Zarysy z dziejów krain dawnych inflanckich czyli Inflant właściwych (tak szwedzkich jako i polskich), Estonii z Ozylią, Kurl / Gustaw Manteuffel

Nigdy wcześniej niepublikowana praca Gustawa Manteuffla sprzed ponad stu lat stanowi najambitniejsze i właściwie jedyne w polskiej historiografii opracowanie dziejów regionu, zajmowanego dzisiaj przez kraje bałtyckie. Na tytułowe krainy inflanckie składają się zarówno ziemie kolonizowane w ciągu kilku wieków przez rycerstwo zachodnioeuropejskie, księstwa ruskie i Moskwę, jak i tereny należące przez ponad dwa wieki do Rzeczypospolitej, czyli tzw. Inflanty Polskie (obecnie Łatgalia we wschodniej Łotwie). Manteuffel nie tylko odważnie kreśli skomplikowane i tragiczne, czasem wręcz przerażające dzieje nadbałtyckich prowincji, ale też daje obraz tamtejszej kultury, literatury i sztuki na przestrzeni wieków, analizuje napięcia ekonomiczne, wyznaniowe, szkicuje portrety wybitniejszych przedstawicieli regionu, wspierając swe wywody imponującą bibliografią przedmiotową z kilku kręgów kulturowych. Czytelnik ma rzadką okazję zapoznać się z nieznaną historią i zapomnianym historykiem, którego sylwetkę – a także dzieje samego rękopisu – przedstawia we wstępie Krzysztof Zajas.

Krzysztof Zajas, Nieistniejąca kraina, zapomniany historyk

Przedmowa

Część pierwsza: Czasy niepodległości dawnych krain inflanckich

Wstęp: Dane geograficzne i etnograficzne. – Dawne wiadomości o tych krainach

Księga pierwsza: Początki cywilizacji zachodniej nad Bałtykiem

Księga druga: Walki władców Zakonu Krzyżacko-Inflanckiego z miejscowymi władcami duchownymi

Księga trzecia: Niektóre wiadomości o stanie cywilizacji i sztuki w kolonii zachodniej nad Bałtykiem

Księga czwarta: Oddziaływanie na sprawy inflanckie ważnych faktów dziejowych, zaszłych w krajach ościennych

Księga piąta: Działalność landmistrza Plettenberga i jego następców. – Utrata niezależności. – Historiografia inflancka XVI stulecia

Część druga: Czasy panowania mocarstw ościennych w krajach nadbałtyckich

Księga pierwsza: Wiek XVI

Księga druga: Wiek XVII

Księga trzecia: Wiek XVIII

Księga czwarta: Literatura, sztuka i historiografia nad Bałtykiem w wieku XVII i XVIII

Aneks: Spisy władców duchownych i świeckich w dawnym związkowym państwie inflanckim

1. Władcy duchowni
2. Władcy rycersko-zakonni i świeccy

Tabele synchroniczne szeregu papieży i mocarstw, z którymi dawne kraje inflanckie bezustannie się ścierały

Przypisy

Indeks miejscowości

Indeks osób