchylony). 759 Art. 108. [Zatarcie przy zbiegu skazań] 760
Rozdział XIII. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą 762 Art. 109. [Zasada narodowości podmiotowej] 764 Art. 110. [Odpowiedzialność cudzoziemca] 767 Art. 111. [Warunek podwójnej przestępności] 770 Art. 112. [Odpowiedzialność według zasady ochronnej] 772 Art. 113. [Ściganie przestępstwa na mocy umów międzynarodowych] 775 Art. 114. [Moc prawna obcego wyroku] 777 Art. 114a. [Uwzględnienie prawomocnego orzeczenia skazującego wydanego w innym państwie UE] 788
Rozdział XIV. Objaśnienie wyrażeń ustawowych 795 Art. 115. [Słowniczek wyrażeń ustawowych] 797
Rozdział XV. Stosunek do ustaw szczególnych 842 Art. 116. [Stosowanie przepisów] 842
Część szczególna
Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne 847 Art. 117. [Wojna napastnicza] 849 Art. 118. [Ludobójstwo] 851 Art. 118a. [Zbrodnie przeciwko ludzkości] 854 Art. 119. [Dyskryminacja] 860 Art. 120. [Stosowanie środków masowej zagłady] 862 Art. 121. [Wytwarzanie, gromadzenie lub obrót zakazanymi środkami] 863 Art. 122. [Niedopuszczalne sposoby lub środki walki] 865 Art. 123. [Zamach na życie lub zdrowie jeńców wojennych bądź ludności cywilnej] 866 Art. 124. [Inne przestępne naruszenie prawa międzynarodowego] 868 Art. 125. [Zamach na mienie lub dobra kultury] 870 Art. 126. [Bezprawne używanie znaków] 873 Art. 126a. [Publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstw z rozdziału XVI lub ich publiczne pochwalanie] 874 Art. 126b. [Dopuszczenie do popełnienia przestępstw z rozdziału XVI] 875
Rozdział XVII. Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej 878 Art. 127. [Zamach stanu] 879 Art. 128. [Zamach na konstytucyjny organ RP] 882 Art. 129. [Zdrada dyplomatyczna] 884 Art. 130. [Szpiegostwo] 885 Art. 131. [Czynny żal] 888 Art. 132. [Dezinformacja wywiadowcza] 891 Art. 132a. (utracił moc). 892 Art. 133. [Znieważenie narodu lub państwa polskiego] 894 Art. 134. [Zamach na życie prezydenta RP] 895 Art. 135. [Czynna napaść lub znieważenie prezydenta RP] 896 Art. 136. [Czynna napaść lub znieważenie przedstawiciela obcego państwa] 897 Art. 137. [Publiczne znieważenie znaku lub symbolu państwowego] 898 Art. 138. [Zasada wzajemności] 900 Art. 139. [Przepadek przedmiotów] 902
Rozdział XVIII. Przestępstwa przeciwko obronności 904 Art. 140. [Zamach na jednostkę sił zbrojnych RP] 906 Art. 141. [Podjęcie służby w obcym wojsku] 910 Art. 142. [Zaciąg do wojska obcego] 916 Art. 143. [Samouszkodzenie i inne podstępne zabiegi w celu zwolnienia od służby wojskowej] 918 Art. 144. [Uchylanie się od odbywania służby wojskowej] 921 Art. 145. [Uchylanie się od pełnienia służby zastępczej] 924 Art. 146. [Dobrowolny powrót] 926 Art. 147. [Niezdolność do pełnienia służby] 927
Rozdział XIX. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu 928 Art. 148. [Zabójstwo] 933 Art. 149. [Zabójstwo noworodka] 940 Art. 150. [Zabójstwo eutanatyczne] 942 Art. 151. [Namowa i pomoc do samobójstwa] 942 Art. 152. [Aborcja za zgodą kobiety] 943 Art. 153. [Wymuszona aborcja] 946 Art. 154. [Śmierć kobiety jako następstwo aborcji] 947 Art. 155. [Nieumyślne spowodowanie śmierci] 948 Art. 156. [Ciężki uszczerbek na zdrowiu] 948 Art. 157. [Średni i lekki uszczerbek na zdrowiu] 951 Art. 157a. [Uszczerbek na zdrowiu dziecka poczętego] 953 Art. 158. [Bójka i pobicie] 954 Art. 159. [Użycie w bójce i pobiciu niebezpiecznego narzędzia] 956 Art. 160. [Narażenie człowieka na niebezpieczeństwo] 957 Art. 161. [Narażenie człowieka na zarażenie] 959 Art. 162. [Nieudzielenie pomocy] 960
