Chiny nie są jednym z kolejnych, zwykłych państw na świecie, lecz państwem najludniejszym, w istocie kontynentem i „cywilizacją ubraną w szaty państwa", która na dodatek, jak wykazują teraz wszystkie statystyki i dostępne dane, znajduje się w fazie kolejnego renesansu; tego renesansu, którego pandemia COVID-19 nie tylko nie przerwała, lecz wręcz przeciwnie – raz jeszcze wzmocniła kurs na jego osiągnięcie. Władze w Pekinie mają tego pełną świadomość. Przewodniczący Xi Jinping stwierdził wprost w początkach 2021 r., że „czas gra na korzyść Chin". Ocenił, że „świat znajduje się obecnie w okresie bezprecedensowych turbulencji, niespotykanych w ostatnim stuleciu". Wymienił wśród nich jako najważniejsze: pandemię koronawirusa, zakłócenia łańcuchów dostaw, pogorszenie stosunków z Zachodem oraz spowalniającą gospodarkę. Zgodnie z chińską filozofią taki kryzys, czy raczej zestaw zjawisk kryzysowych, to zarazem niebezpieczeństwo, jak i szansa. Chiny stawiają oczywiście na tę drugą kartę.
Prezentowana książka stanowi podsumowanie wiedzy autora na temat Chin, a także analizę i ocenę niezwykle dynamicznie zmieniającej się w ostatnich kilku latach rzeczywistości (w samych Chinach oraz – przede wszystkim globalnie, również w kontekście wyzwań związanych z pandemią COVID-19). Nie brak w niej także prognoz i otwartych pytań o przyszłość, nie tylko Chin, ale i globalnych relacji na poziomie światowym.
Bogdan Góralczyk, jeden z najważniejszych europejskich sinologów, powraca ze swoim trzecim, po „Chińskim feniksie” i „Wielkim renesansie”, przekrojowym tomem o współczesnych Chinach. Tradycyjne atuty Autora: świetny styl (zakończenie książki jest wprost rewelacyjne), dogłębna znajomość Państwa Środka i szeroka perspektywa łączą się tu zarówno ze śmiałymi, a w Polsce obrazoburczymi tezami, jak i z godnymi dyskusji wątkami (geopolityczne fragmenty tekstu zapraszają do debaty). Z Góralczykiem nie trzeba się we wszystkim zgadzać, ale należy go czytać.
dr hab. Michał Lubina, Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ, autor 8 książek, w tym naukowego bestselleru „Niedźwiedź w cieniu smoka: Rosja-Chiny” oraz jego anglojęzycznej wersji „A Political Marriage of Convenience”
Profesor Bogdan Góralczyk w swojej najnowszej publikacji daje nam kod do zrozumienia Chin w trzech różnych aspektach: systemu politycznego, systemu gospodarczego oraz chińskich relacji ze światem zewnętrznym. Robi to zaledwie trzy lata po „Wielkim renesansie”, w którym wydawało się, że o Chinach powiedział już wszystko. Autor tym razem koncentruje się na aktualnym kontekście geopolitycznym, szczególnie na napiętych relacjach chińsko-amerykańskich. Zestawia ze sobą głosy najważniejszych światowych badaczy Chin z dyskursem politycznym prowadzonym w samych Chinach, nie zawsze dobrze znanym. Sięga do autorów i materiałów, które z reguły są poza zasięgiem polskiego czytelnika. Uzyskujemy dzięki temu niezwykle cenną i różnorodną mozaikę opinii i przekonań reprezentujących bardzo różne sposoby patrzenia na tego coraz potężniejszego, globalnego gracza. Profesor Góralczyk nie forsuje własnej narracji. Zostawia nas z całą listą niepokojących pytań o Chiny i świat w nadchodzących latach.
dr hab. Marcin Jacoby, profesor Uniwersytetu SWPS, dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych. Sinolog, autor „Chin bez makijażu” (wyd. I - 2016, wyd. II - 2021) oraz „Sztuki perswazji w starożytnych Chinach” (2018), gospodarz serii webinarów i podcastów Projekt Azja oraz ChinaTalk, popularyzator wiedzy o Chinach
Prof. zw. dr hab. Bogdan J. Góralczyk, politolog i sinolog, b. ambasador w państwach Azji, publicysta, wykładowca w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego i jego były dyrektor. Specjalizuje się we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Bada też zagadnienia wyzwań globalnych, integracji (europejskiej i poza naszym kontynentem) oraz przekształceń systemowych w różnych regionach świata, ze szczególnym naciskiem na Azję Wschodnią (Chiny) i Europę Środkową (Węgry), co wiąże się ze znajomością języków tych państw. O Chinach wydał w Wydawnictwie Dialog tom Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje (2018), a w planie jest też wznowienie poprzedniego Chiński Feniks. Paradoksy wschodzącego mocarstwa (2010), co razem da swoisty i unikatowy na naszym rynku wydawniczym Chiński Tryptyk
Wstęp. Dlaczego Xi?....................................................................................7
Rozdział I. Władza: Cywilizacja ubrana w szaty państwa............................15
1.1. Państwo .........................................................................................15
1.2. Ustrój.............................................................................................33
1.3. Partia .............................................................................................46
1.4. Jednostka u władzy.........................................................................56
1.5. Pandemiczny ferment i konsolidacja...............................................75
Rozdział II. Krąg wewnętrzny: Xinomika i technoautokracja.....................99
2.1. Od ilości do jakości........................................................................99
2.2. Stawka na społeczeństwo innowacyjne..........................................122
2.3. Nowy model rozwojowy: podwójna cyrkulacja ............................140
Rozdział III. Krąg zewnętrzny: Ład chiński czy ład z Chinami?...............183
3.1. Hongkong: powrót do macierzy...................................................183
3.2. Tajwan: pułapka Tukidydesa?........................................................196
3.3. Nowa zimna wojna – z USA?........................................................220
3.4. Wielka debata: Ile biegunów w nowym ładzie i jaki ład?...............244
Zakończenie. Xi Jinping a chińska tradycja strategiczna...........................285
Bibliografia..............................................................................................315
Indeks.....................................................................................................333