Kobiety w drodze na naukowy Olimp… Akademicki awans polskich historyczek (od schyłku XIX wieku po rok 1989) / Jolanta Kolbuszewska

Tematykę prezentowanej monografii można ulokować pomiędzy historią kobiet a historią nauki. Autorka wypełnia istniejącą lukę badawczą w zakresie rozpoznania i charakterystyki osiągnięć kobiet oraz ich wkładu w rozwój rodzimej historiografii. Ukazuje dorobek naukowy historyczek z uwzględnieniem przeobrażeń dokonujących się zarówno w obszarze zbiorowej mentalności, jak i polityki, kultury, nauki. Przygląda się rozwojowi kobiecych karier na tle kilku epok – od okresu poprzedzającego wybuch Wielkiej Wojny (pierwsze doktoraty kobiet), przez dwudziestolecie międzywojenne (pierwsze habilitacje kobiet), po PRL (badaczki dziejów zaczęły wieńczyć swe osiągnięcia profesurą zwyczajną). Zdaniem autorki zawężenie skali obserwacji do jednej dyscypliny pozwala sformułować szersze wnioski odnoszące się do polskiej humanistyki w ogóle. Daje to możliwość uchwycenia zjawisk i prawidłowości, które stały się i nadal są udziałem kobiet w nauce.

Publikacja zainteresuje historyków historiografii, specjalistów z zakresu historii kobiet i dziejów najnowszych, a także naukoznawców i antropologów.

Wstęp 9

Rozdział I. Kobiety a prawo do studiowania 21

Wielowiekowe ograniczenia w edukacji dziewcząt 21

(Nie)obecność kobiet w nauce 29

Starania Polek o prawo do wyższego wykształcenia 34

Pionierki na uniwersytetach galicyjskich – jak postrzegały siebie, jak były postrzegane? 51

Rozdział II. Niepodległość a równouprawnienie Polek w nauce 67

Warunki uprawiania nauki i uniwersytecka oferta edukacyjna w niepodległej Polsce 68

Studentki w Drugiej Rzeczpospolitej 74

Kobiece veniam legendi 82

Przykłady karier naukowych Polek w międzywojniu 92

Akademiczki w Drugiej Rzeczpospolitej 104

Rozdział III. Pierwsze pokolenie historyczek-docentek – biografia zbiorowa 115

Zasługi i liczebność kobiet na polu dziejopisarstwa 115

Pierwsze historyczki-docentki 122

Przynależność pokoleniowa 126

Pochodzenie społeczne 127

Edukacja szkolna i uniwersytecka (mentorzy) 131

Działalność pozanaukowa i życie prywatne 143

Kariera naukowa i praca zawodowa 157

Dorobek i jego znaczenie 183

Rozdział IV. Akademicki awans historyczek w PRL-u 207

Powojenna polityka kadrowa i kryteria awansu 207

Kobieta w PRL-u (kilka uwag wprowadzających) 218

Samodzielne badaczki dziejów na wybranych uniwersytetach 224

Próba bilansu 303

Zakończenie 327

Bibliografia 337

Indeks osobowy 367