Analiza porównawcza cen transferowych / Grzegorz Gołębiowski, Marcin Jamroży, Mateusz Kopeć, Aleksander Litwiniec, Piotr Szeliga

Publikacja przedstawia analizę porównawczą cen transferowych sporządzaną przez podatników, która służy weryfikacji rynkowego charakteru rozliczeń między podmiotami powiązanymi. Przy określaniu dochodów podatników kluczowe jest przeprowadzenie szczegółowego badania stanu faktycznego, z uwzględnieniem specyfiki każdego rodzaju transakcji, która może wpływać na cenę transakcyjną. Stosowanie metod weryfikacji dochodów wymaga więc precyzyjnego i profesjonalnego podejścia.

Prawidłowo przeprowadzona analiza zmniejsza ryzyko potencjalnego „domiaru” podatku przez organ podatkowy i służy do raportowania cen transferowych (informacja o cenach transferowych TP-R). Z kolei informacje przekazywane w TP-R są wykorzystywane przez organy podatkowe do weryfikacji oraz selekcji podatników do kontroli.

Autorzy opracowania omawiają m.in. kwestię sporów podatkowych dotyczących cen transferowych, które często wynikają z tego, że ich zakres przedmiotowy wykracza poza analizę stricte prawną. Dlatego też publikację uzupełniono o analizę finansową, w tym trzy studia przypadków.

Książka przeznaczona jest dla radców prawnych, doradców podatkowych, księgowych. Będzie także pomocna dla menadżerów i przedsiębiorców, którzy chcą minimalizować ryzyko podatkowe. Powinni po nią sięgnąć również pracownicy administracji rządowej i samorządowej oraz pracownicy i studenci wydziałów ekonomicznych i prawnych.

Wykaz skrótów  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   11

Przedmowa  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   13

Rozdział I. Analiza porównawcza jako element lokalnej dokumentacji

cen transferowych  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   15

1. Przegląd obowiązków dokumentacyjno-sprawozdawczych w zakresie cen transferowych .  . .   15
2. Lokalna dokumentacja cen transferowych . . . . . . . . . . . . . . . . .   18

2.1.   Przedmiot dokumentowania  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   18

2.2.   Okres dokumentowania  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   21

2.3.   Elementy dokumentacji lokalnej   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   23

3. Analiza cen transferowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   27

3.1.   Elementy analizy cen transferowych  . . . . . . . . . . . . . . . . . .   27

3.2.   Metoda weryfikacji cen transferowych   . . . . . . . . . . . . . . . .   28

3.3.   Strona testowana  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   35

3.4.   Analiza porównawcza  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   40

3.4.1.   Rys historyczny   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   40

3.4.2.   Moment odniesienia analizy   . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   41

3.5.   Analiza zgodności  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   42

4. Opis analizy porównawczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   43

4.1.   Elementy analizy porównawczej  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   43

4.2.   Proces wyszukiwania i doboru danych  . . . . . . . . . . . . . . . .   44

4.3.   Dane porównawcze  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   49

4.4.   Okres analizy  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   52

4.5.   Wybór wskaźnika finansowego  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   52

4.6.   Korekta porównywalności  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     52

4.7.   Punkt lub przedział rynkowości  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     55

5. Aktualizacja analizy porównawczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     58
6. Pandemia COVID-19 a analizy porównawcze . . . . . . . . . . . . .     59

Rozdział II. Wskaźniki finansowe w analizie cen transferowych  . . . . . . . . .     64

1. Istota analizy wskaźnikowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     64

1.1.   Uwagi wprowadzające   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     64

1.2.   Analiza porównawcza  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     69

2. Wskaźniki finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     74

2.1. Uwagi wprowadzające  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     74

2.2.   Wskaźniki rentowności   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     80

2.3.   Model Du Ponta   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     94

Rozdział III. Studium przypadku: analiza porównawcza dla działalności prowadzonej przez producenta o ograniczonych funkcjach  . .     97

1. Cel i przedmiot studium przypadku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     97
2. Opis stanu faktycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .     98
3. Kryteria porównywalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   101

