Monografia stanowi wszechstronną i kompleksową analizę kryterium pracowniczego podporządkowania, które w literaturze przedmiotu i orzecznictwie sądowym od samego początku prawa pracy stanowiło nieodłączny (konieczny) element stosunku pracy (najbardziej podstawową konstrukcyjną cechę tego stosunku), odróżniający go od pozostałych form zatrudnienia, zwłaszcza tych o charakterze cywilnoprawnym i wyznaczający zakres wykorzystania stosunku pracy. Autor rozprawy zdecydował się na charakterystykę tego kryterium w nietypowym ujęciu, konfrontując tę cechę stosunku pracy ze szczególną sytuacją pracowników zajmujących stanowiska kierownicze w organizacjach, którzy działają w warunkach daleko idącej niezależności i autonomii. Taka perspektywa ma wymiar uniwersalny. Pozwala bowiem zastanowić się nad minimalnym zakresem podporządkowania („rdzeniem”), który musi wystąpić w przypadku każdej osoby, aby możliwe było jej zatrudnienie na podstawie stosunku pracy. W tym kontekście, niniejsza monografia stanowi głos w debacie nad kształtem podporządkowania, a także przyszłym modelem stosunku pracy.
Wykaz najważniejszych skrótów
Wprowadzenie
Część I. Podporządkowanie jako konstytutywna cecha stosunku pracy – charakterystyka ogólna
Rozdział 1. Kształtowanie się pojęcia podporządkowania w przepisach prawa pracy
1.1. Podporządkowanie w świetle prawa międzynarodowego i unijnego
1.2. Podporządkowanie w świetle prawa polskiego – ujęcie ewolucyjne
1.2.1. Okres międzywojenny
1.2.2. Okres PRL do 1974 r.
1.2.3. Okres obowiązywania Kodeksu pracy
1.2.4. Projekt nowego Kodeksu pracy
Rozdział 2. Podporządkowanie pracownika – charakterystyka ogólna
2.1. Uzasadnienie dla pracowniczego podporządkowania jako cechy charakterystycznej stosunku pracy
2.2. Definicja pracowniczego podporządkowania a kierownictwo pracodawcy
2.3. Klasyfikacje pracowniczego podporządkowania
2.4. Doniosłość pracowniczego podporządkowania w kontekście wyznaczenia granic wykorzystania stosunku pracy
2.5. Uwagi podsumowujące – propozycja definicji pracowniczego podporządkowania
Rozdział 3. Zakres przedmiotowy pracowniczego podporządkowania
3.1. Podporządkowanie co do przedmiotu świadczenia pracownika
3.1.1 Uwagi wprowadzające
3.1.2. Podporządkowanie co do rodzaju pracy
3.1.2.1. Pojęcie rodzaju pracy
3.1.2.2. Istota podporządkowania co do rodzaju pracy
3.1.2.3. Przejściowe powierzenie pracownikowi innej pracy niż umówiona
3.1.3. Podporządkowanie co do sposobu wykonywania pracy
3.2. Podporządkowanie co do miejsca świadczenia pracy
3.2.1. Pojęcie miejsca pracy
3.2.2. Istota podporządkowania co do miejsca pracy
3.2.3. Przejściowe zmiany miejsca świadczenia pracy
3.3. Podporządkowanie co do czasu pracy oraz organizacji i porządku pracy
3.3.1. Podporządkowanie co do czasu pracy
3.3.1.1. Pojęcie czasu pracy – pozostawanie w dyspozycji pracodawcy
3.3.1.2. Podporządkowanie organizacji czasu pracy
3.3.1.3. Uprawnienia kierownicze pracodawcy w przedmiocie czasu pracy
3.3.1.4. Inne elementy podporządkowania w zakresie organizacji czasu pracy
3.3.2. Podporządkowanie co do organizacji i porządku pracy
Rozdział 4. Instrumenty służące realizacji pracowniczego podporządkowania
4.1. Uwagi wprowadzające
4.2. Instrumenty o charakterze dyrektywnym
4.2.1. Polecenia konkretyzujące proces pracy
4.2.1.1. Uwagi wprowadzające
4.2.1.2. Pojęcie i charakter prawny polecenia
4.2.1.3. Forma i treść polecenia
4.2.1.4. Granice legalności polecenia
4.2.2. Zakres czynności oraz wykaz zadań kluczowych
4.2.3. Instrumenty w zakresie kontroli i oceny pracowników
4.3. Instrumenty o charakterze reglamentacyjnym
4.3.1. Regulaminy pracy
4.3.2. Obwieszczenia
4.3.3. Plany urlopów
4.3.4. Inne akty wewnątrzzakładowe
4.4. Instrumenty o charakterze represyjnym – stosowanie kar porządkowych
Część II. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze w organizacjach jako podmioty podporządkowania
Rozdział 1. Pojęcie i klasyfi kacja osób zajmujących stanowiska kierownicze
1.1. Pojęcie i klasyfi kacja kadry kierowniczej na gruncie nauki z zakresu
organizacji i zarządzania
1.1.1. Pojęcie kadry kierowniczej
1.1.2. Klasyfikacja kadry kierowniczej – problem wewnętrznej dyferencjacji
1.2. Pojęcie i klasyfikacja kadry kierowniczej na gruncie prawa pracy
1.2.1. Kadra kierownicza w przepisach prawa pracy – ujęcie ewolucyjne
1.2.2. Pojęcie kadry kierowniczej – charakterystyka szczegółowa
1.2.2.1. Pojęcie pracownika (osoby) zarządzającego w imieniu pracodawcy zakładem pracy
1.2.2.2. Pojęcie kierownika wyodrębnionej komórki organizacyjnej
1.2.2.3. Pojęcie osoby kierującej pracownikami
1.2.2.4. Pojęcie kadry kierowniczej na gruncie ustawy o związkach zawodowych
