Fundusze strukturalne oraz Fundusz Spójności w państwach Europy Środkowej i Wschodniej / Monika Klimowicz

Dzisiejszy kształt Unii Europejskiej dowodzi coraz śmielszego rozwoju idei zjednoczonej Europy, którą przed ponad 60 laty snuli Ojcowie Założyciele. Nie byłoby dziś tak imponującego rozwoju gospodarki, handlu, rynku pracy, nauki, nie udałoby się również w takim tempie poprawiać warunków życia Euro­pejczyków i wyrównywać ogromnych różnic pomiędzy krajami, gdyby nie konsekwentnie wdrażana strategia integracji Wspólnoty.

Fundusze strukturalne oraz Fundusz Spójności są podstawowymi instrumentami polityki regionalnej Unii Europejskiej. Właśnie one mają za zadanie niwe­lować przywołane tu dysproporcje w rozwoju poszczególnych regionów UE, skutecznie wspierając w ten sposób stabilny i zrównoważony rozwój go­spodarek poszczególnych państw członkowskich oraz gospodarki Wspólnoty jako całości.

Dla większości nowych państw członkowskich instrumenty polityki regionalnej stanowią istotny zastrzyk finansowy niezbędny do przeprowadzenia ko­niecznych reform i adaptacji umożliwiających sprawne funkcjonowanie zarówno w strukturach administracyjnych UE, jak i Jednolitym Rynku Europej­skim, a w konsekwencji unii gospodarczo-walutowej.

Jednak programowanie i zarządzanie rozwojem lokalnym oraz regionalnym to również wielkie wyzwanie, szczególnie dla zróżnicowanych gospodar­czo krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Na potrzeby realizacji celów polityki regionalnej UE w państwach członkowskich powoływane są odpowied­nie instytucje a nawet budowany jest odrębny system wdrażania funduszy strukturalnych UE. Wskazuje to na ogromne znaczenie, jakie przypisuje się funduszom unijnym w rozwoju zarówno gospodarczym, społecznym, jak i administracyjnym w krajach Europy Środkowej i Wschodniej.

Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie systemu wdrażania funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności w nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej, których akcesja nastąpiła w latach 2004 oraz 2007. Spośród 12 państw akcesyjnych aż 10 pochodzi z Europy Środkowej i Wschodniej, dlatego też tak istotne jest ukazanie różnych rozwiązań implementacji instrumentów polityki regionalnej UE w tych krajach.

Wstęp 5

Rozdział 1
Spójność społeczno-gospodarcza jako istotny czynnik integrujący
1.1. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna 8
1.2. Teoretyczne podstawy polityki regionalnej 10
1.3. Proces integracji krajów Europy Środkowej i Wschodniej z Unią Europejską 14
1.4. Polityka przedakcesyjna UE w państwach Europy Środkowej i Wschodniej 31

Rozdział 2
Polityka regionalna Unii Europejskiej
2.1. Rola polityki regionalnej w polityce spójności UE 43
2.2. Polityka regionalna UE po 2000 roku 46
2.3. Cele polityki regionalnej 49
2.4. Instrumenty polityki regionalnej 53
Instrumenty prawne 53
Instrumenty statystyczne 54
Instrumenty finansowe 56
Instrumenty programowania polityki regionalnej 66

Rozdział 3
Członkowie wielkiej akcesji
3.1. Republika Czeska 73
Regiony 73
Instrumenty finansowe polityki regionalnej 74
Programowanie i wdrażanie funduszy strukturalnych 2004-2006 75
Programowanie funduszy strukturalnych 2007-2013 86
3.2. Słowacja 93
Regiony 93
Struktura instytucjonalna 94
Programowanie 2004-2006 95
Programowanie 2007-2013 107
3.3. Węgry 113
Regiony 114
System instytucjonalny 114
Programowanie 2004-2006 116
Programowanie 2007-2013 125
Podsumowanie 131

Rozdział 4
Nowi beneficjenci funduszy strukturalnych
4.1. Bułgaria 133
Regiony 133
Instrumenty finansowe polityki regionalnej 134
Instytucje 134
Programowanie - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 134
4.2. Rumunia 139
Regiony 139
Instrumenty finansowe 140
Instytucje 140
Programowanie - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 140
Podsumowanie 146

Zakończenie 147
Summary 150
Bibliografia 151
Akty prawne 151
Dokumenty i zbiory dokumentów 152
Raporty i ekspertyzy 155
Książki 155
Artykuły prasowe 156
Źródła internetowe 157
Artykuły internetowe 158