Publikacja jest zapowiadaną trzecią częścią monografii poświęconej metodzie edukacyjnej nazwanej warsztatami z dociekań filozoficznych. Dwie pierwsze części wydane w jednym tomie Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka (2019) traktują o podstawach teoretycznych i metodycznych tytułowych zajęć, zaś ten zbiór zawiera opatrzone szczegółowymi informacjami ich scenariusze.
Warsztaty z dociekań filozoficznych są dla polskiego czytelnika względnie nowym instrumentem. Służą do wyrabiania umiejętności, motywacji i postaw społecznych oraz poznawczych związanych ze zdobywaniem intelektualnej i moralnej samodzielności. Kształtują kompetencje miękkie, ucząc: stawiania pytań problemowych, formułowania własnego stanowiska i jego argumentacji, krytycznego myślenia, wrażliwości, wyobraźni, kreatywności i wielu innych. Stanowią uniwersalne narzędzie w dwojakim sensie. Po pierwsze można z nich korzystać na każdym poziomie nauczania (od przedszkola po uniwersytet trzeciego wieku) w różnych placówkach kształceniowych i wychowawczych, pełnią bowiem swoją edukacyjną funkcję niezależnie od wieku i poziomu intelektualnego uczestników. Po drugie nadają się do zastosowania na wszystkich przedmiotach, doskonale sprawdzając się również na lekcjach etyki.
W serii ukazały się:
E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne
E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej
E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży
E. Płóciennik, Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania
R. J. Sternberg, L. Jarvin, E. L. Grigorenko, Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces
A. Pobojewska, Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka
I. Czaja-Chudyba, Myślenie krytyczne w edukacji. Metodyka kształcenia w szkole podstawowej
K. J. Szmidt, E. Płóciennik, Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie
M. Lipman, Myślenie w edukacji
WPROWADZENIE 7
Specyfika i rezultaty warsztatów z dociekań filozoficznych 8
Zakres stosowania warsztatów z dociekań filozoficznych 11
Adresaci książki 12
Struktura scenariusza zajęć 13
Warsztaty z dociekań filozoficznych on-line 16
Zalecane techniki podziału na pary i zespoły 17
Sekwencja warsztatów w cyklu 19
Zakończenie 23
SCENARIUSZE ZAJĘĆ 25
Zajęcia wprowadzające 27
1. Warsztaty informacyjno-integracyjne 27
Edukacja 33
2. Edukacja (czego i jak uczyć) 33
3. Dobry nauczyciel (rozpoznanie oczekiwań uczących się) 39
4. Komunikacja uczeń–nauczyciel (skuteczne porozumiewanie się i jego bariery) 44
Zagadnienia społeczne 53
5. Adam i Ewa (praworządność, wolność, kara, stereotypy płci) 53
6. Arabka (wielokulturowość, media, rola i kondycja społeczna kobiety) 62
7. Imbirowe ciasteczka (sprawiedliwość) 66
8. Kto do kogo pasuje? (stereotypy) 70
9. Człowiek i wojna (konsekwencje wojny, pamięć i jej zmiany) 74
Pojęcia abstrakcyjne 77
10. Teraz (czas, zmiana i trwanie, absolut) 77
11. Czas (czas, pomiar czasu) 84
12. Krzesło. Cechy indywidualne i ogólne (nazwa i jej desygnat, byty abstrakcyjne oraz sposoby ich istnienia) 89
13. Kura (niemożliwe, pamięć, wyobraźnia, sugestia) 97
14. Pośrodku (mikro- i makroświat, nieskończoność, miejsce człowieka w kosmosie) 103
Poznanie i porozumiewanie się 109
15. Dialog (rodzaje dialogu, odróżnienie dialogu od dyskusji) 109
16. Informacja (komunikacja, status wiedzy, prawda, fakt) 114
17. Tłumaczenie (język, jego zadania i ograniczenia, translacja) 123
18. Pytania (rodzaje, rola i wartość pytań, poznawanie świata) 129
19. O co możemy pytać? (możliwy obiekt pytań przy analizie tekstu) 136
20. Cebula (metody badawcze, ich zalety i wady) 144
21. Korrida (rola metafory, problemy interpretacji) 152
Kondycja ludzka 157
22. Mały Książę (sens podróży, dzieciństwo a dorosłość, obecne uwarunkowania kulturowe) 157
23. Moje miejsce w świecie (jednostka i jej sytuacja świecie) 164
24. Moja tożsamość (kulturowe uwarunkowania tożsamości, na co jednostka ma wpływ) 169
25. Wielkie pytanie (sens życia i jego uwarunkowania) 172
26. Wartość życia (kto ma prawo decydować o ciele danej osoby, wartości życia) 177
27. Sucharek (problem śmierci i umierania) 182
LITERATURA 187
BIOGRAMY AUTOREK I AUTORÓW SCENARIUSZY 189