Rozdział XX. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu 961 Art. 163. [Sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego] 963 Art. 164. [Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa zdarzenia] 971 Art. 165. [Sprowadzenie stanów powszechnie niebezpiecznych dla życia lub zdrowia] 974 Art. 165a. [Finansowanie przestępstwa o charakterze terrorystycznym] 984 Art. 166. [Zawładnięcie statkiem wodnym lub powietrznym] 994 Art. 167. [Umieszczenie na statku niebezpiecznego urządzenia lub niebezpiecznej substancji] 997 Art. 168. [Karalność przygotowania] 998 Art. 169. [Czynny żal] 999 Art. 170. [Rozbójnictwo morskie] 1000 Art. 171. [Wytwarzanie substancji niebezpiecznych lub obrót nimi] 1001 Art. 172. [Przeszkadzanie akcji ratowniczej] 1003
Rozdział XXI. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji 1005 Art. 173. [Katastrofa w komunikacji] 1012 Art. 174. [Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy] 1016 Art. 175. [Przygotowanie do spowodowania katastrofy] 1019 Art. 176. [Czynny żal przy sprowadzeniu katastrofy] 1020 Art. 177. [Spowodowanie wypadku w komunikacji] 1020 Art. 178. [Zaostrzenie karalności wobec sprawcy katastrofy lub wypadku] 1062 Art. 178a. [Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego] 1076 Art. 179. [Dopuszczenie do ruchu niebezpiecznego pojazdu] 1096 Art. 180. [Zapewnienie bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych] 1098 Art. 180a. [Prowadzenie pojazdu mechanicznego po cofnięciu uprawnień] 1100
Rozdział XXII. Przestępstwa przeciwko środowisku 1108 Art. 181. [Powodowanie zniszczeń w przyrodzie] 1116 Art. 182. [Zanieczyszczenie środowiska w znacznych rozmiarach] 1124 Art. 183. [Nieodpowiednie postępowanie z odpadami] 1131 Art. 184. [Nieodpowiednie postępowanie z materiałem promieniotwórczym] 1141 Art. 185. [Kwalifikowane typy przestępstw] 1143 Art. 186. [Brak dbałości o urządzenia ochronne] 1147 Art. 187. [Niszczenie lub uszkadzanie chronionych terenów lub obiektów] 1150 Art. 188. [Działalność zagrażająca środowisku] 1155
Rozdział XXIII. Przestępstwa przeciwko wolności 1159 Art. 189. [Bezprawne pozbawienie wolności] 1161 Art. 189a. [Handel ludźmi] 1166 Art. 190. [Groźba karalna] 1168 Art. 190a. [Uporczywe nękanie. Kradzież tożsamości] 1173 Art. 191. [Zmuszanie do określonego zachowania] 1176 Art. 191a. [Naruszenie intymności seksualnej] 1187 Art. 192. [Zabieg leczniczy bez wymaganej zgody] 1189 Art. 193. [Zakłócenie miru domowego] 1192
Rozdział XXIV. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania 1198 Art. 194. [Dyskryminacja wyznaniowa] 1199 Art. 195. [Złośliwe przeszkadzanie w wykonywaniu aktów religijnych] 1201 Art. 196. [Obraza uczuć religijnych] 1203
Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności 1207 Art. 197. [Zgwałcenie i wymuszenie czynności seksualnej] 1212 Art. 198. [Seksualne wykorzystanie niepoczytalności lub bezradności] 1233 Art. 199. [Seksualne wykorzystanie stosunku zależności lub krytycznego położenia] 1237 Art. 200. [Seksualne wykorzystanie małoletniego] 1241 Art. 200a. [Elektroniczna korupcja seksualna małoletniego] 1249 Art. 200b. [Propagowanie pedofilii] 1252 Art. 201. [Kazirodztwo] 1253 Art. 202. [Publiczne prezentowanie treści pornograficznych] 1255 Art. 203. [Zmuszenie do uprawiania prostytucji] 1264 Art. 204. [Stręczycielstwo, sutenerstwo i kuplerstwo] 1265 Art. 205. (uchylony). 1270
Rozdział XXVI. Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece 1271 Art. 206. [Bigamia] 1272 Art. 207. [Znęcanie się] 1275 Art. 208. [Rozpijanie małoletniego] 1289 Art. 209. [Niealimentacja] 1292 Art. 210. [Porzucenie małoletniego lub osoby nieporadnej] 1303 Art. 211. [Uprowadzenie małoletniego lub osoby nieporadnej] 1306 Art. 211a. [Organizowanie adopcji wbrew przepisom ustawy] 1310
Rozdział XXVII. Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej 1313 Art. 212. [Zniesławienie] 1314 Art. 213. [Wyłączenie bezprawności zniesławienia] 1319 Art. 214. [Zniewaga ze względu na formę zarzutu] 1323 Art. 215. [Ogłoszenie wyroku w sprawach o zniesławienie] 1323 Art. 216. [Zniewaga] 1324 Art. 217. [Nietykalność cielesna] 1325 Art. 217a. [Naruszenie nietykalności cielesnej w związku z interwencją] 1326
Rozdział XXVIII. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową 1328 Art. 218. [Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika] 1330 Art. 219. [Niezgłoszenie osoby wykonującej pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego] 1338 Art. 220. [Narażenie życia albo zdrowia pracownika] 1341 Art. 221. [Niezawiadomienie o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej osoby wykonującej pracę zarobkową] 1348
Rozdział XXIX. Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego 1355 Art. 222. [Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza] 1357 Art. 223. [Czynna napaść na funkcjonariusza publicznego] 1361 Art. 224. [Wywieranie wpływu na czynności urzędowe] 1364 Art. 224a. [Fałszywy alarm] 1367 Art. 225. [Udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska i inspekcji pracy] 1369 Art. 226. [Znieważenie funkcjonariusza lub konstytucyjnego organu] 1371 Art. 227. [Przywłaszczenie funkcji publicznej] 1374 Art. 228. [Sprzedajność pełniącego funkcję publiczną] 1375 Art. 229. [Przekupstwo] 1380 Art. 230. [Płatna protekcja bierna] 1383 Art. 230a. [Płatna protekcja czynna] 1386 Art. 231. [Nadużycie uprawnień przez funkcjonariusza] 1387 Art. 231a. [Ochrona prawna funkcjonariusza publicznego] 1393 Art. 231b. [Odparcie zamachu na cudze dobro chronione prawem] 1394
