Jak można zbadać wyobraźnię? Jak uchwycić dziedzinę tak dynamiczną, odznaczającą się różnorodnością przedmiotów? Jak opisać jej wytwory, zrozumieć kierujące nią prawa? Jak poradzić sobie ze szczególną sytuacją namysłu nad władzą świadomości, w którą podmiot jest bezpośrednio uwikłany?
Książka szkicuje kontekst intelektualny i artystyczny, w jakim kształtowała się koncepcja wyobraźni poetyckiej Gastona Bachelarda – poczynając od świata alchemii i romantyzmu, poprzez symbolizm i surrealizm, a kończąc na dwudziestowiecznych teoriach literaturoznawczych. To także próba wprowadzenia do twórczości jednego z najważniejszych myślicieli XX wieku, którego pismami inspirują się kolejne pokolenia marzących filozofów.
Wstęp
Rozdział I. Metody badania wyobraźni
Rola metody
Epistemologia historyczna
Konstruktywizm umysłu naukowego
Rola błędów poznawczych
Nauka jako działalność społeczna
Metafizyka czasu
Psychoanaliza
Fenomenologia
Rozdział II. Historia idei
Cztery żywioły
Typologia wyobraźni
Wyobraźnia a percepcja
Wyobraźnia materialna i formalna
Wyobraźnia dynamiczna i statyczna
Obraz a metafora
Kompleksy a wola
Koncepty krytyki literackiej
Rozdział III. Literackie inspiracje
Wyobraźnia w literaturze
Uprzywilejowany dostęp do wyobraźni
Uniwersum poetów Bachelarda
Metoda: poetyka fragmentu
Romantyczne odczuwanie świata
Filozofia przyrody
Doświadczenie czasu
Teoria twórczości organicznej
Symbolizm i rola sztuki
Baudelaire: korespondencje
Epifanie Prousta
Nowa rzeczywistość surrealizmu
Manifesty nadrzeczywistości
Fantastyka jako zerwanie
Rozdział IV. Uniwersum natury
Alchemia
Wizja natury
Moralny wymiar procesu alchemicznego
Kamienie szlachetne
Rozdział V. Marzenie
Sen i marzenie
Źródła podmiotowości
Androgynia psychiki
Samotność
Rozdział VI. Filozofia procesu twórczego
Językowy charakter nieświadomości
Czytanie jako twórcze spotkanie z inną świadomością
Wyobraźnia wobec innych sztuk
Sztuki wizualne
Sztuki muzyczne
Los pracy
Rozdział VII. Etyka
Sfera wartości
Instynkt wertykalności
Kultywacja osobowości
Zakończenie
Przypisy
Appendix: Polska recepcja myśli Gastona Bachelarda
Podziękowania
Strona redakcyjna