Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej a sądownictwo konstytucyjne. Wielopoziomowa współpraca czy rywalizacja? / Danuta Kabat-Rudnicka

Opracowanie podejmuje zagadnienie konstytucjonalizacji Unii Europejskiej, w tym stosunku łączącego sądy konstytucyjne państw członkowskich z Trybunałem Sprawiedliwości UE. Temat ten jest szeroko dyskutowany zarówno w krajach Europy Zachodniej, jak i w państwach Europy Środkowo-Wschodniej z uwagi na ich stosunkowo niedługie członkostwo w Unii Europejskiej i pojawiające się w związku z tym problemy dotyczące granic stawianych prawu unijnemu, przenikającemu krajowe porządki prawne.

Autorka stawia tezę, że Trybunał Sprawiedliwości UE - nie będąc de iure sądem konstytucyjnym - de facto pełni funkcje typowe dla sądownictwa konstytucyjnego, strzegąc porządku konstytucyjnego Unii, traktaty zaś, będące umowami prawa międzynarodowego, z uwagi na ich materialną treść można uważać za akty o randze konstytucyjnej.

Publikacja jest skierowana do sędziów Trybunału Konstytucyjnego, ich asystentów oraz prawników zajmujących się zawodowo problemami sądownictwa konstytucyjnego, a także do pracowników naukowo-dydaktycznych oraz studentów wydziałów prawa, stosunków międzynarodowych i europeistyki.

Praca jest pierwszym tak kompleksowym ujęciem zagadnienia wskazanego w jej tytule, nie ma swojego odpowiednika na polskim rynku wydawniczym. Z uwagi na jej tematykę oraz sposób przedstawienia będzie ona atrakcyjną pozycją wydawniczą dla osób zainteresowanych prawem konstytucyjnym i prawem unijnym .
z recenzji dr hab. Moniki Florczak-Wątor

Wykaz skrótów 7
Uwagi wprowadzające 13
Rozdział 1 Proces integracji europejskiej i jego prawne implikacje 29 1.1. Od traktatów rzymskich do traktatu ustanawiającego Unię Europejską 29 1.2. Traktat konstytucyjny i traktat lizboński 32 1.3. Tożsamość prawnomiędzynarodowa Unii Europejskiej 37 1.4. Upodmiotowienie jednostki w prawie Unii Europejskiej 43
Rozdział 2 Trybunał Sprawiedliwości w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej 55 2.1. System instytucjonalny Unii Europejskiej 55 2.2. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 60 2.3. Rola Trybunału Sprawiedliwości w kształtowaniu podstaw prawnych Unii Europejskiej 66 2.3.1. Materialny konstytucjonalizm 67 2.3.2. Strukturalny konstytucjonalizm 71
Rozdział 3 Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej 85 3.1. Konstytucja jako najwyższy akt ustawodawczy 89 3.2. Prawo międzynarodowe, prawo integracji, prawo konstytucyjne 95 3.3. Traktat jako akt konstytucyjny 98 3.3.1. Ujęcie formalne 98 3.3.2. Ujęcie materialne 103 3.4. Konstytucja europejska na tle porównawczym 107
Rozdział 4 Sądownictwo konstytucyjne 114 4.1. Doktryna sądownictwa konstytucyjnego 114 4.2. Modele sądownictwa konstytucyjnego 122 4.2.1. Kontrola scentralizowana 131 4.2.2. Kontrola zdecentralizowana 141 4.3. Tradycja prawa kodeksowego i prawa precedensowego 154 4.4. Trybunał Sprawiedliwości jako sąd konstytucyjny 158 4.5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej na tle porównawczym 170
Rozdział 5 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej a sądy konstytucyjne państw członkowskich 179 5.1. Monizm i dualizm w prawie międzynarodowym 185 5.2. Sądy konstytucyjne wobec postępującego procesu integracji 189 5.3. Sądy konstytucyjne wobec kryzysu finansowego 263 5.4. Pozostałe gwarancje procesu integracji 268 5.5. Trybunał Sprawiedliwości a sądy konstytucyjne - współpraca czy rywalizacja? 278
Uwagi końcowe 287
Bibliografia 299