Rozdział XXX. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości 1396 Art. 232. [Wywieranie wpływu na czynności sądu] 1398 Art. 233. [Fałszywe zeznania] 1399 Art. 234. [Fałszywe oskarżenie] 1404 Art. 235. [Tworzenie fałszywych dowodów dla podjęcia ścigania za przestępstwo] 1405 Art. 236. [Zatajenie dowodów niewinności osoby podejrzanej] 1406 Art. 237. [Złagodzona odpowiedzialność lub odstąpienie od karalności] 1407 Art. 238. [Fałszywe zawiadomienie o przestępstwie] 1408 Art. 239. [Poplecznictwo] 1408 Art. 240. [Karalne niezawiadomienie o przestępstwie] 1411 Art. 241. [Naruszenie tajemnicy postępowania przygotowawczego lub rozprawy] 1413 Art. 242. [Bezprawne samouwolnienie] 1414 Art. 243. [Uwolnienie osoby pozbawionej wolności] 1417 Art. 244. [Niestosowanie się do orzeczonych środków karnych] 1418 Art. 244a. [Niestosowanie się do zakazu wstępu na imprezę masową] 1419 Art. 244b. [Niestosowanie się do obowiązków związanych ze środkiem zabezpieczającym] 1420 Art. 245. [Przemoc wobec stron postępowania] 1420 Art. 246. [Wymuszanie zeznań przez funkcjonariusza publicznego] 1421 Art. 247. [Znęcanie się nad osobą pozbawioną wolności] 1422 Art. 247a. [Ochrona międzynarodowych trybunałów karnych] 1424
Rozdział XXXI. Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum 1425 Art. 248. [Naruszenia przy przebiegu wyborów] 1426 Art. 249. [Zakłócenie przebiegu wyborów] 1427 Art. 250. [Bezprawne naruszenie swobody głosowania] 1428 Art. 250a. [Łapownictwo wyborcze] 1429 Art. 251. [Naruszenie tajności głosowania] 1430
Rozdział XXXII. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu 1431 Art. 252. [Zakładnictwo] 1433 Art. 253. (uchylony). 1437 Art. 254. [Czynny udział w zbiegowisku] 1437 Art. 254a. [Zamach na urządzenia infrastruktury] 1439 Art. 255. [Publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa skarbowego] 1441 Art. 255a. [Rozpowszechnianie treści mogących ułatwić popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym] 1443 Art. 256. [Propagowanie faszyzmu lub innego ustroju totalitarnego] 1444 Art. 257. [Rasizm] 1446 Art. 258. [Przestępczość zorganizowana. Udział w zorganizowanej grupie przestępczej] 1447 Art. 259. [Dobrowolne odstąpienie od udziału w zorganizowanej grupie przestępczej] 1450 Art. 260. [Zakłócenie przebiegu zgromadzenia] 1451 Art. 261. [Znieważenie pomnika] 1453 Art. 262. [Zbezczeszczenie zwłok] 1454 Art. 263. [Wyrób i handel bronią bez zezwolenia] 1456 Art. 264. [Nielegalne przekroczenie granicy] 1459 Art. 264a. [Umożliwienie nielegalnego pobytu na terytorium RP] 1461
Rozdział XXXIII. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji 1463 Art. 265. [Ujawnianie lub wykorzystanie tajemnicy państwowej] 1464 Art. 266. [Ujawnienie tajemnicy państwowej w związku z wykonywaną funkcją] 1467 Art. 267. [Bezprawne uzyskanie informacji] 1470 Art. 268. [Utrudnianie zapoznania się z informacją] 1472 Art. 268a. [Niszczenie danych informatycznych] 1474 Art. 269. [Uszkodzenie danych informatycznych] 1475 Art. 269a. [Zakłócenie systemu komputerowego] 1476 Art. 269b. [Wytwarzanie programów komputerowych] 1476
Rozdział XXXIV. Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów 1479 Art. 270. [Fałszerstwo materialne] 1480 Art. 271. [Fałszerstwo intelektualne] 1483 Art. 272. [Wyłudzenie podstępem poświadczenia nieprawdy] 1485 Art. 273. [Używanie dokumentów poświadczających nieprawdę - zawierających fałszerstwo intelektualne] 1486 Art. 274. [Zbycie dokumentu tożsamości] 1487 Art. 275. [Posługiwanie się cudzym dokumentem. Wywóz za granicę] 1487 Art. 276. [Niwelowanie dokumentu] 1489 Art. 277. [Usuwanie znaków granicznych] 1490