1.2.3. Klasyfikacja kadry kierowniczej na gruncie prawa pracy
Rozdział 2. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze – specyfika pełnionej funkcji
2.1. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze najwyższego szczebla zarządzania
2.1.1. Zakres podmiotowy
2.1.2. Specyfika funkcji kierowniczej
2.2. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze średniego szczebla zarządzania
2.2.1. Zakres podmiotowy
2.2.2. Specyfika funkcji kierowniczej
2.3. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze najniższego szczebla zarządzania
2.3.1. Zakres podmiotowy
2.3.2. Specyfika funkcji kierowniczej
Część III. Podporządkowanie pracowników zajmujący stanowiska kierownicze oraz ocena przydatności instrumentów służących jego realizacji – charakterystyka szczegółowa
Rozdział 1. Dopuszczalność stosunku pracy osób zajmujących
stanowiska kierownicze oraz podporządkowanie jako konieczna cecha ich stosunku pracy
1.1. Dopuszczalność stosunku pracy osób zajmujących stanowiska kierownicze
1.2. Podporządkowanie jako konieczna cecha stosunku pracy kadry kierowniczej
Rozdział 2. Podporządkowanie co do przedmiotu świadczenia pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
2.1. Podporządkowanie co do rodzaju pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
2.1.1. Pojęcie rodzaju pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
2.1.2. Istota podporządkowania co do rodzaju pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
2.1.3. Przejściowe powierzenie pracownikowi kierowniczemu innej pracy niż umówiona
2.2. Podporządkowanie co do sposobu wykonywania pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
Rozdział 3. Podporządkowanie co do miejsca świadczenia pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
3.1. Pojęcie miejsca pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
3.2. Istota podporządkowania co do miejsca pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
3.3. Przejściowe zmiany miejsca świadczenia pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
Rozdział 4. Podporządkowanie co do czasu pracy oraz organizacji i porządku pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
4.1. Podporządkowanie co do czasu pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
4.1.1. Podporządkowanie organizacji czasu pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
4.1.2. Uprawnienia kierownicze pracodawcy w przedmiocie czasu pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
4.1.3. Inne elementy podporządkowania w zakresie organizacji czasu pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
4.2. Podporządkowanie co do organizacji i porządku pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
Rozdział 5. Ocena przydatności instrumentów służących realizacji podporządkowania pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
5.1. Instrumenty o charakterze dyrektywnym
5.1.1. Polecenia konkretyzujące proces pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
5.1.1.1. Uwagi wprowadzające
5.1.1.2. Pracownicy zajmujący najwyższe stanowiska kierownicze
5.1.1.3. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze średniego i najniższego szczebla zarządzania
5.1.2. Zakres czynności oraz wykaz zadań kluczowych pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
5.1.3. Instrumenty w zakresie kontroli i oceny pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
5.2. Instrumenty o charakterze reglamentacyjnym
5.2.1. Regulaminy pracy
5.2.2. Obwieszczenia
5.2.3. Plany urlopów
5.2.4. Inne akty wewnątrzzakładowe
5.3. Instrumenty o charakterze represyjnym – stosowanie kar porządkowych wobec pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
Część IV. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze a podporządkowania autonomiczne i zależność ekonomiczna
Rozdział 1. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze a podporządkowania autonomiczne
1.1. Geneza podporządkowania autonomicznego
1.2. Istota podporządkowania autonomicznego .
1.3. Problem podporządkowania autonomicznego pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
Rozdział 2. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze a zależność ekonomiczna
2.1. Geneza zależności ekonomicznej
2.2. Istota zależności ekonomicznej
2.3. Problem zależności ekonomicznej pracowników zajmujących stanowiska kierownicze
Część V. Pracownicze podporządkowanie kadry kierowniczej
]
– uwagi de lege lata i de lege ferenda
Rozdział 1. Pracownicze podporządkowanie kadry kierowniczej – uwagi de lege lata
Rozdział 2. Pracownicze podporządkowanie kadry kierowniczej – uwagi de lege ferenda