3.1.     Uwagi wprowadzające   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   101

3.2.     Cechy charakterystyczne dóbr, usług lub innych świadczeń  . . .  . . . . .   102

3.3.     Przebieg transakcji   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   103

3.4.     Podsumowanie profilu funkcjonalnego stron transakcji  . . .   108

3.5.     Warunki określone w badanej transakcji   . . . . . . . . . . . .   109

  3.5.1.   Koszty   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   110

  3.5.2.   Narzut zysku  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   110

  3.5.3.   Korekty cen transferowych  . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   111

3.6.     Warunki ekonomiczne występujące w czasie i miejscu, w których dokonano transakcji    . .   111

3.7.     Stosowana strategia gospodarcza  . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   112

3.8.     Wybór metody weryfikacji cen transferowych  . . . . . . . .   113

3.9.     Dostępność danych porównawczych  . . . . . . . . . . . . . . . .   117

3.10.   Wskazanie strony lub transakcji podlegającej badaniu w ramach analizy cen transferowych  . . .   118

3.11.   Przyczyny zastosowania danych jednorocznych/wieloletnich   . . . . . . . . . . .   118

3.12.   Selekcja danych porównawczych  . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   119

3.12.1.   Identyfikacja próby potencjalnie porównywalnych podmiotów   . . . . . . . . . . . . . . . .   119

3.12.2.   Podsumowanie procesu selekcji próby porównawczej  . . . . . .   125

3.12.3.   Analiza statystyczna   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   130

3.12.4.   Wykorzystana miara statystyczna  . . . . . . . . . . . . .   131

3.12.5.   Wskaźnik poziomu rentowności  . . . . . . . . . . . . . .   132

3.12.6.   Wyniki analizy cen transferowych   . . . . . . . . . . . .   135

3.13.   Opis korekt porównywalności wraz z uzasadnieniem, jeżeli zostały zastosowane   . . . .   138

3.14.   Odniesienie ceny transferowej do wyniku analizy, wraz z uzasadnieniem odchyleń, jeżeli wystąpiły   . . . . .   138

Rozdział IV. Studium przypadku: analiza porównawcza dla dystrybutora o ograniczonych funkcjach i ryzykach  140

1. Cel i zakres studium przypadku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   140
2. Analiza funkcjonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   141

2.1.   Działalność grupy  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   141

2.2.   Rola ABC w łańcuchu wartości dodanej  . . . . . . . . . . . . . .   144

2.3.   Dystrybutor o ograniczonym ryzyku  . . . . . . . . . . . . . . . . .   145

2.4.   Podsumowanie analizy funkcjonalnej  . . . . . . . . . . . . . . . .   145

3. Wybór metody weryfikacji cen transferowych . . . . . . . . . . . . .   147

3.1.   Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej   . . . . . . .   147

3.2.   Metoda ceny odsprzedaży  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   148

3.3.   Metoda rozsądnej marży („koszt plus”)   . . . . . . . . . . . . . .   148

3.4.   Metoda marży transakcyjnej netto („MMTN”)  . . . . . . . .   149

4. Selekcja porównywalnych podmiotów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   150

4.1.   Selekcja automatyczna z wykorzystaniem TP Catalyst  . . . . . . . . . . . . . .   150

4.1.1.   Uwagi wprowadzające  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   150

4.1.2. Zastosowane kryteria wyboru   . . . . . . . . . . . . . . . . .   150

4.2.   Selekcja manualna  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   154

4.3.   Weryfikacja dostępności danych finansowych  . . . . . . . . .   157

5. Analiza statystyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   158

5.1.   Wstęp   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   158

5.2.   Przedział rynkowy   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   158

5.3.   Okres będący przedmiotem analizy  . . . . . . . . . . . . . . . . . .   160

5.4.   Zastosowany wskaźnik – Berry Ratio  . . . . . . . . . . . . . . . .   160

5.5.   Korekty kapitału obrotowego   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   161

5.6.   Wyniki analizy  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   163

Rozdział V. Studium przypadku: analiza porównawcza dla transakcji usługowej  . . .   165

1. Cel i przedmiot studium przypadku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   165
2. Stan faktyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   167

2.1.   Opis transakcji kontrolowanej i jej stron   . . . . . . . . . . . . .   167

2.2.   Charakterystyka transakcji i zakres usług  . . . . . . . . . . . . .   169

2.3.   Potencjalna wartość transakcji kontrolowanej oraz

sposób rozliczeń   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   176

3. Analiza porównawcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   178

3.1.   Opis przyjętych założeń  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   178

3.2.   Grupowanie usług i usługi o niskiej wartości dodanej  . . . . . . . . . . .. . . .   180

3.3.   Metoda i podejście przyjęte w ramach analizy  . . . . . . . . .   189

3.3.1.   Wybór metody weryfikacji  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   189

3.3.2.   Wybór strony badanej  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   192

3.3.3.   Wybór wskaźnika rentowności  . . . . . . . . . . . . . . . .   193

3.3.4.   Okres objęty badaniem  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   194

3.4.   Proces selekcji i zastosowana definicja porównywalności . . . . .   195

3.4.1.   Źródło danych porównawczych   . . . . . . . . . . . . . . .   195

3.4.2.   Zastosowane kryteria porównywalności   . . . . . . . .   196

3.4.3.   Proces selekcji w bazie danych   . . . . . . . . . . . . . . . .   201

3.4.4.   Dodatkowa selekcja automatyczna  . . . . . . . . . . . . .   207

3.4.5.   Selekcja manualna  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   209

4. Analiza danych finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   210

4.1.   Zastosowanie średniej ważonej  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   210

4.2.   Przedział międzykwartylowy  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   212

5. Wyniki analizy i podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   213

Bibliografia  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   219

Aneks  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   223