Rozdział XXXV. Przestępstwa przeciwko mieniu 1492 Art. 278. [Kradzież] 1493 Art. 279. [Kradzież z włamaniem] 1501 Art. 280. [Rozbój] 1503 Art. 281. [Kradzież rozbójnicza] 1509 Art. 282. [Wymuszenie rozbójnicze] 1511 Art. 283. [Wypadek mniejszej wagi] 1514 Art. 284. [Przywłaszczenie] 1516 Art. 285. [Uruchomienie impulsów telefonicznych] 1520 Art. 286. [Oszustwo] 1521 Art. 287. [Oszustwo komputerowe] 1525 Art. 288. [Zniszczenie mienia ruchomego] 1527 Art. 289. [Zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użycia] 1529 Art. 290. [Kradzież drzewa z lasu] 1533 Art. 291. [Paserstwo umyślne] 1536 Art. 292. [Paserstwo nieumyślne] 1540 Art. 293. [Paserstwo programu komputerowego] 1542 Art. 294. [Obostrzenie odpowiedzialności] 1543 Art. 295. [Nadzwyczajne złagodzenie kary. Odstąpienie od ukarania] 1544
Rozdział XXXVI. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu 1547 Art. 296. [Wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym] 1553 Art 296a. [Łapownictwo na stanowisku kierowniczym] 1573 Art. 296b. (uchylony). 1578 Art. 297. [Wyłudzenie kredytu] 1578 Art. 298. [Wyłudzenie odszkodowania] 1591 Art. 299. [Pranie brudnych pieniędzy] 1596 Art. 300. [Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela] 1607 Art. 301. [Pokrzywdzenie wierzyciela] 1616 Art. 302. [Zaspokojenie wybranych wierzycieli. Łapownictwo w postępowaniu egzekucyjnym] 1620 Art. 303. [Niwelowanie dokumentacji działalności gospodarczej] 1624 Art. 304. [Wyzysk kontrahenta] 1628 Art. 305. [Zakłócenie przetargu publicznego] 1632 Art. 306. [Fałszowanie znaków identyfikacyjnych] 1637 Art. 307. [Nadzwyczajne złagodzenie lub odstąpienie od wymierzenia kary] 1641 Art. 308. [Odpowiedzialność indywidualna zarządcy] 1642 Art. 309. [Obostrzenie kary grzywny] 1643
Rozdział XXXVII. Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi 1644 Art. 310. [Fałszowanie pieniędzy i innych środków płatniczych albo dokumentów równoznacznych] 1646 Art. 311. [Oszustwo kapitałowe] 1670 Art. 312. [Puszczenie w obieg fałszywych pieniędzy i innych środków płatniczych, dokumentów płatniczych albo dokumentów równoważnych] 1673 Art. 313. [Fałszowanie urzędowego znaku wartościowego] 1676 Art. 314. [Fałszowanie znaku urzędowego] 1678 Art. 315. [Fałszowanie zalegalizowanego narzędzia pomiarowego lub probierczego] 1681 Art. 316. [Specjalna regulacja przepadku przedmiotów] 1683
Część wojskowa
Rozdział XXXVIII. Przepisy ogólne dotyczące żołnierzy 1689 Art. 317. [Zastosowanie ustawy wobec żołnierzy] 1689 Art. 318. [Kontratyp rozkazu wojskowego] 1693 Art. 319. [Kontratyp ostatecznej potrzeby wojskowej] 1696 Art. 320. [Odpowiedzialność karna w przypadku niezdolności do służby wojskowej] 1699 Art. 321. [Odpowiedzialność małoletniego] 1701 Art. 322. [Areszt wojskowy] 1702 Art. 323. [Ograniczenie wolności] 1704 Art. 324. [Środki karne] 1708 Art. 325. (uchylony). 1708 Art. 326. [Wydalenie ze służby wojskowej] 1709 Art. 327. [Degradacja stopnia] 1711 Art. 328. [Możliwość orzeczenia degradacji] 1712 Art. 329. [Wybór kary. Zamiana na areszt wojskowy] 1713 Art. 330. [Wybór kary. Zamiana na ograniczenie wolności] 1713 Art. 331. [Stosowanie kar dyscyplinarnych] 1714 Art. 332. [Zbieg przestępstw] 1715 Art. 333. [Warunkowe umorzenie postępowania] 1715 Art. 334. [Obowiązki. Dozór] 1716 Art. 335. [Zawieszenie wykonania kary] 1717 Art. 336. [Odroczenie wykonania kary. Zwolnienie z odbycia kary] 1718 Art. 337. [Warunki zatarcia skazania] 1720
Rozdział XXXIX. Przestępstwa przeciwko obowiązkowi pełnienia służby wojskowej 1722 Art. 338. [Samowolne opuszczenie jednostki] 1722 Art. 339. [Dezercja] 1727 Art. 340. [Nadzwyczajne złagodzenie kary] 1730 Art. 341. [Odmowa pełnienia służby] 1731 Art. 342. [Samookaleczenie. Wprowadzenie w błąd organu wojskowego] 1734
Rozdział XL. Przestępstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej 1738 Art. 343. [Odmowa wykonania rozkazu] 1738 Art. 344. [Niewykonanie rozkazu polecającego popełnienie przestępstwa] 1742 Art. 345. [Napaść na przełożonego] 1744 Art. 346. [Przemoc lub groźba bezprawna wobec przełożonego] 1746 Art. 347. [Znieważenie przełożonego] 1748 Art. 348. [Odpowiednie stosowanie wobec innych żołnierzy] 1749 Art. 349. [Odpowiednie stosowanie wobec żołnierzy państw sprzymierzonych] 1750
Rozdział XLI. Przestępstwa przeciwko zasadom postępowania z podwładnymi 1752 Art. 350. [Poniżenie podwładnego] 1752 Art. 351. [Naruszenie nietykalności cielesnej podwładnego] 1754 Art. 352. [Znęcanie się nad podwładnym] 1755 Art. 353. [Odpowiednie stosowanie wobec młodszego stopniem] 1757
Rozdział XLII. Przestępstwa przeciwko zasadom obchodzenia się z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym 1759 Art. 354. [Nieostrożne używanie środków walki] 1759 Art. 355. [Wypadek komunikacyjny] 1763
Rozdział XLIII. Przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby 1766 Art. 356. [Naruszenie regulaminu] 1766 Art. 357. [Stan nietrzeźwości lub odurzenia w służbie] 1769
Rozdział XLIV. Przestępstwa przeciwko mieniu wojskowemu 1772 Art. 358. [Samowolne dysponowanie środkami walki] 1772 Art. 359. [Utrata środków walki] 1775 Art. 360. [Uszkodzenie środków walki] 1776 Art. 361. [Samowolne użycie statku] 1778 Art. 362. [Samowolne użycie pojazdu mechanicznego] 1779 Art. 363. [Samowolne rozporządzenie wyposażeniem] 1782
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz U Nr 88, poz 554 ze zm) 1785
Rozdział I. Przepisy ogólne 1787 Art. 1. [Wejście w życie kodeksu karnego] 1787 Art. 2. [Derogacja kodeksu karnego] 1787 Art. 3. [Derogacja przepisów pozakodeksowych] 1787 Art. 4. [Ustawy utrzymane w mocy] 1788 Art. 5. [Przepisy utrzymane w mocy] 1789 Art. 6. [Uchylenie poszczególnych przepisów] 1801 Art. 7. [Derogacja ustawy szczególnej] 1802
Rozdział II. Przepisy karne 1803 Art. 8. [Handel niewolnikami] 1803 Art. 9. [Zawieszenie biegu przedawnienia] 1804
Rozdział III. Zmiany w przepisach obowiązujących 1805 Art. 10. [Derogacja ustawy] 1805
Rozdział IV. Przepisy przejściowe i końcowe 1806 Art. 11. [Grzywna pozakodeksowa] 1806 Art. 12. [Stosowanie kodeksu karnego] 1807 Art. 13. [Zmiany w utrzymanych przepisach] 1807 Art. 14. [Niewykonane kary i ich zamiana] 1808 Art. 15. [Przedawnienie i zatarcie skazania] 1808 Art. 16. [Orzekanie o wykonaniu kary] 1809 Art. 17. [Tryb ścigania a zamiana kary] 1809 Art. 18. [Wejście w życie ustawy] 1809
Skorowidz przedmiotowy 1811